Kazdağları “Dünya Günü’nde Dünyayı Savunanları Savun” Çağrısı Yapıyor

Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Dünya Günü'nde paylaştığı “Savunucuları Savun - Ekolojik Hak Savunucularının Uğradığı İnsan Hakları Üzerine Bilgi Notu” çalışması ile "Dünyayı Savunanları Savun" çağrısı yapıyor. Bilgi notunda, ekolojik hak savunuculuğu yapan kişilerin uğradıkları insan hakları ihlalleri konusunda bilgilendirme ile birlikte bu alanda mücadele eden herkese çeşitli öneriler sıralanıyor.

Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Etkiniz AB Programının desteği ile hazırladığı, “Savunucuları Savun – İnsan Hakları İhlalleri Üzerine Bilgi Notu”nda, ekolojik hak savunuculuğu yapan kişilerin uğradıkları insan hakları ihlalleri konusunda bilgilendirme yapmayı amaçlıyor.  Hak ihlalleri üzerine verdiği temel ve genel bilgilerin yanı sıra Kazdağları özelinde ekoloji aktivistlerinin hikayelerine yer vererek bu konudaki ihlalleri görünür kılmak istiyor.

Türkiye’de de ekolojik yıkımı arttıran projelerin hız kesmeden devam etmesi ile birlikte bu alanda hak temelli mücadele eden aktivistlere yönelik yaşanan hak ihlalleri de her geçen gün artarak devam ediyor.

Buradan hareketle hazırlanan bu çalışmada, ekolojik haklar temelli, Kazdağları yöresinde mücadele eden aktivistlerin aktivizm süreci boyunca maruz kaldığı ihlaller hakkında bir bilgilendirme yapılması amaçlanmış olup, ekolojik hak temelli mücadele verseler dahi aktivistlerin dışında kalan bireylerin uğradığı ihlaller ekoloji hareketinin bir parçası olarak sınıflandırıldı ve bu kapsamda çalışmaya dahil edilmedi.

Çalışmada, 2019’da Alamos Gold Şirketinin Kazdağları yöresinde yapmayı planladığı Kirazlı Altın Madenine karşı büyüyen mücadele özeline odaklanıldı.

Savunucuları Savun bilgi notunda, II. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan yeni hak talepleri ile birlikte Üçüncü Kuşak Haklardan biri olan Çevre Hakkının “dayanışma hakkı” olarak tanımlandığı, bu hak talebine yönelik mücadele eden aktivistlerin uğramış oldukları insan hakları ihlalleri ise çevre hakkından bağımsız pek çok farklı ihlali de kapsadığı hatırlatılıyor. Anayasanın 56. maddesi çevreyi geliştirmenin, çevre sağlığını korumanın ve çevre kirlenmesini önlemenin devletin ve vatandaşların ödevi olduğunu belirtir. Ancak
çevre hakkının ihlal edilmesinden ötürü hukuki süreçler işlemiyor.

Bu nedenle, aktivistlerin çevre hakkı ile bağlantılı diğer hakların ihlali üzerinden hukuki yollara başvurdukları haklar şunlar:

• Etkili Başvuru Yolu Hakkı
• Mülkiyet Hakkı
• Özel Yaşama ve Konuta Saygı Hakkı
• Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi
• Adil Yargılanma Hakkı
• Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği
• İşkence ve Kötü Muamele Yasağı
• Yaşam Hakkı
• Toplanma Özgürlüğü
• İfade Özgürlüğü
• Örgütlenme Özgürlüğü

Bilgi notunda, bu alanda mücadele eden ekoloji aktivistleri, ekolojik hak temelli çalışan sivil toplum kuruluşları, insan hakları aktivistleri, çalışanları ve sivil toplum kuruluşlarına yönelik çeşitli öneriler de sıralanıyor:

• İnsanı odağına alarak tanımlanan “çevre hakkının” sınırlarının artık yeterli ve doğru olmadığını biliyoruz.
• Ekoloji aktivistlerinin, sivil toplum kuruluşlarının vs. doğanın hakları üzerine daha fazla argüman üretmesi, bu bağlamı ön plana çıkarması gerektiğini düşünüyoruz.
• Bu süreçte çevre hukuku üzerine çalışan hukukçularla işbirliği içerisinde olunması gerektiğine inanıyoruz.
• Değişimin herkesin elinden geleni yaptığı ve hak talepleri üzerine mücadele verdiği noktada geleceğini tarihsel süreçlere bakarak fark edebiliriz.
• Ekolojik hak temelli savunuculuk yapan herkesin temel insan hakları okuryazarlığı eğitimi almasının önem arz ettiğini vurgulamak istiyoruz. Haklar kesişimseldir.
• Bu bağlamda insan hakları üzerine çalışan sivil toplum kuruluşlarının da ekoloji aktivistlerine destek ve işbirliği sunması gerektiğine inanıyoruz.
• Ekoloji aktivistlerinin tüm bu süreçlerde yaşanan ihlalleri kayıt altına alması, arşivlemesi ile birlikte ihlallerin sistematikliği üzerine daha güçlü ve kanıt temelli argümanlar kurabiliriz.
• Bir arada olduğumuzu, yalnız olmadığımızı hissetmek adına ihlaller üzerine konuşmaya devam etmek, fark edilmesini sağlamak, görünür kılmak bu süreçte çok daha değerlidir.

“Savunucuları Savun: Ekolojik Hak Savunucularının Uğradığı İnsan Hakları İhlalleri Üzerine Bilgi Notu Kazdağları Örneği” adlı bilgi notuna buradan ulaşabilirsiniz.