Korona Günlerinde Sivil Toplum: Dayanışmanın Çarpan Etkisi 

Küresel düzeyde “çok yüksek” seviyede risk oluşturan Koronavirüs ile mücadele, sivil alan, kamu, özel sektör, sosyal ve tekonolojik girişimler dahil tüm kesimlerin dayanışmasını ve işbirliğini gerektiriyor. Biz de Sivil Sayfalar olarak,  son birkaç hafta içinde oluşan dayanışma grupları dâhil olmak üzere, Koronavirüs ile mücadeleye destek sunan çeşitli sivil, inovatif ve teknolojik oluşumları sizin için derledik. 

Korona Günlerinde Doğru Bilginin Adresleri

Korona günlerinde ulaştığımız bilginin doğruluğunu teyit etmemiz ve sonra yaymamız çok daha  öncelikli bir hal aldı. 

Bu konuda ilk akla gelen adres, tabii teyit.org sitesi ve yakın zamanda  faaliyete geçen COVID19 Postası takip edilebilir. Teyit: “Koronavirüsle ilgili dolaşan her bilgiye inanmayın. Şüphelendiğiniz iddiaları bize sosyal medya hesaplarımızdan yazıp araştırmamızı isteyebilirsiniz. Ayrıca Covid-19 Bülteni’ne abone olarak salgın boyunca teyitli güncel gelişmeleri takip edebilirsiniz.” diyor. 

Bir diğer bilgi kaynağı,  Halk Sağlığı Uzmanları Derneği tarafından hazırlanan “Korona Haber Postası” bülteni,   salgınla ilgili pek çok güncel ve faydalı bilgiyi içeriyor. 

İngilizce kaynaktan korona virüs güncellemelerini takip etmek isteyenler için New York Times gazetesinin buna özel olarak ayırdığı sayfa takip edilebilir.  Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sayfası incelenebilir. 

Sağlık personeli tarafından kullanılabilecek olan bir kaynak ise Çinli doktorların deneyimleri ile yazılan “COVID-19 Önleme ve Tedavi El Kitabı” ,  Türkçeye gönüllü doktorlar çevrilerek e-kitap olarak yayınlandı. 

Korona günlerinde en sık kullandığımız iletişim araçlarından WhatsApp,  doğru bilginin yayılması ve COVID-19 salgını ile küresel düzeyde mücadeleyi desteklemek amacıyla UNDP,  Dünya Sağlık Örgütü, UNICEF ortaklığında, WhatsApp Koronavirüs Bilgi Merkezi faaliyete geçti.  Bu sayede, milyarca insana gerçek zamanlı ve doğru sağlık bilgilerinin ulaştırılması hedefleniyor. WhatsApp ayrıca doğru bilginin yayılması amacıyla Uluslararası Bilgi Doğrulama Ağı’na (IFCN) 1 milyon ABD Dolar bağışladı. 

Koronaya Karşı Dayanışma Ağları

Sosyal medyada kısa süre önce açılan Dayanışma Ağları adlı hesap, son olarak yerel yönetimlerin COVID19 acil Eylem Planı ve stratejisi oluşturmalarına destek olmak amacıyla bir çeviri ve dökümantasyon çalışma grubu oluşturmak için gönüllü çağrısında bulundu. Beşiktaş ve Kadıköy’de oluşan gönüllü dayanışma ağları aktif olarak çalışıyor. 

Daha mikro seviyede mahalle ve sokak düzeyinde dayanışmayı örgütlemek isteyenler için bir diğer oluşum Dayanışma Meclisleri, mahallesinde ve sokağında Dayanışma Meclisi kurarak online eğitim, hukuki destek, riski gruplara alışveriş yardımı gibi konularda destek vermek gönüllülere çağrıda bulunuyor.

Moleküler Biyoloji Derneği, COVID-19 salgınına karşı dört dernek “Biyologlar İnisiyatifi – Korona Acil Eylem Ekibi” kurdu. Bir haftada 50 bin ve üzeri testin yapılması için laboratuvarlarında gerekli cihazlar ve yeterli tanı kiti bulunduğunu, bir günde 4 binden fazla kişi derneğe başvurup “göreve hazırım” dediğini açıkladı. #Biyologlarİnisiyatifi 

Beraberce Derneği, çevrimiçi öğrenme altyapı ve uzmanlığı deneyimlerini  sivil toplumla paylaşmak istiyor. 

 

Dezavantajlı Gruplar İçin Dayanışma Örnekleri  

Korona günlerinde can güvenliği sağlanmadan çalışmak zorunda kalan çalışanların, sağlık emekçilerinin, kadınların, yaşlıların ve mültecilerin hayati riskine dikkat çeken ve çeşitli taleplerle kampanyalar yürüten STK’lar var. 

DİSK ve KESK gibi sendikalar İşçilerin Hayatı Patronların İnsafına Terk Edilemez! , #EmekcilerRiskAltında, #ÖzelSektörİnsanDeğilMi sloganlarıyla,  zorunlu olmayan işletmelerin durdurulup işçilere #Ücretliİzin uygulanmasını,  ücretsiz #YayginTest yapılmasını talep ediyor. 

Ayrıca, DİSK, KESK, TMMOB ve TTB yaptıkları ortak açıklamada, “Halkın Sesine Kulak Verin, Yaşamsal Talepleri Karşılayın!” başlıklı bir basın açıklaması yaparak taleplerini iletti. 

Sağlık emekçileri için yeterli koruyucu ekipman olmadığında dikkat çeken Türk Tabipler Birliği , #SağlıkçıyaKoruyucuMalzeme kampanyası yürütüyor.  Ayrıca, Hayata Destek Derneği gibi çeşitli STK’lar sağlık emekçilerinin kendilerine ve bize iyi bakabilmeleri için ihtiyaçlarını sağlayabilmelerine  Ortopedi ve Travmatoloji Yardım Derneği , Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Vakfı, İstanbul Tıp Fakültesi Vakfı İş Bankası işbirliğiyle destek talebinde bulunuyorlar. 

Korona günlerinde kadınlara yönelik şiddetin arttığına ilişkin farklı ülkelerden gelen haberler, kadın örgütleri İtalya’da şiddetle mücadele biriminin 24 saat çalıştığına, Avusturya özel yasa hazırlıklarına karşın, Türkiye’de acil bir eylem planı olmadığına ve Mart ayında virüsün Türkiye gündemine girdiğinden beri 10 kadının da öldürüldüğüne dikkat çekiyorlar. #KoronaGünlerindeKadınlarİçin yapılması gerekenleri toplumsal cinsiyet eşitsizliği gerçeğini göz önünde bulundurarak  sıralayan Kadın Cinayetlerini Durduracağız oluşumu, çözüm önerileri listesi hazırladı. 

Genç İHH, Türkiye genelinde tüm teşkilatlarında 65 yaş üstü ve kronik rahatsızlığı olan kişiler için İçişleri Bakanlığı’nın talimatıyla oluşturulan “Vefa Sosyal Destek Grubu” ile koordineli hareket ederek çalışmalara destek veriyor. 

Yeryüzü Kooperatifi İstanbul Anadolu Yakası’nda yaşayan 65 yaş üstü65 yaş üstü kişilere  siparişlerini evlerine bırakıyor. 

Tarlabaşı  Dayanışma , Edirne ve Edirne dışında olan, şahit olduğumuz, temas ettiğimiz, başını sokacak çatısı olmayan tüm göçmen ve evsiz” yurttaşlar için acil yardım çağrısı yapıyor. 

Derin Yoksulluk Ağı, İstanbul’da işsiz kalan, güvencesiz olan, artık sokakta çalışamayan aileler için destekçi buluyor.  #EvdenDeğiştir çağrısıyla her destekçi bir  aile için online alışveriş yapıyor.

Koronayla Mücadelede İnovatif ve Bilimsel Çözümleri

Habitat Derneği’nin de içinde olduğu yeni bir inisiyatif olan Coranathon Türkiye İnisiyatifi,  paydaşlarıyla online hackathon gerçekleştirdi ve 100’ün üzerinde girişimci online mentorluk vererek fikirleri ve takımları destekledi. Coronathon Türkiye İnsiyatifi paydaşları arasında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,  Türkiye Bilişim Vakfı, Facebook, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı, TOBB, UNDP, Boğaziçi, ODTÜ ve İTÜ dahil bir çok üniversite ve girişim yer alıyor. 

Açık İnovasyon Derneği  korona ile mücadelede bilim ve işbirliğinin önemine dikkat çekerek, COVID-19 İşbirliği ve Dayanışma Ağı katılmak isteyen herkese çağrıda bulundu. 

Sosyal medya hesabı yeni açılan ve kendini “kolektif üretim hareketi” olarak tanımlayan 3BoyutluDestek oluşumu, medikal araç ve gereçlerin üretimini Türkiye’deki 3B yazıcı ağıyla gerçekleştiriyor.

COVID-19 ile mücadeledeki medikal parça ihtiyacına 3 boyutlu destek sunan gönüllüler tarafından kurulan 3 Boyutlu Destek medikal cihazlara ve malzemelere ihtiyaç duyulması durumunda 3B yazıcılar ile üretim sağlamayı amaçlıyor. 3 Boyutlu Destek tarafından kurulan Türkiye 3D Yazıcı Ağı,  3D yazıcılar ve Türkiye çapındaki 3D üretim laboratuvarlarında 3D yazıcılarla üretilip ihtiyacı olan hastane, sağlık kuruluşu ya da kişilere ulaştırılmasını sağlamayı hedefliyor. 

Yine Tridi Atölye adlı oluşum, Covid-19 ile alakalı ürün geliştiren firmalara, ürün tasarımı, prototipleme desteğinin yanı sıra seri üretim konusunda da teknik destek veriyor. 

Hazar Derneği de sağlık çalışanlarında destek olmak amacıyla, kolay bulunabilen malzemelerle, hızlı ve pratik bir şekilde üretilen koruyucu siperlikleri gönüllülerle üretiyor talep eden sağlık kuruluşu ve çalışanlarımıza ücretsiz ulaştırıyor. 

TikTok ve Facebook, korona salgınına karşı sağlık kuruluşlarıyla iş birlikleri yaptı. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) de doğru bilginin yayılması amacıyla TikTok ile işbirliği yaptı ve “#elleriniyıka” kampanyası başlattı. Sağlık Bakanlığı ise Facebook ile işbirliği yaparak, kullanıcıları T.C Sağlık Bakanlığı’nın sitesine yönlendiriyor ve doğru bilginin Facebook aracılığıyla edinilmesini teşvik ediyor.   

Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgını ile mücadelede teknolojinin önemini vurgulayan ve “Blokzinciri bu savaşta nasıl bir rol üstlenebilir?” diye soran Blochain Türkiye,   nakitsiz yaşama geçişi teşvik ediyor ve “banknotların üzerinde üç güne kadar hayatta kalabilen COVID-19 nakit kullanımını da azaltmayı gerektiriyor. Bunun yolu ise parayı bütünüyle dijitalleştirip nakitsiz bir ekonomiye geçişle mümkün olabilir” diyor. 

Koronayla Mücadelede Proje Destekleri

Avrupa Birliği Başkanlığı tarafından COVID-19 virüsü araştırmalarına destek sağlamak için Ufuk2020 Programı kapsamında yeni çağrılar açıldı. 

Salgınla baş etmede liderliğin ve dayanışmanın önemine dikkat çeken UNDP,  Ebola ve Zika salgınları, HIV, TB ve sıtma pandemilerindeki deneyimleri çerçevesinde, koronadan etkilenen ülkeler için çeşitli şekillerde destek olacak.

Korona Günlerinde Dayanışma Yaşatır

Dünyanın geçirmekte olduğu değişim ve bunun siyasi, sosyal, ekonomik ve daha pek çok alandaki etkilerini deneyimlemeye başladığımız bu günlerde, dayanışmanın güzel örneklerine ve yeni gönüllü oluşumlara şahit oluyoruz.  Korona günlerinde ”dayanışma yaşatır” sözü bir gerçekliğe dönüşmüş gibi… Her ne kadar evlere hapsolmuş görünsek de, teknolojinin sağladığı olanaklarla #EvdeKal #EvdeHayatVar çağrılarına uyarken, Korona günleri bize aynı zamanda hem çalışabilir hem de salgınla mücadeleye çok çeşitli şekillerde katkı sunabildiğimizi gösteriyor.  Korona günleri, bu yönüyle, sivil inisiyatiflerle, sosyal inavosyonlarla, özel sektör, kamu ve diğer tüm sektörlerin işbirlikleriyle ve dayanışmayla ne kadar yol alınabileceğini de gösteriyor.