TÜSEV’in Dernek Üyelerinin Bildirilmesine Dair Danıştay Kararı Hakkında Açıklaması

“Dava konusu edilen düzenleme ile derneklere, kişilerin dernek üyeliğine kabul edilme, üyelikten çıkma veya çıkarılma gibi durumlarını, beyanname verme süresi beklenilmeksizin 30 gün içerisinde mülki idare amirine yazılı olarak bildirme yükümlülüğü getirilmişti. Bu kapsamda gerçek kişi üyelerin ad, soyad, T.C. numarası, mesleği, öğrenim durumu, üyeliğe kabul ve çıkma tarihleri, tüzel kişi üyelerin ise mersis numaraları, hukuki statüsü, temsilcilerinin adı soyadı, T.C. numaraları, üyeliğe kabul ve çıkma tarihlerine ilişkin kişisel verilerin Yönetmelik Eki olan Ek-21 de yer alan Dernek Beyannamesine kaydının yapılması zorunlu kılınmıştı.

Dava konusu Yönetmelikte yapılan değişiklik öncesinde ise, yalnızca dernek yönetim kurulu başkanının adı ve soyadı bilgileri ile üyelerin gerçek ve tüzel kişi ve kadın ve erkek olarak sayıları istenilmekte; dernek üyelerinin tamamını kapsayan gerçek kişi ya da tüzel kişi ve temsilcileri için kimlik bildiriminde bulunulması zorunluluğu bulunmamaktaydı.”

Kararın Sonucu ve Güncel Durum

TÜSEV’in açıklamasında, ilgili Yönetmelik maddelerinin Danıştay tarafından iptali yargısal denetim ve derneklerin işleyişi bakımından son derece önemli bir gelişme olduğu; gerek davacıların gerekse de Danıştay’ın kararda yer verilen iptal gerekçelerinin konuya ilişkin aydınlatıcı ve sivil toplum için elverişli ortamı destekler nitelikte olduğu kaydediliyor.

Ancak TÜSEV bu kararın öncesinde, dava süreci içinde Dernekler Kanunu’nun 23. Maddesi, başlığıyla birlikte bu yükümlülüğü yeniden getirmek üzere değiştirilmiş ve 26 Mart 2020 tarihinde değişiklik Resmi Gazete’de yayınlandığını hatırlatıyor:

“Genel kurul toplantısı ve organlara seçilenler ile üyelerin idareye bildirilmesi” başlıklı (yeni) 23. maddede “Dernekler, genel kurulu izleyen otuz gün içinde, yönetim kurulu ve denetim kurulu ile derneğin diğer organlarına seçilen asıl ve yedek üyeleri, üyeliğe kabul edilenler ile üyeliği sona erenlerin adını, soyadını, doğum tarihini ve kimlik numarasını kabul edilme ve sona erme tarihinden itibaren kırk beş gün içinde merkezinin bulunduğu dernekler birimine bildirmekle yükümlüdür. Dernek organlarında ve yerleşim yerinde meydana gelen değişiklikler de aynı usule tâbidir. Genel kurul sonuç bildirimi ile üyeliğe ilişkin bildirimlerin şekli, içeriği ve gerekli belgeler yönetmelikte düzenlenir.”

Sonuç olarak açılan dava sonucu dernek üyelerinin kimliklerinin bildirimi yükümlülüğü getiren Yönetmeliğin ilgili maddeleri yargı kararı ile iptal edilmiş olsa da bu yükümlülük bu kez 26 Mart 2020 tarihinde Dernekler Kanunu’na eklendiği için, dernek üyeleri için kimlik bildiriminde bulunulması zorunluluğu devam etmektedir.

TÜSEV tarafından yapılan açıklamanın tümüne buradan ulaşabilirsiniz.