Soma Katliamının 5. Yılında Adalet Talebi Yinelendi

Manisa’nın Soma ilçesinde 13 Mayıs 2014’te yaşanan maden faciasında 301 işçinin hayatını kaybetmesinin üzerinden 5 yıl geçti. Katliamın 5. yılında sendikalar, insan hakları ve meslek örgütleri 301 işçiyi anıyor. Birçok kentte anma töreni ve açıklamalar düzenlenirken Sosyal Haklar Derneği (SHD) ile Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) saat 21.00’de İstanbul Kadıköy Altıyol’a, DİSK, KESK, TMMOB ve TTB ise saat 18.30’da Kadıköy Beşiktaş İskelesi’ne anma çağrısında bulundu.

Dava süreci boyunca Somalılar’la birlikte adalet mücadelesi yürüten Sosyal Haklar Derneği’nden konuya ilişkin yapılan çağrıda, “Bugün Cumhuriyet tarihinin en büyük iş cinayeti olan Soma Maden Katliamı’nın 5. yıl dönümü. Soma’da 13 Mayıs 2014’te meydana gelen ve 301 emekçinin yaşamdan, sevdiklerinden koparılmasına neden olan kimilerinin ‘basit bir kaza’ olarak gördüğü katliamın asıl sorumlularının yargılanması için 5 yıldır mücadele ediyoruz. Sosyal Haklar Derneği ve Şehit Madenci Aileleri; adalet için her ayın 13’ünde olduğu gibi bugün de yine sokağa çıkarak adalet talebini haykıracak. Katliamın 5. yıl dönümünde ‘Unutmayacağız, affetmeyeceğiz, hesap soracağız, adalet istiyoruz!’  diyen herkesle bu akşam saat 21.00’da Kadıköy Altıyol’da olacağız.” denildi.

Çağrı metninde davaya ilişkin bilgiler de veren Sosyal Haklar Derneği, “Soma Davası sürecinde ilk günden itibaren yaşananları hatırlayalım: Acılı ailelere uygulanan şiddeti, tekmeleri, yargının patronlar tarafından açıkça tehdit edilmesini, aile avukatlarının açıkça tehdit edilmesini ve mahkeme heyetinin sürekli değiştirilmesini… Geçtiğimiz yıl dava, hak yerini bulmasa da, iyi kötü bir karara bağlanmıştı. Kötüsü şuydu: Bu fiil bir olası kasıttı, ancak bilinçli taksir olduğu kararı çıktı. İyisi ise, buna kast edenlerin bir daha böyle bir ekonomik faaliyet içerisine giremeyecek olması gibi önemli bir referans vermesi idi. Oysa Türkiye gündemine bomba gibi düşen bir İstinaf Mahkemesi kararı, Soma Kömürleri A.Ş’nin patronu Alp Gürkan’ı beraat ettirmiş; işin başında olan oğlu Can Gürkan’ı, böyle bir vakada ceza diyemeyeceğimiz şekilde ’taksir’ ile ödüllendirerek tahliye etmiş, bununla da yetinmeyip ‘ruhsat sahibi ve rödovansçı olarak maden ocağı işletme icrasından yasaklanmasına’ dair kararı kaldırmıştır. Bunun anlamı şudur: Bozuk gaz maskeleriyle, havalandırmasız, yaşam odasız maden işletmeciliğine devam edilecektir. ‘Hadi hadi’ denerek nice işçiler yalnızca ekmek parası için ölümüne üretim yapmayı sürdürmeye zorlanacaktır. İktidar ise işçilerin yaşamlarını hiçe saymak pahasına bu ‘Kasıt’ şirketleriyle suç ortaklığını sürdürmeye kararlı görünmektedir” ifadesini kullandı.

Melda Onur: “Geçmişten Ders Alarak Bundan Sonrasını Konuşalım”

Bugünkü anmaların yanı sıra dün Sosyal Haklar Derneği tarafından Manisa’nın Soma ilçesinde”Soma Nereye” başlıklı bir panel düzenlendi. Bağımsız Maden İş Sendikası’nda düzenlenen panele konuşmacı olarak Sosyal Haklar Derneği Başkanı Melda Onur, Soma davası avukatı Can Atalay, CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel ve Bağımsız Maden İş Sendikası Başkanı Emin Kara katıldı.

Melda Onur, panelde yaptığı konuşmada, “Soma’da geçmişi unutmadan, geleceğinde neler yapacağımızı konuşmalıyız.” dedi. Paneli bundan sonrasını konuşmak için düzenlediklerini vurgulayan Onur, “Soma’da neler olduğunu, dava süreçlerini, ailelerin durumunu konuştuk hep şimdiye kadar. Bu kadar ağır geçen 5 yılın ardından geriye dönüp bakmak yerine biraz da önümüze dönüp bundan sonrasını konuşmak istedik. Geçmişten ders alınarak bu acılar bir daha nasıl yaşanmaz, bu bölge yaşam koşulları nasıl iyileştirilebilir, iş güvencesi koşullarına nasıl sahip olabilir, neler yapılabilir alternatif olarak tüm bunları biraz konuşalım istedik. Bu yüzden de ‘Soma Nereye’ dedik panele.” şeklinde konuştu.

Özgür Özel: “Son 5 Yılda Bir Soma Daha Yaşandı”

Soma Katliamı’ndan bu yana geçen zamanda 299 maden işçisinin daha benzer facialarda hayatını kaybettiğine dikkat çeken Özgür Özel ise bunun nedenini şöyle açıkladı: “Türkiye’de Soma faciasının ardından geçen 5 yılda bir Soma faciası daha yaşandı. Bunun sebebi de Soma Meclis Araştırma Komisyonu raporuna uyulmaması. Gerekli tedbirlerin alınmaması ve örgütsel sendikalaşma olmaması var. Soma’nın ardından 5 yılın muhasebesini yapmalıyız. Herkesin bunda payı var, çözülemeyen bir sorun var ve bunda bizim de herkesin de payı var.”

“13 Mayıs, ‘Maden İşçisinin Can Güvenliği Günü’ ilan edilsin”

Bu arada, CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Soma katliamının 5. yılında TBMM’ye 13 Mayıs’ın, ‘Maden İşçisinin Can Güvenliği Günü’ ilan edilmesi için kanun teklifi sundu. Tanrıkulu, teklif gerekçesinde şu ifadeleri kullandı: “13 Mayıs 2014 günü Soma’da yaşanan ve tüm Türkiye’yi derin bir elem ve yasa boğan maden felaketi dolayısıyla maden işçilerimizin çalışma güvenlikleri ve dolayısıyla can güvenliklerinin vurgulanması artık madencilerimizin hayatlarını kaybetmemeleri için 13 Mayıs gününün ‘Maden İşçisinin Can Güvenliği Günü’ ilan edilmesi sembolik bir önem arz etmektedir.”

Soma Davasında Neler Yaşandı?

Soma’da 301 işçinin hayatını kaybetmesinden 1 yıl sonra ilk dava 13 Nisan 2015’te Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde başladı. Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi heyeti, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan’a “taksirle insan öldürmekten” 15 yıl hapis cezası ve madencilik işinden 3 yıl süreyle men verdi. Tutuklu sanıklardan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürü Ramazan Doğru, Maden Mühendisi ve İşletme Müdür Yardımcısı İsmail Adalı, İşletme Müdürü Akın Çelik ve Maden Mühendisi Ertan Ersoy hakkında ise 15 ile 22 yıl 6 ay arasında hapis cezasına hükmedildi. Mahkeme tutuklu beş sanığın da tutukluluklarının devamına karar verdi. Tutuksuz sanıklardan dokuz kişi için de hapis cezası kararı veren heyet, şirket sahibi Alp Gürkan’ın da aralarında bulunduğu 37 kişi hakkında ise beraat kararı verdi.

Mahkemenin verdiği karar sanık avukatları tarafından İstinaf’a taşındı. İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Ceza Dairesi, davada 5 tutuklu sanığa verilen 15 ila 22 yıl 6 ay arasında değişen hapis cezalarını yerinde buldu. 19 Nisan 2019’da ise Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan’ın ise “toplam infaz süresini aşacak şekilde tutuklu kalacağı anlaşıldığından” yurtdışı çıkış yasağı konularak tahliye edilmesine karar verildi.

Kamu Çalışanları Yargılanmadı

Öte yandan dava sürecinde alınan bilirkişi raporlarında “madendeki her şeyin kusurlu olduğunu” ve “yaşanan olayın faciaya dönüşmesinin önlenebileceğini” ifade edilmesine rağmen dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Soma’daki madeni inceleyip olumlu rapor veren 2 müfettiş ile kamu çalışanlarına soruşturma izni vermedi.

Davanın avukatlarından Selçuk Kozağaçlı tutuklu

Soma davasının avukatlarından Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) Genel Başkanı Selçuk Kozağaçlı, 13 Kasım 2017’de İstanbul’da tutuklandı. Hakkında “örgüt üyeliği” suçlamasıyla 11 yıl 3 ay hapis cezası kararı verilen Kozağaçlı’ya yöneltilen suçlamalardan biri de Soma katliamında hayatını kaybedenlerin ailelerinin avukatlığını yapmış olması.