‘Afete Dirençli Kentler ve Sivil Toplum’ Çalıştayı Deklarasyonu:
Sivil Toplum Örgütlerinin Yerel Yönetimlerden Talepleri

Denge Denetleme Ağı, yerel seçimlerin arifesinde ve 6 Şubat depremlerinin birinci yıl dönümünde, 'Afete Dirençli Kentler ve Sivil Toplum' çalıştayının çıktılarından oluşan sivil toplum örgütlerinin yerel yönetimlerden taleplerini sıraladı. Ağ, doğa olaylarının yıkıcı afetlere dönüşmemesi adına yerel yönetimlerde demokratik katılımcılık, liyakat, hesap verebilirlik ve şeffaflığın sağlanmasının kritik önemini vurguladı.

Denge Denetleme Ağı, 20 Ekim 2023 tarihinde Ankara’da “Afete Dirençli Kentler ve Sivil Toplum” Çalıştayı düzenlemiş, çalıştayda afete dirençli kentler, afet/deprem öncesinde ve sonrasında atılması gereken adımları ve sivil toplumun rolünü tartışmıştı. Toplantılar sonrasında ise “Afetlerde Sivil Toplum / Birarada Dayanışma Toplantıları: Sorunlar, Deneyimler ve Çözümler” başlıklı rapor kamuoyu ile paylaşıldı.

Ağ, yerel seçimlerin arifesinde ve 6 Şubat depremlerinin birinci yıl dönümünde, çalıştayın çıktılarından oluşan sivil toplum örgütlerinin yerel yönetimlerden taleplerini sıraladı.

Sivil Toplum Örgütlerinin Yerel Yönetimlerden Talepleri     

• Siyasi Şeffaflık Yasası’nın çıkarılmasına yönelik sivil toplum örgütü katılımıyla çalıştaylar düzenlenmeli
• Afet stratejik plan hazırlama ve uygulama süreçleri doğru işletilmeli;
• Afetlerle ilgili çalışmalarda kamu-sivil toplum örgütü iş birliği mevzuatı ve kısa/orta/uzun vadeli kent afet eylem planları hazırlanmalı. Uygulamada izleme raporlarıyla hesap verebilirlik arttırılmalı
• Afetlerde Yerel Eşitlik Eylem Planları sivil toplum örgütü katılımlı yapılmalı, uygulamada izleme raporlarıyla hesap verebilirlik sağlanmalı
• Yerel yönetimler tarafından afet alanında ilgili müdürlüklerde, sivil toplum örgütü katılım mekanizmaları etkinleştirilmeli ve düzenli hale getirilmeli
• Belediyelerde sivil toplum örgütü masaları kurulmalı
• Belediye meclislerinde sivil toplum örgütlerinin etkin temsili ve katılımı sağlanmalı
• Ulusal afet deprem konseyi sivil toplum örgütü katılımıyla etkin şekilde çalışmalı
• İlçe-mahalle arama kurtarma ekipleri kurulmalı
• Personel ve gönüllülerin kapasitesi yerel düzeyde geliştirilmeli
• Afetlerde toplanma alanları için yerel yönetim-sivil toplum örgütü koordinasyonu sağlanmalı
• Engelli öznelerin liderliğinde yerel yönetim-sivil toplum örgütü iş birliğiyle “afet dayanışma rehberi” ve “strateji belgesi” hazırlanmalı. Özneyi ilgilendiren her konuya özne dahil edilmeli
• Olası İstanbul depremi için fay hattı üzerinde olmayan illerde sistematik arama- kurtarma çalışması yapılması için yerel yönetim-sivil toplum örgütü iş birliği temelinde örgütlenme ve koordinasyon sağlanmalı
• Afete dirençli kent gıda stratejisi oluşturulmalı, gıda bankacılığı hayata geçirilmeli
• Kamu- sivil toplum örgütü arasında “yerel yönetim akreditasyon algoritması” deklare edilmeli ve yasalaşmalı
• Deprem bölgesinde, depremzede kadınlar için kadın sığınma evleri açılmalı
• Afet sonrasında barolar ile koordineli çalışma sağlayacak mekanizmalar, yerelde kurulmalı
• Afet sonrasında kadın ve çocukların uğradığı hak kayıpları için yargıyı işler kılmak adına baskı oluşturulmalı
• Yerel seviyede toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme gibi afetlere dirençlilik kriterleri geliştirilip uygulanmalı
• Katılımı teşvik eden gençlik merkezleri kurulmalı ve bu merkezlerde düzenli afet eğitimleri verilmeli. Afet alanında çalışanlara finansal destek sağlanmalı
• Afet sonrası için yalnızca temel ihtiyaçları kapsayan değil eğitim, oyun vb. sosyalleşme alanlarının devamını sağlayacak sürdürülebilir sistemler, yerel yönetim- sivil toplum örgütü iş birliği ile oluşturulmalı
• Çocuk odaklı bir afet planı, sivil toplum örgütlerinin etkin katılımıyla oluşturulmalı
• Afet riski bulunan kentlerde toplanma alanları çocuklar açısından güvenli hale getirilmeli
• Farklı sesler, farklı renkler ve farklı kimliklerin önemsenmesiyle; cinsiyet, dil, ırk ayrımı yapılmadan etkili kent temsiliyeti sağlanmalı
• Yerel yönetimler, afetlere ilişkin kendi şehirlerindeki LGBTİQ+ örgütleriyle bir araya gelip ihtiyaç tespiti yapmalı
• Yerel Eşitlik Eylem Planları ile yardım ve hizmetler, LGBTİQ+ kapsayıcı hale getirilmeli
• Afet öncesi ve sonrası, ilgili tüm sivil toplum örgütleri için dijital ağ oluşturulmalı ve bu çalışmada ihtiyaç haritası ve deprem haritası uygulamaları tecrübelerinden yararlanılmalı
• Veri paylaşımı sağlıklı sağlanmalı; hem yerel yönetimler  hem de sivil toplum örgütleri düzenli ve sistematik veri paylaşımı yapmalı
• Sivil toplum örgütleriyle çalışmak ve etkin koordinasyon için özel çalışma alanları sağlanmalı ve buna ilişkin protokoller yapılmalı
• İstanbul ve diğer fay hattı bölgelerinde şehre yakın kırsal kamp alanları kurulmalı; özellikle Orman Bakanlığı’nın elinde bulunan bu tip alanların tespiti ve duyuruları yapılmalı
• Deprem bölgeleri için insana ve doğaya saygılı, hızlı monte edilebilen yapılar stoklanmalı
• İhtiyaç özelinde kırılgan gruplar için haritalama yapılmalı; kronik hastalığı olanlar, diyaliz, kanser vb. hastaları haritalanmalı
• Özel ihtiyaçları olan bireyler için sağlık kurumları belirlenmeli
• Afet ve acil durumlardan sonra iç göçe yönelik eylem planı oluşturmalı
• Afete dirençli kentleri planlarken sosyal dayanıklılık en kapsayıcı haliyle dikkate alınmalı
• Afetlere dirençli kentleri ana akımlaştırmak için daha çok dayanışma ile güçlü bir savunuculuk yapılmalı. Bu konuda yerel yönetimler ve sivil toplum örgütleri arasında koordinasyon sağlanmalı