İstanbul’da Oyun Kavramına Yeni Bir Yaklaşım 

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Park, Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Başkanı Prof. Dr. Yasin Çağatay Seçkin, Oyun İstanbul projesi ile oyun kavramına yeni bir yaklaşım getirirken erişilebilir ve daha homojen dağılım gösteren bir oyun ve rekreasyon altyapısı oluşturmayı hedeflediklerini söylüyor.

Yeşil İstanbul çalışmaları içinde yer alan Oyun İstanbul projesi ile İstanbul’un başta çocuklar olmak üzere herkes için daha eğlenceli, şehirle ilişkiyi yeniden dizayn eden, hayal gücünü çalıştıran ve renkli bir kente dönüşmesi planlanıyor. Park, Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Başkanı Prof. Dr. Yasin Çağatay Seçkin; “Oyun İstanbul projesinin hedefi ilk olarak oyun alanları ve sonrasında da bütün kentin ‘oynanabilir’ olmasına dayanıyor” diyor.

Yeşil İstanbul çalışmaları kapsamında oyun alanları da oluşturma fikri nasıl doğdu? Proje neleri kapsıyor, neleri amaçlıyor?

İnsan hayatının çok önemli bir parçası olan oyun, eğlenceli bir boş zaman aktivitesi olmasının yanı sıra sosyal, duygusal, bilişsel, entelektüel ve fiziksel becerileri desteklemektedir. Çocukların hayal güçleri, yaratıcılıkları için geliştirici bir zemin yaratırken, arkadaşlarla tanışma ve sosyalleşme ortamlarını da yaratmaktadır. Buna karşılık modern şehir hayatı ve zorlukları, son yıllarda çocukların açık havada oyun oynama ve günlük fiziksel aktivitelerinde büyük düşüşe neden olmaktadır. Bu kapsamda İBB Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı olarak, Oyun İstanbul aracılığıyla, daha yaşanabilir bir şehir yaratmak için rekreasyon alanlarında oyun ve fiziksel aktiviteyi odak noktası olarak benimseyen bir yaklaşımla hayata geçiriyoruz.

Oyun İstanbul projesi kentleri daha oynanabilir hale getirmek; salt oyun alanları hakkında düşünmekten öte oyun ile ilgili kent ölçeğinde bütünsel ve stratejik bir yaklaşıma geçmek anlamında bir adım olarak değerlendirilebilir.

‘İstanbul’da Oyun ve Rekreasyon Altyapısı Homojen Değil’

Yaptığınız ön incelemelerde çocukların oyuna ulaşmada en çok sıkıntı yaşadıkları bölgeler nereler oldu? Aynı şekilde nereler çocuk dostu bölgeler olarak dikkat çekiyor?

Master plan verilerine baktığımızda İstanbul’da oyun ve rekreasyon altyapısı homojen olmayan bir dağılım göstermektedir. Oyun alanları sayısı, aktif yeşil alan miktarı, yürüme mesafesi ve çocuk nüfusu gibi parametreler dikkate alınarak gerçekleştirilen analizler sonucunda, örneğin Esenyurt, Bağcılar, Pendik, Ümraniye gibi ilçelerin dezavantajlı ilçeler olarak ön plana çıktığını görüyoruz. Ancak İstanbul’da oyun kalitesinin artırılmasını hedefleyen Oyun İstanbul projesi kapsamında, mevcut durumdan bağımsız olarak tüm kentte özgün yaklaşımların geliştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu sebeple farklı parametreler belirleyerek mevcut oyun alanlarımızı değerlendirmekle başlayıp, bu alanların rehabilitasyonunda ve yeni oyun alanlarının oluşturulmasında dikkate alınması gereken kriterleri belirledik. Bu sayede İstanbul’da oyun kavramına yeni bir yaklaşım getirirken erişilebilir ve daha homojen dağılım gösteren bir oyun ve rekreasyon altyapısı oluşturmayı hedefliyoruz. Bu kapsamda atılan adımlardan bir tanesi de “Oyun ve Rekreasyon Şefliği”nin kurulması oldu. Şeflik özellikle yapmakta olduğumuz projelerin sürdürülebilirliğini sağlamamız anlamında önemli bir adım oldu. Personel eğitimlerimizi hem tasarım anlamında hem de oyun kuruculuğu gibi yeni kavramlar üzerinden geliştiriyoruz. Bununla beraber mevcut oyun alanlarına yönelik geliştirdiğimiz projelerimiz devam ediyor. Oyun alanlarının dönüşümü bu anlamda bizim için önemli. Plastik oyun alanları yerine doğal malzemeler ile tasarlanmış, çocukların gelişimsel özelliklerine uygun mekanlar yaratmak adına adımlar atıyoruz. Son bir yılda, 41 adet çocuk oyun grubu plastikten ahşaba dönüştürüldü ve 31 adet ahşap çocuk oyun grubunun sıfırdan kurulumu sağlandı. Ayrıca kreşler içeriğinde de 26 adet çocuk oyun grubu kurulumu yapıldı. İleriye yönelik projelerimizde de aynı hassasiyetle tasarım çalışmalarımızı devam ettiriyoruz.

‘Tren Yolu Alt Geçidi ‘Hayal Geçidi’ne Dönüştü’

Oyun İstanbul projesi sadece çocuk parkları ya da oyun alanlarını mı kapsıyor? Okul, hastane gibi kurum binaları da proje kapsamına alınacak mı?

Oyun İstanbul projesinin hedefi ilk olarak oyun alanları ve sonrasında da bütün kentin “oynanabilir” olmasına dayanıyor. Bu sebeple “Oyun alanları olan bir kentten oynanabilir bir kente” mottosu ile hareket ediyoruz.

Oyun tasarlamak dediğimizde şehirde aslında her şey aktör haline dönüşmeye başlıyor. Açık yeşil alanlar, kültürel miras alanları, sokaklar, kent hikayeleri vb. kent ile kullanıcı ilişkisini arttırmak, aidiyet duygusunu geliştirmek hedefiyle temelde yaratılmak istenen deneyim tasarımı. Biz de Oyun ve Rekreasyon Şefliğimizin gerçekleştirdiği çalışmalarla oyunu kentte görünür kılmayı destekliyoruz.

Oyuncak müzesi ile birlikte gerçekleştirdiğimiz Hayal Geçiti projesi buna bir örnek olarak verilebilir. Proje kapsamında İstanbul Oyuncak Müzesi’nin, arka sokağında yer alan tren yolu alt geçidi, Grafiti Sanatçısı Kien’in tasarımıyla bir “hayal geçidi”ne dönüştürüldü. Bu proje “Oyun Kente Yayılıyor” vizyonumuzu en iyi şekilde görünür kılan örneklerden bir tanesi.

Bu kapsamda geliştirdiğimiz bir diğer uygulama Atatürk Kent Ormanı’nda ilk örneğini görebileceğiniz oryantiring uygulaması. Kenti oyunla keşfetmeye, açık yeşil alanlarımızı oyunla tanımaya teşvik edecek pilot uygulama çalışmalarımız bulunuyor.

Çocuklar ve velilerin projelere dahil olması için neler yapıyorsunuz? Fikirlerini, ihtiyaçlarını, hayallerini, şikayetlerini sizlere kolayca ulaştırmalarının yolları neler? Bu konuda çalışmalarınız var mı? 

Belediye bünyesinde Beyaz Masa üzerinden istekler ve şikayetleri ilgili birimlere iletmek mümkün. Daire başkanlığımızın sorumluluğunda olan konular tarafımıza düzenli olarak aktarılıyor.

Ancak özellikle fikirleri ve hayalleri tasarım aşamasında projelerimize dahil etmeyi önemsiyoruz. Bu kapsamda İstanbul’un Çocukları Parklarını Tasarlıyor adında geliştirdiğimiz projemizin ilk pilot uygulamasını Beykoz Akbaba Köyü’nde yer alan 23 Nisan 100. Yıl Parkı’nda gerçekleştirdik. Katılımcı metotların kullanıldığı projemizde 100 çocuğun katılımı ile hayal ettikleri parkı profesyoneller, eğitmenler ve çocuklarla birlikte tasarladık. Çocukların katılımı ile tasarladığımız parkların sayısını arttırmak da yine hedeflerimiz arasında.

Yine sosyal medya üzerinden tarafımıza ulaşan talepler oluyor. Geçtiğimiz ay gerçekleştirdiğimiz Beşiktaş Meydanı Projesi Kaykay sporcularıyla buluşmamızı örnek verebilirim. Beşiktaş örneğinde de gençler hashtag kullanımları ile sosyal medya üzerinden hem Instagram hem Twitter @ibbyesilist hesabımıza ulaşarak taleplerini bize ilettiler. Projede planlanan kaykay alanını birlikte tasarlama fırsatı yakaladık.

Sosyal medyanın yanı sıra yesil.istanbul websitesi üzerinden de vatandaşlar bizlere ulaşabilir, gönüllü olabilir, destek olabilir, fikirlerini ve taleplerini bizlerle paylaşabilirler.