Bir Bokashi Kompostu Deneyimi: ‘Çöp Değil Bereket’

Caretta Ekolojik Ahval’de bu hafta Mersin Yabanları Dükalığı’na misafir oluyoruz. Evet, bu sefer misafir olan biziz. 8 Ocak’da; 2021’in ilk programında zoom üzerinden konuk aldığımız dostlarımızın Mezitli İlçesi’nde üretim yaptıkları bahçeden yayındayız bu hafta. Bediz Yılmaz ile boyu üç metreyi bulan ayçiçeklerinin gölgesi altında çiftçiliği, bokashi kompostu deneyimini, Mersin’de filizlenen bokashi kompostu kardeşliğini; bokashi serüveni ile tanışmamıza vesile olan Volkan Dündar hocamıza selam göndermeyi ihmal etmeden konuşuyoruz.

Bokashi Kardeşliği

Bir çocuk şarkımızdan hareketle, “Tohumlar fidana, fidanlar ağaca, ağaçlar ormana dönmeli yurdumda. Bu bahçede de bunu gerçekleştirebildiniz mi?” sorusu ile başlıyoruz programa.

Soruyu, “Şu an gölgesinde  oturduğumuz, boyu üç metreyi bulan ayçiçeklerine bakarsak gerçekleşti diyebiliriz. Altı ay önce Caretta’ya konuk olduğumuzda kış ürünlerini konuşmuştuk. Şu an ise yaz ürünleri var. Bahçede epeyce bir biber görüyoruz şu an.  Onun dışında domates, mısır, ayçiçekleri, fesleğen ve yerini şaşırtacağımız pırasalar var” şeklinde yanıtlıyor Bediz Yılmaz.

“Bu Suça Ortak Olmayacağız” barış bildirgesine imzacı olduğu gerekçesi ile 2016’da Mersin Üniversitesi’ndeki akademik kariyerine rektör tarafından son verilen 2017 Nisan’ında ise KHK ile üniversiteyle ilişkisi kesilen Yılmaz, 2,5 yıldır çiftçilik yaptığını belirtiyor. Çiftçiliğin çok emek verilen ancak bunun karşılığında sonucun hiçbir zaman kesin olmadığı bir uğraş olmasına karşın çok mutlu olduğunu da ekliyor.

Bokashi Kompostu ile iki sene kadar önce Volkan Dündar’ın İstanbul’da gerçekleştirdiği organik tarım konulu bir atölye sırasında tanıştığını, ardından kendi daveti ile Volkan Dündar’ın Kültürhane’de sadece bokashiye yönelik bir atölye düzenlediğini ifade eden Bediz Yılmaz, bu süreçte evlerinde bokashi kompostu yapan kırka yakın Mersinlinin Mersin Yabanları Dükalığı’nın önayak olduğu Bokashi Kardeşliğine katıldığını ifade ediyor.

‘Çöp Değil Bereket’

Bokashi’nin kelime anlamı olarak ‘çöp turşusu’ anlamına geldiğini söyleyen Bediz Yılmaz, “Kelime anlamında da ifade edildiği gibi çöplerin turşulaştırılarak, fermante edilerek bir ön kompost haline getirilmesi aşamasına dayanan bir süreç olarak tarif edebiliriz Bokaski’yi. Ben Volkan Dündar hocadan öğrendim. Bokashi, Volkan Dündar dışında Buğday Derneği’nin, Meyvelitepe’nin, Emre Rona’nın vs. araştırmaları ile ülkemizde yaygınlaşan bir sistem. Biz kendi bahçemizde diğer kompost yöntemlerini de; soğuk, sıcak ve solucan kompostlarını da yapıyoruz. Bu bahçede bokashi yapma zorunluluğumuz yok ama bir hane, ev ölçeğinde yapılmaya çok uygun bir yöntem. Bir topluluk içerisinde uygulamaya yatkın bir yöntem. Bokashi Kardeşliği’nde de topluluğa dahil olan arkadaşlarımız kendi bokashilerini ister bizim bahçeye isterlerse kendi istedikleri başka bir bahçe ya da arsaya gömebiliyorlar” şeklinde konuşuyor.

Kompost sürecinde atıkların geri kazanımı konusuna da değinen Bediz Yılmaz şunları ekliyor: “Bu atıkların kesinlikle çöpe gitmemesi gerekiyor. Bu da aslında biz neden kompost yapıyoruz sorusuna cevap niteliğinde. Bokashi’ye gelmeden önce kompost neden gerekli sorusuna bir yanıt. Atıkların şehir çöplüğüne gitmesinin pek çok olumsuz sonucu var. Kompost yaparken atığın çürümesini kontrollü hale getirme şansımız var. Atıklar bu yöntemle çöp değil bereket oluyor. Canlı olan her şey aslında bir gübre. Bir zamanlar yaşamış olan her şey yeniden yaşayabilir gibi bir ilkesi var kompostun. Bir zamanlar yaşamış her şeyi biz toprağa yeniden verebiliriz ve o bizim için bir gübre olur. Kompost ile bu gübreye ulaşmaya çalışıyoruz. Bokashi yönteminde; çöpe atıldığında havaya, suya, toprağa zararlı kimyasallar bırakma potansiyeli bulunan bakterilerin kendileri de toprağı bereketlendiriyor.”

Volkan Dündar’ın Kültürhane’de gerçekleştirdiği Bokashi Kompostu atölyesine bu bağlantı üzerinden erişim mümkün.