‘’Koronavirüse Maruz Kalanlara Yakın Kişilerle Çalışıyoruz’’

Yerel terapistleri güçlendirmek gibi bir amaçlarının olduğunu vurgulayan EMDR Travma İyileştirme Grubu Komitesi Başkanı Şenel Kahraman ile komitenin çalışmalarını ve pandemi sürecine katkılarını konuştuk. Kahraman, pandemi süreci boyunca koronavirüs bulaşmış kişilere, vefat eden kişilerin yakınlarına, sağlık ve belediye çalışanlarına ve güvenlik güçlerine 'online terapi' desteği sunacaklarını belirtirken, EMDR’ın travmanın iyileştirilmesinde en etkili müdahale yöntemi olduğunu ifade ediyor. 

‘EMDR Travma İyileştirme Grubu Komitesi’ nasıl bir motivasyonla ortaya çıktı? Kuruluş sürecini dinlemek isteriz.

Dünyada EMDR HAP 1995 yılında Amerika’daki bir terör saldırısı sonrası EMDR’cıların etkilenenlere müdahalesi ile başladı. Bu müdahale EMDR tarihinde çok özel bir yere sahip. Çünkü bu sayede travmatik olaylar sonrası EMDR’ın etkili bir tedavi yöntemi olduğu görülüyor. Biz ise EMDR ile 1999 Marmara depremi sonrası karşılaştık. O zaman Türk Psikologlar Derneği İstanbul şube başkanı olan Uzman Klinik Psikolog Emre Konuk EMDR HAP’i ülkemize davet etti. 309 ruh sağlığı çalışanı EMDR eğitimi aldı ve 1500 depremzede ile çalıştılar. Böylece bizim grubumuzun da temelleri atıldı. Bizim eski adımız EMDR HAP, zamanla dünyadaki trende uyup adımızı değiştirdik, artık EMDR Travma İyileştirme Grubu adını kullanıyoruz. EMDR Derneği’nin İnsani Yardım Programlarını yürütüyoruz.

EMDR’ın kurucusu Dr. Francine Shapiro’dan gelen bir gelenek var: bizim tedavi yaklaşımımız insanın mutlu olması üzerine kurulmuş ve ne yaşarsa yaşasın insanların mutlu olmaya hakları olduğuna ve bunun da mümkün olduğuna dair inancımız var.

O yüzden gönüllü olmak EMDR eğitimini almış insanlar için normal bir durum.

Grup bu zamana kadar neler yaptı ya da neler yapıyor? Hedef grubu kimdir? 

1999 Marmara Depreminden bugüne neredeyse her travmatik olay sonrası çalıştık. Bir olay olduktan sonra hangi grupla nasıl çalışacağımıza karar veriyoruz. Büyük kitleleri etkileyen olaylarda çalıştığımız gibi, taciz, tecavüz, istismar gibi bireysel travmatik durumlara da müdahale ediyoruz. Ancak çoğunlukla kitlesel etkilenmelere odaklanıyoruz. Örneğin Koronavirüs pandemisinde direkt korona ile teması olanlarla çalışıyoruz.

Yerel Terapistlerin uzmanlaşma sürecine katkıda bulunmak istediğinizi yazmışsınız sitenizde. “Yerellik” bu anlamda neden önemli yerelliğin ne gibi avantajları var?

Bizim amacımız olabildiğince yerel kaynakları güçlendirmek. Yerel terapistler hep kendi bölgelerinde kalacaklar. Bizler belli bir süreliğine gidip dönüyoruz. Bazı travmatik olayların etkisi yıllarca sürüyor. O bölgenin terapistleri ne kadar mesleki olarak güçlenirlerse o kadar destek olabilirler. 

EMDR’ı diğer terapi yönlerinden ayıran nedir? Özellikle afet durumlarında daha yaygın kullanıldığını görüyoruz. Bu anlamda farklılıkları bilmek isteriz. 

EMDR’ın teorisinde ve pratiğinde direkt travma var zaten. Bizler herhangi bir sorunun oluşmasında travmatik bir hikaye ya da hikayelerin olduğunu düşünüyoruz. Bu travmalar halledilmeden kişinin fonksiyonel olamayacağını biliyoruz. EMDR’ın bu yönü özellikle şimdiki gibi olaylar olduğunda işlevsel bir metodolojisi olduğu için farklılaşıyor. Biz direkt müdahale ediyoruz. Dünyada travma sonrası toparlanmayı hedefleyen bir çok yaklaşım var. EMDR öteden beri bilimsel araştırmaya, sürekli gelişime odaklandığı için hep canlı kaldı. EMDR’ın uygulanışı danışana ek bir yük getirmiyor. Ev ödevi yok, danışanın özellikle yapması gereken egzersizler içermiyor. Yakın tarihli travmalar için geliştirilmiş protokolleri var. Bu yüzden EMDR uygulayan terapist rahat çalışıyor. Bu nokta çok önemli. Çünkü çok trajik olaylar yaşamış insanlarla çalışıyoruz. Elinizde uygun bir yöntem yoksa çok zorlanırsınız.

 ‘’Korona Salgını Bittikten Sonra Gerçek Yıkımla Karşılaşacağız.’’

Koronavirus salgınından sonra tüm dünyada bir teyakkuz hali mevcut. Ve birçok psikolog /psikiyatr oluşan ve oluşabilecek travmalara karşı uyarıyor. Açıkçası bir birey olarak ben de merak ediyorum. Bizi neler bekliyor?  Ya da mevcut travma belirtileri neler?

Şu anda herkes olağanüstü bir duruma normal tepki veriyor. Yani kaygı, endişe gibi belirtiler son derece normal, sağlıklı ve gerekli tepkiler. Korona öncesi birçok alışkanlığımızı, hayatımızın düzenini değiştirmemiz gerekiyor. Buna uyum sağlayamayanları normalden daha zor günler bekliyor. Bu sadece güvenliğimizi değil, aile ilişkilerimizi, iş hayatımızı, sosyal hayatımızı yani hayatın tüm alanlarını etkiledi. İnsanlık tarihi boyunca her türlü olaya uyum sağladığımız gibi buna da uyum sağlayacak ve kurtulacağız. Korona salgını bittikten sonra gerçek yıkımla karşılaşacağız. Belki birçok işyeri kapanmış olacak ve bir işsizler ordusu önümüze çıkacak. Tarih boyunca olduğu gibi yeniden kurumlar oluşacak, yeni sektörler ortaya çıkacak. O ana gelinceye kadar önceki hayaller, planlar yerine başka planlar yapabilenler avantajlı konuma geçecekler. 

Eğer herhangi birisi, şu anın koşullarına uyum sağlayamıyor, mevcut durumuna çözümler getiremiyor ise destek alması gerekir. Endişenin amacı dikkatli olmaktır. Şu anda gereklidir. Ancak birisi korkuyor ise bir sorun vardır. Şu anda dışarıdan gelince kıyafetleri değiştirip ellerimizi yıkamamız normal ancak evi beş kez klorak ile temizliyor isek sorun var.

Belki size bu dönemde çok iş düşüyor. Neler yapılması gerekiyor? Afet krizini atlatmak için sizin oluşumunuz neler yapıyor? 

Biz, EMDR Travma İyileştirme Grubu olarak, EMDR Derneği’nin bize verdiği sorumluluğu yerine getiriyoruz. İnsani yardım programımızı oluşturduk. Bu günlere en uygun platformun “online emdr” olduğunu düşündük ve buna göre organize olduk. Hedef kitle olarak Koronavirüs ile direkt teması olan insanları belirledik. Olabildiğince kendimizi anlatmaya, tanıtmaya çalışıyoruz. Bizden destek alan insanlar kendi çevrelerine duyuracaklar, bu sayede gerçekten ihtiyacı olanlara dokunuyor olacağız.

Bu süreçte işbirliği yaptığınız kurumlar var mı? Evet ise avantaj veya dezavantajları neler?

Korona ile direkt ilgili kurumlarla sürekli görüşüyoruz. Onların destek sistemlerine katkıda bulunacağımızı bildiriyoruz. Bu konuyla direk ilgili kurumlar bizi biliyorlar. Tüm ülkenin etkilendiği bir olayı yaşıyoruz. Yurdun her bir köşesine ulaşmak için birçok kanalı kullanmamız gerektiğini biliyoruz. Şu anda basın yayın organları ve sosyal medya aracılığıyla, virüsten etkilenenlere ulaşmaya çalışıyoruz. Biz geleneksel olarak her kurumla, oluşuma kolay adapte oluruz. Duruma göre insanlara ulaşacak yeni yollar araştırırız. Şu ana kadar herhangi bir kamu kuruluşu ile anlaşma yapmadık. Zaten öyle bir durum yaşıyoruz ki herkes yeni bir durumla karşı karşıya ve kendi sistemini hem çalışıp hem de geliştirmek için uğraşıyor. Bizden destek isteyen kurumlar oldu. Onlara elimizden gelen desteği verdik. Biz biliyoruz ki bu olaydan “ben” kültürü yerine “biz” kültürü ile çıkabileceğiz. Bakalım her şeyin hayırlısı, hayat hepimiz için en uygun olanı getirsin. Bizler de bunu kolaylaştırmak için uğraşıyoruz.

Koronavirüsle direkt teması olan insanlar bize whatsapp başvuru hattından (0541 460 53 90) ya da e-mail (emdrhapdestek@gmail.com) yolu ile başvuruyorlar. Kendilerine bir form gönderiyoruz. Bu formu dolduruyorlar. Formdaki bilgilere göre bir EMDR uygulayıcısı uzmana yönlendiriliyor. Kendi aralarında online görüşme için zaman belirliyorlar ve görüşüyorlar. Koronavirüs hastaları, yakınları, bu virüsten hayatını kaybedenlerin yakınları ile Koronavirüs hastaları ile direkt çalışan sağlık, belediye, güvenlik güçleri gibi personel bize bu iki iletişim yolundan birini tercih ederek ulaşabilirler.