‘Türkiye’deki Gençlerin En Temel Sorunu, Muhatap Olarak Görülmemek’

Üniversiteli gençler tarafından başlatılan Arayüz Kampanyası, genç temsil eksikliğini gidermek için çalışıyor. Arayüz Kampanyası Direktörü Ayşegül Uzun gençliğin temel problemlerini; 'İşsizlik ve gelecek kaygısı, ifade özgürlüğünün kısıtlılığı, fırsat eşitsizliği ve gençlere açılan alan eksikliği' olarak tanımlıyor.

Arayüz Kampanyası’nı yürüten üniversiteli gençler kendi tanımlarıyla, “Gençlik algısından yerelde gençlik temsiline, temsil mücadelesinde üniversitelerden siyasal sistemde katılım süreç tasarımlarına, meslek hayatında genç temsilden genç temsilde vekillere, genç işsizlikten genç göçüne, temsil eksikliği ile mücadele organizasyonlarından dünyada genç temsile kadar çeşitli alanlarda var olan durumu, sorunları ve sorunların çözümü için uygulanabilecek politikaları” gündeme taşıyor. 

Arayüz Kampanyası hangi misyonla ne zaman kuruldu, neler yapıyor? Ekibinizden, işleyiş yapınızdan, şu ana dek yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz? 

Arayüz Kampanyası, 19 Mayıs 2020’de üniversite öğrencileri tarafından Türkiye’deki genç temsil eksikliği ile mücadele etmek amacıyla başlayan bir kampanyadır. Bu amaç doğrultusunda genç temsil eksikliği konusunda farkındalık oluşturmak ve genç temsil eksikliği nedeniyle görünür olmayan genç sorunlarını gündeme getirmek için çalışmalar yaptık. Ve tabii en temelinde amacımız Türkiye’deki genç temsil eksikliğini azaltmaktı. Bugüne kadar “Üniversitelerin Uzaktan Eğitim Süreçlerinin Değerlendirilmesi, Gençlerin Siyasal Temsil Raporu ve Öğrenci Ekonomisi Raporu” olmak üzere üç tane rapor yayınladık. Bu raporları hazırlama aşamasında gençlerle anket ve mülakatlar yaptık. Çözüm önerileri ürettik ve ilgili kişilere ilettik. Uzaktan eğitim sürecinde karşımıza çıkan öğrencilerin kişisel verilerinin ihlali sorunu nedeniyle Kişisel Verilerin Korunması Kitapçığı hazırladık. Sosyal medya hesaplarımız üzerinden farkındalık kazandırmak ve faaliyetlerimizi anlatmak için canlı yayınlar yaptık. Bu canlı yayınlarda gerek gençler için konuşma alanı açarak yaşananları bizzat sorunun muhataplarından dinledik, alanında uzman kişileri konuk alarak yaşanan sorunları uzman bakış açısından değerlendirdik, gerekse siyasileri konuk alarak genç temsili konuştuk. Temelinde aslında genç temsil eksikliğinin olduğunu düşündüğümüz genç sorunları hakkında blog yazıları yazdık. Gençlik Zirvesi düzenledik. Bu zirvede gençlik algısından yerelde gençlik temsiline, temsil mücadelesinde üniversitelerden siyasal sistemde katılım süreç tasarımlarına, meslek hayatında genç temsilden genç temsilde vekillere, genç işsizlikten genç göçüne, temsil eksikliği ile mücadele organizasyonlarından dünyada genç temsile kadar çeşitli alanlarda var olan durumu, sorunları ve sorunların çözümü için uygulanabilecek politikaları konuştuk.

Altı aşamalı bir faaliyet şemanız var. Bu faaliyetlerin içeriğine kısaca değinebilir misiniz? Sorun toplama, raporlama gibi çalışmalarda pilot bölge/denek grup gibi seçimlerle mi ilerliyorsunuz? Çalışma sahalarınız neresi? Hedef gruplarınız kimlerden oluşuyor? 

Sorun toplama aşamasında çeşitli vasıtalar ile genç sorunlarını tespit ediyoruz. Bu aşama farklı şekillerde gerçekleşebiliyor. Sitemizde sorun bildirme kısmımız mevcut. Sosyal medya hesaplarımız iletişime açık. Aynı zamanda kampanya ekibi olarak bizler de genciz ve çevremiz gençlerden oluşuyor. Bizim tespit ettiğimiz veya çevremizdeki arkadaşlarımızdan bize ulaştırılan sorunlar da oluyor. Çok fazla sorun mevcut zaten. Ekip olarak bu sorunlardan en yaygın olduğunu düşündüğümüz veya gündeme göre öncelikli olarak gördüklerimizi sıralayıp üzerine çalışıyoruz. 

Veri oluşturma aşamasında üzerine çalıştığımız sorun hakkında daha fazla gencin fikrini almak için anket ve mülakatlar hazırlıyoruz. Anket ve/veya mülakat süreçlerinin sonunda gençlerin ilgili konu hakkındaki düşünceleri ve yorumlarını toplamış oluyoruz. Bunlar da bizim verilerimizi oluşturuyor. 

Raporlama çalışması aşaması üzerine çalıştığımız genç sorununu görünür kılmak, duyurmak adına önemli bir süreç. Elde ettiğimiz verileri analiz ediyoruz. Uzman desteği de alarak konuyla ilgili rapor veya bilgi notu hazırlıyoruz. Sorunun tanımı, gençler üzerindeki etkisi ve yaygınlığını gösterebilmek adına bu raporlar çok kıymetli oluyor. 

Politika üretme aşamasında Üzerine çalıştığımız sorunların çözümü için politika önerileri üretiyoruz. Gençler olarak yönettiğimiz bu süreçte çalıştığımız alan hakkında uzmanlardan da görüş alıyoruz. Ama asıl önem verdiğimiz nokta üretilen politikalarda doğrudan sorunu yaşayan gençlerin tecrübe ve fikirlerinin dahil edilmesi. Gençlerin katılımıyla sorunun çözümü için politika üretilmesi.

Karar alıcıları etkileme aşaması elde ettiğimiz verileri sorunun muhatabı olan ve çözümünü sağlayabilecek yetkili mercilere ulaştırıyoruz. Bu şekilde gençler olarak yaşadığımız sorunu anlatıyor ve ürettiğimiz politika önerilerini paylaşıyoruz. 

İzleme aşamasında raporlarımızı ulaştırdığımız karar alıcıların paylaştığımız sorun üzerine ne yaptığını takip ediyoruz. Sorun devam ediyor mu, çözümü için ne yapıldı ve nasıl sonuçlandı? Bunların hepsinin takibini yapıp durumu kamuoyu ile paylaşmayı amaçlıyoruz bu aşama ile.

Genel hedef kitlemiz 18-29 yaş aralığı. Çalışma konumuza göre bu aralığa ek başka kriterler aradığımız da oluyor. Üniversite öğrencisi olması, belli bir bölümün öğrencisi olması gibi. Araştırma metodu olarak online anketleri ve/veya yüz yüze ya da çevrimiçi mülakatları kullanıyoruz. İstanbul ile sınırlı değiliz. Çalışmalarımızı Türkiye genelinde sürdürüyoruz. Türkiye’nin her bölgesinden gençlere ulaşmaya çalışıyoruz. Şu anda da genel anketlerimiz için bölgesel olarak orantılı dağılmış bir liste oluşturuyoruz. Bu şekilde elde ettiğimiz verilerin Türkiye genelini yansıtmasını amaçlıyoruz.

Sizler de temsil hakkı için mücadele veren gençlerden birisiniz, aynı zamanda bu projeyle daha fazla gözlem yapma şansı bulduğunuzu düşünüyorum. Türkiye’de yaşayan gençlerin öncelikli sorunları neler? Aynı zamanda sitenizde de “sorun bildir” butonu var. Buraya gelen sorunlarda öne çıkan başlıklar neler? 

Sorunları sınıflandırdığımızda çok fazla başlık çıkıyor ancak bence Türkiye’deki gençlerin en temel sorunu muhatap olarak görülmemek. İnsanın olduğu yerde mutlaka sorunlar da olacaktır bu doğal bir durum aslında. Ama bu doğal durumun devamında bu sorunların tespit edilip çözülmesi gerekiyor. Peki sorunu yaşayan kişilerin muhatap olarak alınmadığı bir manzarada çözüm nasıl mümkün olacak? Elbette karar alıcı konumunda olanlar gençleri dinliyor ara ara. Ancak bu sorunu anlamada ve o sorunu çözmede hiç de yeterli olmuyor. Türkiye gibi çok hareketli bir gündemi olan ülkede bizim yaşadığımız sorunlar arka plana atılıp ertelenebiliyor. Hep çok daha önemli, öncelikli başka problemlerimiz oluyor.

Bize gelen sorunların yoğunluğu dönem dönem değişiyor aslında. Uzaktan eğitim döneminde üniversitenin uygulamaları hakkında çok fazla sorun ulaşmıştı.  Bu dönemde ise gençlerin yaşadığı ekonomik sorunlar çok yoğun. Yakın zamanda KYK bursları ve 2022 yılı için kredi/burs miktarı açıklandı zaten. Yine yakın zamanda bu sene Erasmus’a giden öğrencilerin yaşadığı bir hibe problemi vardı bize ulaşan. Bu şekilde döneme göre yoğun gelen sorunlar da değişiklik gösteriyor. Ama genel olarak en temel başlıkları sırlayacak olursam:

• İşsizlik ve gelecek kaygısı
• İfade özgürlüğünün kısıtlılığı
• Fırsat eşitsizliği
• Gençlere açılan alan eksikliği diyebilirim.

Kampanyanızın ihtiyaç duyduğu harcamalar için maddi destek bekliyorsunuz. Destekler ne durumda? Yeterli bir ilgiden söz edebilir misiniz? 

Kampanya olarak ihtiyaç duyduğumuz harcamalar için bağış kabul ediyoruz ve bunun yanında fonlara başvuru yapıyoruz. Aldığımız destekler sitemizde “Hakkımızda” bölümünde güncel olarak gözüküyor. Bugüne kadar destek verenlere minnettarız. Her zaman için daha fazla destek daha fazla çalışma yapılabilmesini sağlar. Daha üzerine çalışılması gereken çok fazla konu olduğu için bir yeterlilikten bahsetmemiz zor. Ama çalışmalarımız devam ettiği için yetersiz de diyemeyiz. Yani destekler güzel ama daha fazla destek beklentimiz de var. 

Ulaştığınız verileri, raporları kimlere iletiyorsunuz? Hangi mecralarla çalışmalarınız bulunuyor? Bu bağlamda ilgili resmî kurumlar ve ilgili sivil toplum kuruluşlarıyla temaslarınız, ortak çalışmalarınız mevcut mu? 

Ulaştığımız verileri ve bunun sonucunda hazırladığımız raporları öncelikle sitemiz ve sosyal medya hesaplarımız aracılığı ile kamuoyu ile paylaşıyoruz. Yine görünürlüğünü arttırmak amacıyla basın listemiz ile paylaşıyoruz. Basın listemizde ana akım medya, alternatif medya ve sivil toplum kuruluşlarının iletişim bilgileri mevcut. Buralardan aldığımız dönüşlere göre çağrıldığımız yayınlara katılarak yine raporlarımızı ve çalışmalarımızı anlatıyoruz. Bunun yanında raporlarımızı siyasi partiler ile paylaşıyoruz. İstedikleri takdirde onlara sunumlar yapıyoruz. Siyasi partilerin görevi politika üretmek olduğu için bu sunumların önemli olduğunu düşünüyoruz. Çalıştığımız konuya göre ilgili karar alıcılara da çalışmalarımızı iletiyoruz. Örneğin Üniversitelerin Uzaktan Eğitim Süreçlerinin Değerlendirilmesi raporumuzu rektörlere gönderdik. Yine bizi kabul eden üniversitelere gidip bizzat rektörlere raporumuzun sunumunu yaptık, çözüm önerilerimizi paylaştık.

Gençlerin temsil edilme hakkını elde etmeleri, temel misyonunuz. Siyasetten özel ve devlet kurumlarına değişmeyen en önemli şey, “iktidardakilerin” yaş aralığı. Bu yönde çalışmalarınızı sürdürürken önünüze çıkan engeller neler oluyor? 

Bugüne kadar yaptığımız çalışmalara çok olumlu dönüşler aldık. Takdir topladık. Ama yapılan bir çalışmayı beğenmek dönüşüm için yeterli değil. İşimizin en zor kısmı bu dönüşümün sağlanması bence. Bu dönüşümden kastım gençlerin muhatap olarak kabul edilmesi. Alışılagelmiş bir durum var. Genç olmayanlar gençleri kendi bildikleri yanlışlardan korumaya ve gençleri tecrübesiz kabul edip dertlerini anlatmaya şikâyet gözüyle bakmaya yönelik. Sürekli bu kabullere maruz kalan gençler de farkında olmadan bu rolü kabullenebiliyor. Bu çok sağlıksız bir durum. Gençler bir ülkenin geleceğidir. Ve yaşımız itibari ile dinamizmimiz ve üretkenliğimiz fazla. Karar masalarında olmamız, söz sahibi olmamız ile kendi sorunlarımıza çözüm getirebileceğimiz gibi genel sorunlar hakkında da iyi fikirler üretebiliriz. Temsil etme ve edilme tecrübesini kazanarak. İşte bu dönüşümün sağlanmasını en çok zorlayan nokta olarak görüyorum. Bu kamuoyu oluşturma noktasında da zorlanmamıza neden oluyor aslında. Onun dışında ekibimiz öğrencilerden oluşuyor. Bir yandan da eğitim hayatımız devam ediyor. Gönüllü bulma konusunda da zorlanabiliyoruz. İnsan gücümüzün azalması çalışmalarımızı tamamlarken de zorlayabiliyor. Ama sıkı çalışma ile bu zorluğun olası olumsuz sonuçlarını tolere ederek çalışmalarımız tamamlıyoruz.

Yakın dönemde hayata geçireceğiniz projeler var mı? Ajandanızda öne çıkan başlıklar neler?

Yakın dönem için öncelikle odaklandığımız konu önümüzdeki seçimlerde meclise genç temsilini sağlayacak daha fazla gencin girebilmesi. Bunun için de önce siyasi partilerin genç adaylar çıkarmasını ve bunu göstermelik bir şekilde yapmaması gerekiyor. Şu anda siyasi partiler ile yapmak üzere İyi Niyet Sözleşmesi hazırlığı yapıyoruz. Amacımız bu sözleşmeler ile siyasi partilerden önümüzdeki seçim dönemiyle başlamak üzere gençlere daha çok alan açmaları için söz almak. Bu süreçte tüm siyasi partilere bu sözleşmeyi göndermeyi planlıyoruz. Görüşmeler sonrasında ise aldığımız sonuçları yani kabul edip etmediklerini kamuoyu ile paylaşacağız. Bunun dışında yine yıl içinde çıkarmayı planladığımız üç rapor planımız var. Bunların çalışmaları da devam etmekte, zamanı geldikçe içeriklerini sitemiz ve sosyal medya hesaplarımızdan duyuracağız.