Su Bedava mı Olmalı, Ücretli mi Olmalı?
Friedrich Ebert Stiftung Türkiye Derneği desteği ile tamamen çocukların içeriklerinden oluşturularak hazırlanan 'Çocuklardan' sayfasının ilk haberi yayında. Çocuk çalışmaları uzmanı Ceren Suntekin mentörlüğünde hazırlanan içerik, çocukların gözünde suyun ücretli mi ücretsiz mi olması gerektiğine odaklanıyor.
Asya Sahillioğlu (11)
Biz bu toplantımızda, suyun paralı olup olmaması gibi ekonomik şeyler üzerine konuştuk.
Bir arkadaşım, “Su bedava olmalı,” demişti. Ben ona katılmadım, çünkü o zaman insanlar suyu bilinçsizce tüketebilirlerdi. Sonra “İnsanları bilinçlendirsek?” dedik ama bence çoğunluk buna uysa da arada birkaç kişi çıkacak ve bize karşı çıkacak diye düşündüm. Sonra bir “çeşme” fikri atıldı ortaya, ama eğer bir çeşme olursa, insanlar “Ah, ucuz,” deyip oraya yığılırlar. Zaten, dünyadaki suyun %3’ü tatlı su ve bunların sadece 0,1’i içme suyu. O nedenle, su yakın sürede tükenebilir. Benim fikrim ise şu: Bir suluk tasarlanacak. İçinde kendi filtreleme sistemi olacak. Böylece, her türlü suyu mataramıza doldurduğumuzda, içme suyu olarak bize dönecek. Umarım kendimi anlatabilmişimdir, iyi günler.
Rüya Kurt (10)
Herkese merhaba, Ben Rüya. Biz bu toplantımızda iklim krizi, su parası gibi yani bazı insanların yol açtığı kötü şeyleri konuştuk. Bazı arkadaşlarım suyun fiyatsız bir şekilde herkese verilmesini istedi. Ben ilk olarak onlara katıldım ama sonra düşününce katılmadım.
Çünkü o zaman hiç kimseye para ile satın alınan su kalmazdı. 🙂
Sonra bir arkadaşım çeşme yerleştirelim dedi ama ben bu fikre pek yaklaşamadım.
Veee en son bu konuyla ilgili bir kampanya yapmamız gerektiğini düşündüm. Arkadaşlarım bu fikri sevdi.
İşte sona geldik tekrar görüşmek üzere iyi günler👍
Batu Bayraktar (10)
Su paralı olmalı çünkü, çok fazla su tüketimini önler. Adillik kalmaz, insanlar birbirlerine su bırakmaz. Bu olayı önlemek için bir teknoloji tasarlarız. Gereğinden fazla su tüketirsek o teknoloji bizi uyarır.
Suyu bedavaya alanlar suyu verimsiz kullanabilir. Böyle olursa tatlı su kaynakları tükenmeye başlar ve adaletsizlik olur. Suyu rahat alabilen zengin insanlar, diğer insanlara su kalmadığını anlamayabilirler. O yüzden onlara suyu nasıl verimli kullanmaları gerektiğini öğretebiliriz.
Bunun için bir teknoloji geliştirebiliriz ve su kullanıcılarının önüne koyarız. Böylece o teknoloji “sen çok su kullandın” ya da “gereğinden fazla su kullandın” diye insanları uyarır. “Suyu fazla kullandığın için, bunu alıyorum suyu kullanamayanlara veriyorum” diyebilir. Böyle diyen ve bunu ölçen bir alet üretebiliriz.
Miran Nergiz (10)
Bence su paralı olmalı ancak şu anki kadar yüksek fiyatlı değil. Belki bir litre su 10 kuruş olabilir. Ben şunu düşünüyorum ki 1 litrelik su şişeleri veya 5 litrelik su bidonları yerine, sadece 20 litrelik damacanalar olmalı ve bunlar da 2-3 TL olmalı. Şu anda 20 litrelik damacanalar 30 TL.
Herkesin mahallesindeki çeşmeden bedava veya paralı su alma fikri de olmaz gibi geliyor bana; hem çok kalabalık olur hem her mahalleye çeşme koymak zor olur. Peki, eğer küçük pet şişeler olmazsa nasıl yanımızda su götüreceğiz diye soruyorsanız, cevabı basit: Suluk alabilirsiniz!
Herkes bunu yaparsa zor olmaz. Hem bizim için hem de devlet için iyi olur diye düşünüyorum. Bizim için para açısından iyi olur, devlet için ise plastik ve pet atığını durdurup buna para ayırmayacakları için iyi olur. Buradan yapacakları tasarrufu da içme suyu üretim maliyeti için kullanabilirler. Böylece suyu daha ucuza satabilirler.
Fatih Tuğra Dönmez (12)
Benim şahsi fikrim suyun ücretli olması yönünde… Para üzerine kurulmuş bir dünya sisteminde yaşıyoruz. Eğer bu düzen olmasaydı ve insanlar açgözlülüğü yenebilseydi suyun bedava olmasını desteklerdim fakat işler ters yönde olduğu için bence ücretlendirilmesi lazım. Çünkü bir yerde bedava su satıldığını farz edin. İnsanlar oraya, et görmüş aslan gibi saldırırlardı. Akın akın insan gelir, arbede yaşanırdı. Kavgalar olurdu. Ayrıca dünyamızın ¾‘ü sularla kaplı olmasına rağmen bunlardan sadece birazı içilebilir sudur. Bu yüzden ileri zamanlarda su kıtlığı yaşanırdı. Biz insanlar maalesef bedava olan şeylerin kıymetini bilmiyoruz. Onları hunharca kullanıyoruz. Suya da aynı muameleyi gösterebilirler. Değerini bilmeyip gereksiz yere su kullanımları ile su israfı değerleri tavan yapardı fakat yine de bütün bu söylediklerim yaşanmayacağının garantisi olursa, neden olmasın?
Deniz Uygar Sefer (11)
Doğadan gelen, evde tükettiğimiz fakat içemediğimiz suları parayla satın alıyoruz. Bu bizim temel olan hakkımız ve para vermek çok yanlış. Evde kullandığımız suya parayla değil ama farklı bir kısıtlama getirilse çok su harcamamış oluruz. Mesela dedemin evinde suyu kartla yüklüyorlar ve ihtiyaçları kadar suları oluyor. Küresel ısınma var ve su harcamalarına dikkat etmeliyiz. Dışarıda okuldayken ve spordayken aldığımız suların paralı olması normal çünkü işlemden geçiyor ve cam şişelerde ve plastik şişelerde bize sunuluyor fakat temel ihtiyaç olduğu için su ucuz satılmalı.
Uygar Ergenç (12)
TEMİZ SUYA ERİŞİM HAKKI PROJESİ: Temiz suya erişim, bugünden itibaren temel insan hakları arasında yer alacak. Birleşmiş Milletler’ in aldığı kararla yeryüzünde yaşayan her insanın temiz içme suyuna erişim hakkı resmen tanınmış oldu.
Yukarıdaki bildiri 29 Temmuz 2010 tarihinde Birleşmiş Milletlerin yayınladığı bir metinden alıntıdır. Yani bu tarihten itibaren her insan temiz suya bedava bir şekilde erişebilecek oldu (Birleşmiş Milletler’e üye olan ülkelerde ). Ancak hem halk hem de öğrenciler, fiyatlar yüzünden suya erişim konusunda çok zorluk çekiyor. Sayısal verilerden yararlanalım.
Okul kantinlerinde 0.5 litrelik su fiyatları yıllara göre şu şekildedir(2022 fiyatı Ankara Kantinciler Odası’ndan, diğer yıllara ait fiyatlar ise arkadaşlarım ile görüşmelerimden):
1\01\2016,su 25 krş.
1\01\2017,su 50 krş.
1\01\2018,su 1tl
1\01\2019,su 1tl
1\01\2020,su 1,5tl
1\01\2021, (su satılmadı virüs dolayısıyla okullar kapalıydı.).
1\01\2022 su 2tl
1\02\2022 su 2,5t
Görüldüğü gibi hem artış hızı hem de fiyatlar bir öğrenci için yüksek. Tam olarak 6 yılda 10 katlık artış söz konusu.
Bir öğrenci düşünelim 4. Sınıfa gidiyor, velisi ona haftalık 50 lira veriyor(ki bu fazla bile olabilir). Her gün 1 litre su içse şu anda parasının yarısı suya gidiyor. Bununla ilgili yapılan toplantıda birkaç fikir atıldı:
FİKİR ALFA: Her okul veya mahalleye, içinden devlet sayesinde sonsuz miktarda su olan kuyular açılması.
FİKİR BETA: Mataraların ucuna müthiş güçlü bir filtre takılacak ve bu deniz suyunu bile temiz suya çevirecek.
FİKİR TETA: Mevcut suya değişiklik yapılmayacak ancak aynı su ücretsiz olacak
Şimdi Fikirleri Çürütelim.
FİKİR ALFA NEDEN OLMAZ?
Çünkü bir noktada ücretsiz bir şey çıkarsa bütün çevre oraya toplanır. Orada belli salgınlar başlar. Orayı hunharca kullanan olur, orayı almak isteyen olur, orası bedava olmaz diye insanlar şüphelenilir.
FİKİR BETA NEDEN OLMAZ?
Bu tarz şeylerin bu derece olmasa da çıkmaya başladığını görüyoruz; ancak bunun hem maliyeti çok fazla olur hem üretimi artar hem de bu filtrelerin değiştirilmesi gerektiği için fiyatlar karşılanamaz(fiyatlar 4-5k dan başlıyor her 2 ayda değiştirilir dersek…).
FİKİR TETA EDEN OLMAZ?
Bu en saçma bulduğum fikir. Su ücretsiz olursa zaten %1 olan içilebilir su anında biter. İnsanlar stoklamaya çalışır, birbirine saldırabilir. Bu durum, suya geç ulaşacak olanlara su kalmadığında çok ciddi nicelikte ölümlere neden olabilir.
BENİM FİKRİM:
Mevcut suda hiçbir değişiklik yapılmasa bile suyun üretiminde değişiklik yapılabilir. Yani tatlı sular korunabilir, uzay ve yeraltı suları gibi alternatif su kaynakları bulunabilir. Bunların dağıtımındaki mali değerler tarımda yağmur suyu kullanılması gibi su israf edilmezse ve daha iyi planlanırsa suyun da fiyatı düşmüş olur. Neden mi?
Altın neden pahalıdır? Bor deseydik bir hammadde olduğu için derdik; kömür desek yakıt olduğu için derdik, ancak neden altın? Çünkü çok az bulunuyor ve az bulunan şey değerlidir.
Su konusuna gelecek olursak, fiyatların artma sebebi hem ülkemizin çökmesi (ancak bu konuyla alakalı değil) hem de suyun her geçen gün tükendiği için azalması. Eğer su miktarı artar ve ihtiyacı azalırsa; suyun fiyatı bırakın artmayı azalmaya bile başlar ve bir gün, fikir Teta’da ki gibi suyun tamamı kullanılabilirse bir bakarsınız su kendiliğinden bedava olur…
SONUÇ OLARAK: Arkadaşlarımın önerdiği fikirlerin hiçbirine katılmıyorum en mantıklısının kendi fikrim olduğunu düşünüyorum.
İllüstrasyon: Ceren Suntekin
Bizi Takip Edin