‘Yabancı Fon Tartışması ve Düzenleme Önerisi Bağımsız Medya İçin Endişe Verici’

Türkiye’de bazı basın yayın kuruluşlarının aldığı yabancı fonların haber olarak yayınlanması, ardından “medyaya yeni bir düzenleme getirileceğinin” açıklanması üzerine, uluslararası ve ulusal 23 basın kuruluşu ortak bir bildiri yayınladı. Bildiride, yurtdışından fon aldıkları gerekçesiyle eleştirel ve bağımsız medya kurumunun hedef gösterildiği ve yapılması planlanan düzenlemelerin medya özgürlüğü ve çoğulculuğunu daha da zora sokacağı ileri sürüldü.

Medya Özgürlüğü Acil Müdahale (MFRR) İnisiyatifi altındaki basın kuruluşları ve diğer imzacılar 23 Temmuz 2021’de “Türkiye: ‘Yalan haber’ ve ‘yabancı fonlu’ haber mecraları ile ilgili yeni düzenleme önerisi büyük endişe yaratıyor” başlığı ile ortak bir bildiri yayınladı. Aralarında CPJ, IPI, PEN gibi uluslararası örgütler ile Türkiye Gazeteciler Sendikası ve DİSK Basın İş’in de olduğu imzacı olduğu bildiride; hükümet yetkililerinin “eleştirel haber yapan kurumları hedef gösteren açıklamaları kınanıyor” ve “birçok eleştirel ve bağımsız medya kurumunu yurtdışından fon aldıkları gerekçesiyle hedef göstermesi, Türkiye’de özgür medyayı daha da boğmak ve haber içeriğini kontrol altına almak adına atılan açık bir adım” olarak nitelendiriliyor.

23 basın kuruluşunun ortak açıklamasında, “yeni yapılacak bir düzenlemenin Türkiye’nin ulusal ve uluslararası hukuk standartlarına uygun, ifade hürriyeti ve medyada çoğulculuğu gözetmesine” dair özenli olunması çağrısı yapılıyor.

Bildirinin devamında şu ifadeler yer alıyor:

“Yalan haberle mücadele ile ilgili olarak, “hakikatin” denetlenmesine yönelik getirilecek herhangi bir yasal düzenleme, kamu görevlilerine neyin doğru ve gerçek olduğuna karar verme yetkisi atayıp bu yetkililerin beğenmedikleri sesleri susturma hakkı tanınmasına ve pratikte hükümet kaynaklı yeni bir sansür mekanizmasının yaratılmasına yol açacaktır.

…Dahası, hükümete dair eleştirel içeriğe sahip yerel medyaya sağlanan yerel fonların eksikliği, kamu reklam ve ilan harcamalarının orantısız bir biçimde dağıtılması, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ve Basın İlan Kurumu (BİK) gibi medya düzenleyicilerin verdikleri keyfi ceza ve reklam yasakları şeklinde kendini gösteren hükümet baskısı yoğunlaştıkça Türkiye’de faaliyet gösteren bağımsız medya kuruluşları için (yabancı) fon kaynakları önemli bir gelir kalemi haline gelmiştir.

Uluslararası vakıflardan alınacak fonları kısıtlamak ya da bu fonları alanları yabancı ülkelerin propagandasını yapmakla suçlamak adına atılan tüm adımları açıkça bağımsız medyayı düşmanlaştırmak için atıldığı barizdir ve halen zorlu şartlarda faaliyet gösteren birkaç bağımsız medya kuruluşu üzerindeki baskıyı daha da artırmaya yöneliktir. Şu an Türkiye’de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının yüzde 90’ından fazlası doğrudan ya da dolaylı biçimde iktidar ya da hükümetteki AKP tarafından kontrol edilmektedir.”

Bildiriyi İmzalayan Kuruluşlar;

ARTICLE 19; Articolo21; Association of European Journalists (AEJ) Gazeteciler Cemiyeti, Ankara; DİSK Basın-İş; Committee to Protect Journalists (CPJ) Danish PEN; English PEN; European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF) Free Press Unlimited (FPU); IFEX; IFoX Initiative for Freedom of Expression – Turkey IPS Communication Foundation; International Press Institute (IPI); Journalists’ Union of Turkey (TGS); Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA); Medya Araştırmaları Derneği (MEDAR); OBC Transeuropa (OBCT); PEN; International PEN; Netherlands PEN; Vlaanderen; South East Europe Media Organisation (SEEMO); Swedish PEN