İstanbul Blokzincir Kadınları: “Blokzincirle Kadınları Güçlendirme Misyonu”

Türkiye’de teknoloji sektöründe kadınlar tarafından kurulan sınırlı sayıda STK’dan biri İstanbul Blokzincir Kadınları Derneği. Kadınların blokzincir ekosistemindeki varlığını desteklemek ve artırmak amacıyla öncelikle farkındalık yaratmayı hedefleyen bir oluşum. “Yıkıcı teknolojiler” kategorisindeki Blokzincir’in pek çok sektörü kökünden değiştirebileceğini vurgulayan İstanbul Blokzincir Kadınları, yapısı itibariyle multidisipliner bir alan olan blokzincirler konusunda çevre, bağış, sanat dahil pek çok alanda çok fazla proje geliştirilebileceğini vurguluyor ve iş birliği yapmak isteyen tüm STK’lara açık çağrıda bulunuyor.

Blokzinciri en yalın şekilde “merkezi olmayan, dağıtılmış ve çoğu zaman halka açık dijital bir defter” olarak  tanımlayan İstanbul Blokzincir Kadınları, blokzincir ve kripto paralar az bilinen konular ve hala emekleme aşamasında olmalarına karşın çok fazla iş kolunu ve fırsatı içinde barındırdığını, bu nedenle bundan öncelikle kadınların yararlanması için çalıştıklarını belirtiyorlar. Çok yeni bir STK olan İstanbul Blokzincir Kadınları Derneği, kadınlara teknoloji ve blokzincir (blockchain) alanında pozitif ayrımcılık sağlayacak projeleri üretmek ve bilişim sektöründe kadının görünürlüğünü arttırmak, yeni nesle bu alanda fırsat eşitliği sağlamak için çalışıyor. İstanbul Blokzincir Kadınları Derneği’nden Ebru Güven (Kurucu Ortak-Yönetim Kurulu Başkanı) Ayşe Gönen Anaeli (Genel Koordinatör) ve Başak Burcu Yiğit (Kurucu Ortak-Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı) sorularımızı yanıtladı.

Öncelikle blokzincir kavramını en yalın ve somut olarak, bu kavramı bilmeyen birine nasıl anlatırsınız?

Ayşe Gönen Anaeli: Bir blokzincir, birçok bilgisayardaki işlemleri kaydetmek için kullanılan “blok” adı verilen kayıtlardan oluşan, merkezi olmayan, dağıtılmış ve çoğu zaman halka açık dijital bir defterdir. Blokzincirin en önemli özelliği blokların değiştirilemez olması diyebiliriz. Bu şekilde veriler bir merkeze bağlı olmaksızın korunabiliyor. Ayrıca katılımcılara işlemlerini çok daha ucuza denetleme ve doğrulama fırsatı sunuluyor. Herkesin aşina olduğu en tanınmış blokzincir uygulaması Bitcoin diyebiliriz ama tabi ki kullanım alanı bununla sınırlı değil. Pek çok farklı sektörde blokzincir tabanlı teknolojiler kullanılmaya başlandı.

Yıkıcı teknolojiler kategorisinde değerlendirebileceğimiz Blokzincir pek çok sektörü kökünden değiştirebilecek.

Bitcoin, Blokzincir, gibi kavramların önemini ve hayatımıza etkisini nasıl anlatırsınız?

Ayşe Gönen Anaeli: Blokzincir teknolojisi yüksek maliyetli ve verimsiz süreçleri yeniden tasarlamanın yolunu açarak daha vizyoner, daha fazla insana daha doğrudan dokunabilen sistemler için öncü olabilecek nitelikte. Günümüzde bankacılık, enerji, lojistik, tarım, taşımacılık alanlarında farklı uygulamalarda kullanması için çalışmalar yapılıyor ve gitgide kullanımı yaygınlaşıyor. Yapılan araştırmalara göre de Türkiye’de önümüzdeki beş yıl içinde çok daha etkili bir şekilde kullanılacağı öngörülüyor. Yıkıcı teknolojiler kategorisinde değerlendirebileceğimiz Blokzincir pek çok sektörü kökünden değiştirebilecek nitelikte olduğu için aslında hepimizin günlük yaşamında önemli bir yere sahip olacak.

Pek Çok Fırsat Barındıran Blokzincirden Öncelikle Kadınların Yararlanması Hedefi

İstanbul Blokzincir Kadınları Derneği olarak siz ne yapıyorsunuz? Ne yapmayı hedefliyorsunuz?

Ayşe Gönen Anaeli: İstanbul Blokzincir Kadınları Derneği olarak kısa sürede çok yol aldık. Derneğimizin kuruluşu yeni tamamlanmış olmasına rağmen üyelerimiz o kadar istekli ki sürekli üretim halindeyiz. Düzenlediğimiz webinarlarla konuyla ilgili farkındalığı arttırmak için elimizden geleni yapıyoruz. Blokzincirin ne olduğundan ziyade artık farklı sektörlerden isimlerle bu teknolojinin kullanım alanlarını nasıl uygulandığını hukuki boyutunu tartışıp olabildiğince derinlemesine inceliyoruz. Ayrıca en büyük hedeflerimizden biri kız çocuklara bu konuyla ilgili eğitim verebilmek. Bildiğiniz gibi teknoloji sektörü erkeklerin fazlaca söz sahibi olduğu bir alan. Biz de bu sektörde kadının görünürlüğünü arttırmak, yeni nesle bu alanda fırsat eşitliği sağlamak için çalışıyoruz.

Dernek olarak blokzincir, kripto para gibi toplumda az bilinen kavramlar üzerinde faaliyetlerinizi yürütmeniz nedeniyle, kendinizi “niş” bir alanda konumlandırıyor musunuz?

Başak Burcu Yiğit: Evet niş bir alanda faaliyet göstermeye odaklı bir derneğiz. Özellikle teknolojinin geldiği noktada bizim gibi odaklı ve niş oluşumların oldukça gerekli olduğunu düşünüyoruz. Blokzincir ve kripto paralar az bilinen konular olmasına rağmen her zaman söylediğimiz aslında gibi henüz hala emekleme aşamasında olan ve çok fazla iş kolunu ve fırsatı içinde barındırıyorlar. Biz de bu fırsatları öncelikle kadınların sonra da tüm meraklıların bu fırsatları yakalayabilmesi için çalışıyoruz.

Neden Istanbul Blockchain Women ismini kullanmayı tercih ettiniz?

Başak Burcu Yiğit: Aslında derneğimizin resmi adı “Istanbul Blokzincir Kadınları”, ancak oluşumumuzu başlangıcından beri İstanbul Blockchain Women olarak kurduk. Bunun sebebi Türkiye’nin marka şehri İstanbul’dan çıkarak tüm dünyada faaliyetlerini yürüten ve adından söz ettiren bir oluşum olmayı hedeflememizdi. Bu hedef doğrultusunda da çalışmalarımıza devam ediyoruz. Teknolojinin dili İngilizce demek doğru olmaz. Ancak icat hangi coğrafyada doğduysa ilk olarak o dilden yayılıyor. Bu terminolojinin yerleşmesi içeriklerin (çoğunlukla) yazıldığı dille de doğru orantılı oluyor. Blokzincir ve kripto para alanında Türkçe üretilen içerikler bence yetersiz.

“Gelecek, Yapay Zekâ ve Blokzincir Gibi Kavramlar Etrafında Şekillenecek!”

Geleceğimiz birçok açıdan Blokzincir, yapay zekâ gibi yeni kavramlar etrafında mı şekillenecek?

Ayşe Gönen Anaeli: Geleceğin bu alanlar etrafında şekilleneceği şüphesiz. Ayrıca sürdürülebilirlik, topraksız tarım gibi kavramları da daha çok duyacağız. Dünya değiştikçe işleri nasıl yaptığımız da buna paralel olarak değişiyor. Dünyanın teknolojik dönüşümünde yapay zekâ ve blokzincir gibi kavramlar başrolleri paylaşıyor olacak.

Ne tür faaliyetler yürütüyorsunuz? 2021 yılı için planlarınızdan bahseder misiniz?   

Ebru Güven: Kadınların blokzincir ekosistemindeki varlığını desteklemek ve artırmak amacıyla öncelikle farkındalık yaratmayı hedefleyen bir oluşumuz. Hem finansal hem de teknolojik okuryazarlığı destekleyerek ekosisteme katkı sağlamayı istiyoruz. Dernekleşme öncesi bir fikir paylaşım platformu olarak, kurulduğu 2018 Temmuz’dan bu yana hem çeşitli eğitim, seminer ve etkinlik faaliyetlerini gerçekleştirdik, hem de bilinirliğimizi artırarak topluluğumuzu büyüttük. Bundan sonra artık dernek çatısı altında çok daha kapsayıcı projelere imza atmak üzere yolumuza devam ediyoruz.

Henüz dernekleşme aşamasına geçmeden önce topluluğumuz bünyesinde 4 ayrı çalışma grubu oluşturduk. Bunlar;

• Araştırma Grubu: Türkiye’de Kadınların blokzincir ekosistemindeki varlığına dair bir araştırma yürütüyoruz.
• Proje Grubu: Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler vs hibe ve fonları takip ederek topluluk amacına uygun projelere iştirak etmeyi hedefliyoruz.
• İçerik Grubu: Katılımcılarımızın blokzincir ana başlığı altında hazırlamakta olduğu çeşitli konulardaki makalelerin kitap haline getirilmesini organize ediyoruz.
• Üniversite Toplulukları Grubu: Öğrenci toplulukları ile iş birlikleri kurarak genç kitlelerde bilinirliğimiz artırmak üzere çalışmalar yapıyoruz.

Kadınların blokzincir ekosistemine dahil olabilmesi için asgari koşullar neler? Kadınlar mühendis, ekonomi ya da teknik alanlarda uzman mı olmalılar?

Ayşe Gönen Anaeli: Blokzincir aslında pek çok sektörü etkilediği için bu ekosisteme dahil olmanın ilk koşulu mühendis olmak ya da teknik bilgiye sahip olmak diyemeyiz. Tabi ki teknolojiye ilgi duyuyor olmak önemli bir kriter. Teknik açıdan ne yapıldığını anlamak çalıştığınız sektörde teknolojik bir dönüşüm yaratmak için önemli. Ama az önce de bahsettiğim gibi uzmanlığınız hukuk, tarım, enerji, finans gibi bir alanda olsa da bu sektörün içerisinde yer alabilirsiniz.

Birçok gelişmemiş ülkede kadınların bankalara erişimi yok. Blokzincirler üzerinde geliştirilen bazı projeler ile sıradan bir akıllı telefon kullanarak bankaların sunduğu birçok hizmete erişmek mümkün.

Blokzincir ile toplumsal cinsiyet eşitliğine nasıl katkı sunulabilir? Somut bir örnek verebilir misiniz? (blokzincirin kadınların hayatında yarattığı bir değişim; şiddetin önlenmesine dair bir örnek v.b.)

Başak Burcu Yiğit: Blokzincir projeleri bahsettiğimiz gibi henüz yolun başında ve yıkıcı teknoloji olarak birçok iş yapış şeklini değiştirme becerisine sahip. Bu değişim olurken, kartlar yeniden dağıtılırken kadınların masada yer alması daha kolay, öncelikle bunu belirtmek gerek. Özellikle iş dünyasında kadınlar bu konudaki bilgileriyle birkaç adım daha öne çıkabilirler. Somut bir örnek vermek gerekirse finansal katılımdan bahsedebiliriz. Birçok gelişmemiş ülkede kadınların bankalara erişimi yok. Blokzincirler üzerinde geliştirilen bazı projeler ile sıradan bir akıllı telefon kullanarak bankaların sunduğu birçok hizmete erişmek mümkün. Finans demek güç demek. Blockchain sayesinde finansal gücünü eline alan kadınlar da bu şekilde güçlenecekler.

Kız Çocukları ve Kadınları Blokzincirin Yıkıcı Yeniliğine Hazırlamak!

Genç kızların bu alanda bilgi ve donanım sahibi olması için yürütmekte olduğunuz projeler var mı?

Ebru Güven: Üniversite toplulukları ile koordineli çalışıyoruz. Birçok kulüp ve topluluktan konferans, etkinlik, webinar davetleri alıyoruz ve mümkün mertebe hepsine katılmaya özen gösteriyoruz. Çünkü genç arkadaşlarımızı çok önemsiyoruz. Hedefimiz mümkün mertebe geniş kitlelere ulaşarak fırsat eşitliğine sahip olamayan özellikle kız çocukları ve genç kızlara eğitim imkanlarını ulaştırmak, farkındalık yaratmak ve dünyayı değiştireceğine inandığımız bu “yıkıcı yenilik” için hazırlıklı olmaları, kendileri geliştirmeleri ve üretken olmaları için zemin hazırlamak. 2021 yılındaki en önemli faaliyet odaklarımızdan biri bu olacak.

Blokzincir ekosisteminde kadın gücünü, küreselde ve Türkiye’de nasıl değerlendiriyorsunuz?  

Ebru Güven: Hem dünyada hem de Türkiye’de bu ekosistemdeki kadın mevcudiyeti inanılmaz düşük seviyede. Bu teknoloji ve sunduğu imkanlar bir devrim olarak görülüyorsa, neredeyse dünya nüfusunun yarısını oluşturan kadınların yer almadığı bir hareketin başarıya ulaşması mümkün değil. Bu nedenle öncelikle buradaki bariyerleri tespit edip, kadınları teşvik ederek bu sistemde yer almalarını sağlamamız gerekiyor. Aksi takdirde burası erkeklere ait bir oyun bahçesi olarak kalacak.

Şu an dernek olarak, sektörlerinde çok saygın iki kuruluş ile birlikte Türkiye’de Kadınların Blokzincir Ekosistemindeki yerine dair bir endeks çalışması yürütüyoruz. Önümüzdeki haftalarda bu çalışma kamuoyuna duyurulacak. Rakamlarla verilerle daha net konuşuyor olacağız. Ancak şunu söyleyebiliriz ki beklediğimizden, gördüğümüzden farklı bir veri ortaya çıkmayacaktır.

Dünyada da genellikle blokzincir start-up’larında çalışan kadınların oranı %15-16 seviyelerindeyken girişimci veya üst düzey yönetici pozisyonlarına bakıldığında bu oranın %5 – %7 seviyelerinde olduğuna dair araştırmalar yapılmış.  Olumlu olan tarafı ise bu sayının artıyor olması. Bizim gibi dünyada da bu probleme odaklanmış benzer oluşumlar bulunuyor. Tüm bu çabaların zamanla olumlu sonuçlarını göreceğiz.

Sivil toplumda ne tür faaliyetler yürütüyorsunuz? Türkiye’de farklı alanlarda çalışan STK’lar ile iş birliği yapıyor musunuz? Küresel düzeyde STK’lar ile iş birlikleriniz var mı?

Ebru Güven: Biz her ne kadar topluluk olarak 2,5 yıllık bir geçmişe sahip olsak da henüz çok genç bir STK’yız. Yukarıda saydığımız faaliyetlerimize STK çatısı altında da devam edeceğiz ve artık hukuki bir kimliğe sahip olmanın getirdiği sorumluluk bilinciyle de kalıcı, sürekli, hedeflerimize uygun projeleri gerçekleştirmeye gayret ediyoruz. Bizimle aynı veya benzer amacı, vizyonu, hedefi taşıyan sektördeki tüm STK ve oluşumlarla iş birliklerini araştırıyor, görüşmeler yapıyoruz. Yurt dışındaki benzer oluşumlarla da irtibat halindeyiz. Uluslararası alanda hem ismimizi duyurmaya hem de ortak proje geliştirme yönünde çalışmalarımız sürüyor.

İşbirliği Çağrısı

Anadolu kentlerine ulaşabiliyor musunuz?

Başak Burcu Yiğit: Aslında Anadolu kentleri bize ulaşıyor, bu bizi çok sevindiren bir konu. İçimizde Anadolunun farklı şehirlerinden akademisyen, öğrenci, avukat, yönetici gibi katılımcılar var. Pandemi öncesi farklı şehirlerden gelen üniversite davetlerini kabul ediyor ve oralarda bu teknolojiyi ve oluşumumuzu anlatarak ilişkilerimizi güçlendirmeye çalışıyorduk. Şu anda YouTube kanalımızda yayınlamakta olduğumuz “Blockchain Use-Case” yani Blokzincir kullanım alanları serimizi de farklı şehirlerde yüz yüze etkinliklerle gerçekleştirmeyi planlıyorduk. Pandemi sonrası bu planları gerçekleştirmeye kaldığımız yerden devam edeceğiz.

Diğer STK’lara ve size ulaşmak isteyen kişilere bir mesajınız var mı? İşbirliklerine açık mısınız?

Başak Burcu Yiğit: Evet kesinlikle açığız. Blokzincirler yapısı itibariyle multidisipliner bir alan. Bu durum birçok farklı konuda henüz geliştirilmemiş projeler için işbirliği fırsatları anlamına geliyor. Çevresel konular, yardım bağış, sanat vs. bu başlıkları artırmak mümkün. Özellikle blokzincirlerin şeffaf ve değiştirilemez kayıt mekanizması göz önüne alınarak geliştirilmesi gereken çok fazla proje var. İş birliği yapmak isteyen tüm STK’lara açık çağrımızdır. Bize iletisim@istanbulblockchainwomen.org adresinden ulaşabilirsiniz.

Eklemek istediğiniz başka bir husus var mı?

Ebru Güven: Bizim için mümkün mertebe geniş kitlelere ulaşmak öncelikli hedef. Zira etkimizi ortaya koyabilmek için toplumun her kesiminden destek alıyor olmamız çok önemli. Bunun için de görünürlüğümüzün her platformda öne çıkması gayretindeyiz. Pandemi dönemi boyunca bizler de tüm etkinliklerimizi online ortama taşıdık, devamlı içerikler üretiyoruz. Bizleri mutlaka YouTube kanalımız ve sosyal medya hesaplarımızdan takip etsin okuyucularımız. Aşağıda derneğimize ait tüm linkleri bulabilirsiniz.