Bilgi Edinmeyle İlgili İtirazlar Artık Adalet Bakanlığı’na Yapılacak

Bakanlığın cevabına göre, bilgi edinme taleplerine ilişkin itirazlar, “T.C. Adalet Bakanlığı, 06659, Kızılay/Ankara” adresine yapılabilecek. Bakanlığın cevabî yazısında, mevzuata göre yazılı olarak posta yolu ile yapılması zorunlu olan itirazların, bakanlığa teslim edildikten sonra, 0312 414 81 61 numaralı telefondan takip edilebileceği belirtiliyor.

Bilgi edinme hakkı ile ilgili itirazlar, daha önce Başbakanlığa bağlı Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’na (BEDK) yapılıyordu.  Türkiye, Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’ne geçtikten sonra, Başbakanlık makamının lağvedilmesi ile bilgi edinme hakkına ilişkin itiraz başvurularının hangi kurula yapılacağı belirsileşti.

Sivil Sayfalar olarak, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi’ne (CİMER), bu konudaki itirazların nereye yapılması gerektiğini sorduk.

2003 yılında Türkiye’de resmen tanınan “bilgi edinme hakkı”, ülkemiz için önemli bir dönüm noktası oldu. Toplumun her kesiminden yurttaş, bu hak sayesinde birçok konuda bilgilendi, belge taleplerini karşıladı; hakkı gasp edilmiş ise hakkını geri kazanmak için edindiği bilgiler ile kendine has mücadele yöntemleri belirledi, gasp edilen haklarını geri kazandı.

Bilgi edinme mevzuatına göre, bilgi edinme talepleri reddedilen ya da tam olarak karşılanmayan yurttaşlar, Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’na (BEDK) itirazda bulunarak istedikleri bilgi ve belgelere ulaşmak için çaba sarf ediyordu. Yurttaşın bilgi ve belgelerini karşılamamakta direnen kamu kurumları, itirazı kabul ya da kısmen kabul edilen yurttaşların bilgi ve belge taleplerini başvuru sahiplerine iletmek zorunda kalıyordu. Ancak Türkiye, Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’ne geçtikten sonra, Başbakanlığa bağlı faaliyet gösteren BEDK’ye yurttaşlar ulaşamadı; yurttaşların itirazları yeni sistemde değerlendirilemez oldu. Çünkü ortada yetkili bir merci yoktu.

Bu belirsizlik sürecinde, bilgi edinme hakkına ilişkin itirazlar, hem basında hem de parlamentoda gündem oldu; itirazların hangi merciye yapılması gerektiği tartışma konusu oldu. 7 Ocak’ta, CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu da BEDK’nin faal olup olmadığını, bu konudaki itirazların hangi yetkili devlet birimine yapılması gerektiğini Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a yazılı soru önergesi ile sordu:  İstanbul Milletvekili Tanrıkulu: Yurttaşların yaşayacağı hak kayıpları ne şekilde giderilecektir?

İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, bu konudaki soru önergesine hâlâ cevap alabilmiş değil. Tanrıkulu’nun, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay’a yönelttiği sorulardan biri de yurttaşların hak kayıpları idi: “Şayet BEDK’nin iletişim adresi değişmiş ve yurttaşların itirazları, BEDK’nin eski adresine teslim edilmiş ise yurttaşların yaşayacağı hak kayıpları ne şekilde giderilecektir?”

Sivil Sayfalar CİMER’e Başvuruda Bulundu

Bugün hayatımızda büyük bir yer kaplayan bilgi edinme hakkına ilişkin bu belirsizliği gidermek için, Sivil Sayfalar CİMER’e başvuruda bulundu.

CİMER kanalıyla Sivil Sayfalar’dan Burak Özgüner’e cevap veren Adalet Bakanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü, “Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna sunulmak üzere talep/itirazınıza dair evrakınızı Bakanlığımıza gönderebilirsiniz” şeklinde beyanda bulundu.

Bakanlığın cevabına göre, bilgi edinme taleplerine ilişkin itirazlar, “T.C. Adalet Bakanlığı, 06659, Kızılay/Ankara” adresine yapılabilecek. Bakanlığın cevabî yazısında, mevzuata göre yazılı olarak posta yolu ile yapılması zorunlu olan itirazların, bakanlığa teslim edildikten sonra, 0312 414 81 61 numaralı telefondan takip edilebileceği belirtiliyor.

Adalet Bakanlığı’nın bu cevabına göre, bilgi edinme hakkına ilişkin itirazlar artık Adalet Bakanlığı’na yapılacak ancak hâlâ Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’nun teşekkül ettirilip ettirilmediği bilinmiyor.

Anayasal bir hak olan “bilgi edinme hakkı” gasp mı ediliyor?

Birçok yurttaş, Anayasa’nın 74. maddesi ile güvence altına alınan “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı”nda belirtilen bilgi edinme hakkının gasp edildiğine ilişkin şikâyetlerde bulunmaya devam ediyor. Bilgi edinmeye ilişkin mevzuat hâlen yürürlükte olsa da bilgi edinme taleplerine ilişkin itirazlar, doğrudan Adalet Bakanlığı’na yapıldığında hangi müdürlük tarafından, ne şekilde değerlendirileceği de belirsizliğini koruyor.

Adalet Bakanlığı’nın cevabına rağmen, bilgi edinme taleplerine ilişkin itirazların tam olarak hangi bakanlık birimine yapılması gerektiği hâlâ belli değil. Bilgi edinme hakkına ilişkin kanun ve yönetmelikler gereği faal olması gereken Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu web sitesine ise hâlen ulaşılamıyor.