Dolaylı – Doğrudan ayrımcılık (Indirect vs. Direct (pure) discrimination[1]): Bir kişiye cinsiyeti ya da kişinin değiştiremeyeceği başka özelliğinden (örneğin, yaşı, fiziksel nitelikleri, ırkı gibi) dolayı açıkça yasalarda, politikalarda ya da uygulamalarda ayrımcılık yapmak olarak tanımlanmaktadır. ILO’nun İstihdama yönelik ve mesleki ayrımcılığa dair sözleşmesinde bu özellikler ırk, renk, cinsiyet, din, siyasi düşünce, nesep ya da köken, engellilik durumu olarak listelenmektedir.[2] Doğrudan ayrımcılığa Eski Medeni Kanun’da evin seçimini kocanın yapacağı hükmünün bulunması örnek verilebilir. Bu hüküm 2001 yılında yürürlüğe giren Medeni Kanun’da değiştirilerek, eşlerin oturacakları evi birlikte seçecekleri hükmü getirilmiştir. Doğrudan ayrımcılığa bir diğer örnek ise 2007 yılında Hemşirelik Kanunu değişene kadar sadece kadınların hemşirelik yapabilmesidir. Erkekler bu mesleği edinmek isteseler hatta eğitimini alsalar dahi, Hemşirelik Kanunun 3. maddesinin ilk fıkrasında “Türkiye’de hemşirelik sanatını bu kanun hükümleri dahilinde hemşire unvanını kazanmış Türk kadınlarından başka hiç kimse yapamaz” yazdığı için hemşire olamıyorlardı. Dolaylı ayrımcılıkta ise şirketlerin ya da kurumların sahip olduğu uygulama, politika veya prodesürlerin belirli gruplara yönelik ayrımcılığa hizmet etmesi durumu söz konusudur. [3] Dolaylı ayrımcılık, görünürde tarafsız gibi duran, ancak sistemli olarak bir grubun aleyhine ayrımcılık yapıldığı durumu ifade eder. Dolaylı ayrımcılığa örnek olarak ise engelliler düşünülmeden yapılan merdivenler verilebilir. Erişilebilirlikle ilgili ortaya çıkan bu sorun engellilere doğrudan bir yasak getirmese de, engellilerin belirli bina veya alanlara ulaşımını engellemektedir. Buradan hareketle, ayrımcılığın ortadan kaldırılması için bu iki tip ayrımcılığın birlikte ele alınması gerekmektedir.

[1] UN Women, 2015, Progress of the World’s Women 2015-2016 Transforming Economies, Realizing Rights

^[2] ILO, 1958, Discrimination (Employment and Occupation) Convention, 1958 (No. 111), http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO::P12100_ILO_CODE:C111

^[3] acas, 2013, What’s the difference? Direct and Indirect Discrimination, http://www.acas.org.uk/index.aspx?articleid=4614.