‘Türkiye Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinde Evrensel Norm ve Stratejilerden Giderek Daha Çok Uzaklaşıyor’
CEİD tarafından Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği (TCE) alanında gelişmelere kamuoyunun dikkatini çekmeyi amacıyla hazırlanan Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Yıllık İzleme Raporu’nun bugün yapılan çevrimiçi tanıtım toplantısında, 2019-2020 yılı verileri çerçevesinde ulaşılan veriler paylaşıldı. Ulusal Yıllık İzleme Raporu ile TCE’yi hayata geçirme görevi üstlenen kurumların ve oluşturulan politikaların, Türkiye’nin bağlı olduğu evrensel TCE norm, strateji ve hedeflerine ne kadar uyduğu veya uymadığı saptandı.
Rapora 2021 yılı verileri dahil edilmediğinden İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme sürecinin TCE üzerindeki etkilerine yer verilmedi ancak kararın etkilerinin gelecek yıllarda hazırlanan Yıllık İzleme Raporlarında ele alınacağı not edildi.
Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini İzleme Yıllık Raporu’nda ise 16 tematik alana ilişkin izleme göstergelerine topluca yer verildi ve söz konusu alanlarda yıllar içindeki değişim ortaya konuldu. 16 tematik alandan birkaçına dair raporda ulaşılan bazı bulgular şunlar:
Eğitim
Raporda, eğitim alanında, cinsiyet eşitliği verilerine dair öne çıkan başlıklar şunlar:- Mesleki ve teknik eğitimde kadın oranı azalıyor. 2016 yılında resmi meslek ve teknik ortaöğretimde öğrencilerin %44’ü kadın %56’sı erkek iken, 2020 yılında kadınların oranı %38,6’ya düşmüş, erkeklerin oranı %61,4’e yükselmiştir.
- Verilere göre açıköğretim lisesine devam edenlerin sayısı azalıyor.
- 2016 yılında genel açıköğretim liselerine devam edenlerin sayısı 1.212.992 iken 2020’de 1.097.394 oldu.
- Mesleki açıköğretim ve imam hatip açıköğretimde de azalış eğilim sürüyor.
- Verilere göre kadınların oranı %58,1 ile açık imam hatip liselerinde yüksek iken, erkeklerin oranı %67,9 ile açık mesleki liselerinde yüksektir.
İstihdam
- İşgücünde olmayan kadın ve erkek oranı arttı.
- 2016 yılında işgücünde olmayan kadınların oranı %67,5 iken 2020 yılında %69,1’e yükseldi. Erkeklerde bu oran 2016’da %28 iken 2020’de %31,8’e yükseldi.
- İstihdam edilenlerin oranı hem kadınlarda hem de erkeklerde azaldı.
- 2016 yılında kadınlarda istihdam edilme oranı %30,6 iken 2020’de %26,3’e düştü.
- Erkeklerde düşüş daha keskin: 2016’da erkeklerde istihdam edilme oranı %69,4 iken 2020’de %59,8’dir.
- COVID-19 salgını ve ekonomik krizin etkileri istihdam üzerinde açıkça görülmektedir.
- Kadınlarda tarım dışı işsizlik oranı 2016’da %18,1 iken 2020’de bu oran %20,7’ye yükselmiştir. Erkeklerde bu oranlar sırasıyla %10,9 ve %13,9’dur.
Kadınlara Yönelik Şiddet
- Kadınlara yönelik şiddetle mücadelede önemli mekanizmalardan olan sığımaevi sayısı sadece 145. İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerde bile sadece 1 tane Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi hizmet veriyor.
- Kadınlara yönelik şiddetin bir biçimi olan çocuk yaşta, erken ve zorla evlilikler sorun olmaya devam etmektedir. 20-24 yaş aralığında olup 18 yaşından önce evlenenlerin oranı %14,7’dir.
Kadın haklarının korunması, kadın erkek eşitliği ve toplumsal cinsiyet eşitliği normları yerine “ailenin korunması ve güçlendirilmesi”, “milli ve manevi değerlerin korunması” normlarına yer veriliyor.Raporun ulusal politikalar ve ilgili kurumların siyasi ve hukuki belgelerine dayandırdığı bir diğer önemli bulgu, kadın haklarının korunması, kadın erkek eşitliği ve toplumsal cinsiyet eşitliği normları yerine “ailenin korunması ve güçlendirilmesi”, “milli ve manevi değerlerin korunması” normlarına yer verildiği. Yanı sıra Diyanet İşleri Başkanlığı belgelerinde görüldüğü gibi, merhamet, şefkat, adalet gibi kavramların eşitlik yerine kullanılmaya başlandığı saptanıyor. Rapordan ulaşılan önemli bulgulardan bir diğeri ulusal eylem planlarında yer alan hedef ve faaliyetlerin, kamu otoritesi adına cinsiyet temelli eşitsizliklere doğrudan müdahale etme ve değiştirme amacı taşımadı; bunun yerine, rol model oluşturma, farkındalık yaratma, kamuoyunu bilinçlendirme gibi dolaylı müdahale amaçlayan hedefler olduğu yönünde.
Bizi Takip Edin