Mağdur Hakları Daire Başkanlığı’nın Dezavantajlı Gruplara Yönelik Destek Çalışmaları

Mağdurlara, ve dezavantajlı gruplara, çocuklara, kadınlara, yaşlı ve engelli bireylere suç sonrası destek olmak, rehberlik hizmeti sunmak, suç sonrası tekrarlanan mağduriyetlerin yaşanmasının önüne geçmek amacıyla 2013 yılında kurulan Mağdur Hakları Daire Başkanlığı'nın yaptığı  faaliyetleri ve adliyelerde kurulan Adli Görüşme Odaları (AGO) ile ilgili Tetkik Hakimi Sevilay Karagöz ile konuştuk.

Adli Görüşme Odaları (AGO) Nedir? 

Mağdur Hakları Daire Bakanlığı tarafından, fail ile yüz yüze gelmesinde sakınca bulunduğu değerlendirilen öncelikli olarak mağdur, tanık, suça sürüklenen çocukların, cinsel suç ve aile içi şiddet suçu mağdurları ile diğer kırılgan gruba mensup mağdurların ifade ve beyanlarının uzman eşliğinde özel ortamlarda alınması için kurulan Adli Görüşme Odaları. Bu uygulama ile amaçlanan öncelikle mağdur, tanık ve suça sürüklenen çocukların, cinsel suç ve aile içi şiddet suçu mağdurları ile diğer kırılgan gruba mensup tüm mağdurlarla uygun ortam ve yöntemle görüşme yapılması, ikincil örselenmenin önlenmesi, korunmaları, adalete erişimlerinin güçlendirilmesi ve maddi hakikatin ortaya çıkmasına katkı sunulması.   

Uygulama sayesinde müdürlükler mağdurlara adli süreç hakkında bilgi verirken, adli süreçte yaşayacakları psikolojik travmaları da önlemeyi hedefleniyor. 

AGO hangi şehirlerde şu an faaliyette?

2020 yılının başından beri Düzce, Aksaray, İnegöl, Kırıkkale, Siirt ve Karabük adliyelerinde kurulan 6 yeni adli görüşme odası ile birlikte hali hazırda 59 ilde, 66 adliyede 69 adli görüşme odası faaliyette bulunmaktadır. Bu odalarda Nisan 2017’den beri 15.570 görüşme gerçekleştirildi. Yeni adli görüşme odalarının faaliyete geçirilerek 81 ilde yaygınlaştırılması için çalışmalar devam ediyor.

Bu görüşmeler nasıl  yapılıyor?

Müdürlükler dört ana birimden oluşuyor. Bunlar; Bilgilendirme ve Yönlendirme Bürosu, Kırılgan Grup Destek Bürosu, Ceza Yargılaması Destek Bürosu, Hukuk Yargılaması Destek Bürosu.

Bilgilendirme ve Yönlendirme Bürosu;

Bu kapsamda suç mağdurlarına yönelik bilgilendirme, yönlendirme, psikososyal destek hizmetlerini sunmak üzere Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlükleri kuruldu.

Müdürlüklerin kurulmasıyla birlikte suç mağdurlarının tamamına yönelik etkin bir bilgilendirme ve yönlendirme sistemi kurulması, hali hazırda çocuk ve aile mahkemelerinde görev yapan uzmanlar aracılığıyla sağlanan psikososyal destek faaliyetlerinin adli süreçteki tüm birimleri kapsayacak şekilde genişletilmesi, hizmet sunumuna ilişkin standartların geliştirilerek, vaka yönetiminin uygulandığı, adli görüşme odalarının kullanıldığı etkin bir sistemin kurulması hedefleniyor.

Kırılgan Grup Destek Bürosu;

Maruz kaldığı suçtan etkilendiği ve desteğe ihtiyaç duyduğu, hakkında bireysel değerlendirme yapılması gerektiği düşünülen mağdurlar, bilgilendirme ve yönlendirme bürosunda görevli personel tarafından “Kırılgan Grup Destek Bürosu”na yönlendirilecek.

Söz konusu müdürlükler bünyesinde kurulacak Bilgilendirme ve Yönlendirme Bürosu ile mağdurlar için önem arz eden hizmetlerin başında gelen bilgilendirme ve yönlendirme hizmeti sistemli ve etkin bir şekilde tüm suç mağdurlarına yönelik sunulacak. Bu büroda görev yapan personel tarafından mağdurlar, adli süreç, hakları ve yükümlülükleri konusunda bilgilendirilecekler. Yine mağdurlara kendilerine hizmet sunan kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları konusunda da bilgi verilebilecek. 

Kırılgan Grup Destek Bürosu, hizmet sunumunda uzmanın inisiyatif aldığı, bireysel değerlendirme, adli destek planı, vaka yönetimi ve takip programı gibi yeni hizmet ve kavramları adli sürece katan bürodur. 

Bireysel değerlendirme, adli sisteme dahil olan çocuklar, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçların mağdurları, aile içi şiddet mağdurları, terör suçları mağdurları, insan ticareti suçu mağdurları ile uzmanlar tarafından yapılacak değerlendirme sonrasında kadın, yaşlı ve engelli mağdurlar ile etkin bir desteğe ihtiyaç duyduğu tespit edilen mağdurlar hakkında yapılacak. Bireysel değerlendirme sonucunda kırılgan gruba girdiği tespit edilen mağdurlara yönelik hizmetlerin sistematik bir şekilde ve zamanında sunulabilmesi için gerekli planlama, uygulama, izleme ve koordinasyon işlemlerinin tek bir adli destek görevlisi tarafından etkin şekilde yürütülebilmesi amacıyla vaka yönetimi uygulanacak. Vaka yönetimi suçun etkileri sebebiyle ağır travma yaşayan, ağır bir cinsel saldırıya veya istismara maruz kalan, yaşı veya cinsiyeti nedeniyle suçtan daha fazla etkilenen, aile veya diğer sosyal çevre desteğinden yoksun olan mağdurlar hakkında uygulanacak. Bireysel değerlendirme sürecinden sonra kırılgan gruba girdiği tespit edilen mağdurlar hakkında, alınması gereken tedbirler ve sunulması gereken hizmetlere ilişkin önerilerin yer aldığı adli destek planı adli destek görevlileri tarafından hazırlanacak.

Ceza Yargılaması Destek Bürosu 

Ceza Yargılaması Destek Bürosu ile hali hazırda sadece çocuk ve çocuk ağır ceza mahkemelerine yönelik sağlanan uzman desteği Cumhuriyet başsavcılıklarını ve tüm ceza mahkemelerini de kapsayacak şekilde genişletilecek. Cumhuriyet başsavcılıklarının ve ceza mahkemelerinin sosyal inceleme raporu düzenlenmesi, ifade esnasında uzman görevlendirilmesi vb. talepleri bu büroda görev yapan uzmanlar aracılığıyla karşılanacak. Bu sayede ceza yargılaması sürecinin tamamında uzmanlardan etkin şekilde yararlanılarak, mağdurların ikincil mağduriyetlerinin önlenmesinin yanı sıra uzmanın bilgi, beceri ve tecrübesinin adli sürece dahil edilmesiyle delil kalitesinin arttırılması sağlanmış olacak.

Dördüncüsü Hukuk Yargılaması Destek Bürosu 

Hali hazırda sadece aile mahkemelerine yönelik sağlanan uzman desteği, ihtiyaç duyulan tüm hukuk mahkemelerini kapsayacak şekilde genişletilecek. Kurulacak müdürlükler sayesinde özellikle aile mahkemesi olmayan yerlerde aile mahkemesi sıfatıyla yargılama yapan asliye hukuk mahkemelerinin de uzman desteğinden etkin şekilde faydalanması sağlanacak.