‘Yangınlarla Mahalli Düzeyde ve Önleyici Stratejiyle Mücadele Edilmeli’

Akyaka Afet Gönüllüleri İnisiyatifi, geçen yılın yaz aylarında güneyde çıkan orman yangınlarına müdahale için oluşan bir sivil inisiyatif olarak deneyimlerini ve önerilerini içeren bir rapor hazırladı. Raporda, yangın önceleyici stratejilere geçilmesi ve dayanışma içerisinde tüm aktörlerin mahalli gönüllü örgütlerle çalışmasının gerekli olduğu tespit ediliyor.

Akyaka Afet Gönüllüleri’nin hazırladığı “2021 Muğla Bölgesi Yangınları Müdahalelerine Destek ve Yangınları Önleyici Hazırlık Çalışmaları Çıkarılan Dersler Raporu” 27 Temmuz 2021’de Marmaris’te başlayan yangınların Türkiye tarihinin o güne kadarki en büyük orman yangını felaketine dönüştüğünü hatırlatıyor. Buna göre, yıllık orman yangınları ortalamasının %755 üzerinde bir alan 10 gün gibi kısa bir sürede yandı.

Bu süreçte kendiliğinden bir araya gelen Akyaka Afet Gönüllüleri, deneyimlerini ve önerilerini bu raporda derledi. Rapor, orman yangın sezonları döngüsünün başladığı öngörüsüyle, yaşam alanlarını orman yangınlarına hazırlık ve müdahale için güçlendirmek isteyen sivil inisiyatiflerin süreçlerini kolaylaştırmayı ve etkilerini arttırmayı hedefliyor.

Sivil İnisiyatiflerin En Büyük Gücü, Tanışıklıklar Üzerinden Oluşan Güven!

Akyaka Afet Gönüllüleri’nin sahadan edindiği tecrübeler ve tespitler şunlar:

1- Afet etrafında bir araya gelen sivil inisiyatiflerin en büyük gücü, tanışıklıklar üzerinden oluşan güven oldu.  Sahada geliştirdiğimiz bu güven ağı sayesinde Türkiye genelinde konuya vakıf uzmanların birikimlerinin ve duyarlı vatandaşların ayni yardımlarının efektif bir şekilde doğru noktalara yönlendirilmesinde kritik bir rol aldık.
2- Orman yangınları konusunda en etkin müdahalenin yangının başlamasını önleyici faaliyetler ile yangın çıktıktan sonraki ilk 30 dakikada yapılacak çalışmalar olduğunu gösterdi. Bu sebeple sivil inisiyatif olarak organizasyonumuzun koordinasyon kabiliyeti arttıkça, odağımızı mahallelerde jandarma karakolları ile iş birliğinde muhtarlara ve esnafa toplanan kaynakları hızlıca teslim etmeye kaydırdık.
3- Tanışıklık ve güven ortamının mahallede oluşabilmesi için geniş katılımlı topluluk buluşmaları organize ederek, dezenformasyon ve bilgi kirliliğinin yaratabileceği gerginliklerin önüne geçmek; mahalledeki yetkinlikleri ve kaynakları en doğru şekilde mobilize edecek ilişkilerin kurulmasını sağlamak en önemli hazırlık ve planlama faaliyeti olarak ortaya çıkmaktadır. Jandarma komutanlığıyla birlikte hareket eden bir sivil inisiyatif olmamız bu ilişkileri hızlı bir şekilde kurmak için gereken meşrutiyeti sağladığını gözlemledik.
4- Akyaka bölgesinde çıkan yangınların çoğunluğunun elektrik hatları ile ilgili olduğu Jandarma raporlarında görüldü.  Sonuç olarak yangın sezon başlangıcı öncesinde ilçe belediyesi, elektrik dağıtım şirketi ve orman şefliği nezdinde hat temizliklerinin yapılması için mahalleler bazında muhtarlıklar üzerinden tespit ve taleplerde bulunması gerekliliği anlaşıldı.

Yangınlara Hazırlık ve Mücadelede, Yangın Önleyici Strateji ve Mahalli Örgütlenmeler!

Raporun sonuç bölümünde, deneyimler çerçevesinde ulaşılan bulgular ve öneriler sıralanıyor:

• Değişen iklim koşullarıyla aynı gün içerisinde çok sayıda yangın çıkması durumunda müdahale gücünün ve koordinasyon kabiliyetinin düşmesinden doğan boşluk, 2021 orman yangınlarında gönüllülerin afetle mücadelede oynadığı kritik rolü gösterdi. Bu yüzden gelecek orman yangınları için önleyici çalışmalar ve yangın müdahalesi kapsamında yapılacak planlama çalışmalarının önemli bir parçası olmalıdır.
• Orman yangınlarına müdahale için oluşan bir sivil inisiyatifin en etkili faaliyet alanları önleyici alanlar ve ilk 30 dakikadaki müdahale kapasitesi olarak ortaya çıkmıştır. 30 dakikada kontrol altına alınamayan yangınlar için sivil inisiyatifin etki alanı çok daraltıyor.
• Türkiye’nin yangınla mücadele stratejisi çıkan yangınları söndürmek üzerinedir. Aşırı sıcak ve düşük nem koşullarının süresinin uzadığı ve sertleştiği gerçekliği karşısında 2021 yangınları göstermiştir ki aynı anda çıkan ve kontrol altına alınamayan yangınlar merkezi müdahale kapasitesinde bölünmeler nedeniyle ciddi boşluklar oluşturuyor.
• Yangın önceleyici stratejilere geçişin yanında, çıkan yangınlara büyümeden müdahalenin en kritik unsur olduğu gerçeğiyle mahalle gönüllü örgütlenmelerinin orman yangın hazırlığı, mücadelesi ve afetler karşısından toplumsal dayanışma açısından etkisi çok büyük.
• Akyaka Afet Gönüllüleri’nin deneyimi, harekete geçen çok az sayıda insanın birbirini dinleyerek dayanışma içerisinde kamu, sivil toplum, özel sektör, akademi içerisindeki kaynakları mahalle seviyesinde mobilize ederek gidişata etki edebildiğini gösteriyor.
• 2022 yılı hazırlıkları kapsamında uzmanlar ve diğer sivil insiyatiflerin saha öğrenimleriyle birlikte orman yangınları için mahalle örgütlenmesi eylem planının ihtiyaç var.

Raporun tümüne buradan ulaşabilirsiniz.

Not: Raporla ilgili görüş ve önerilerinizi iletmek, 2022 orman yangınlarına hazırlıklar kapsamında mahalle örgütlenmeleri için akyakaafet@gmail.com e-posta adresinden ulaşabilirsiniz