“22 Milyon 735 bin 267 İşkence, 3 milyon 36 bin 175 Cinsel Şiddet”

Hayvan Hakları İzleme Komitesi (HAKİM), hayvan hakkı ihlalleri raporunu online düzenlediği basın toplantısında açıkladı. Tüm türlerde “en temel hakları çalınan, yaşadıkları acılar bilinmez, görünmez kılınan hayvanların yaşadıklarını görünür kılmak” amacıyla hayvan hakları ihlallerini raporlayan HAKİM’e göre, 2020 yılında “ez az” 1 milyar 211 milyon 375 bin 950 yaşam hakkı gaspı, “en az” 22 milyon 735 bin 267 işkence, “en az” 3 milyon 36 bin 175 cinsel şiddet, “en az” 1 milyar 280 milyon 153 bin 923 özgürlüğü kısıtlama vakası yaşandı.

HAKİM, Türkiye’de ilk olarak tür ayırt etmeksizin hayvan hakkı ihlallerini raporlamaya devam ediyor. “İnsana, Hayvana, Yeryüzüne Özgürlük!” sloganıyla hazırlanan 202o yılı raporu, 9 Kasım 2019’da aramızdan ayrılan Burak Özgüner’e ve en temel hakları çalınan, yaşadıkları acılar bilinmez, görünmez kılınan tüm hayvanlara adandı.

Raporda, tüm hayvanların her gün sistematik şiddete maruz kaldığı, en temel haklarının gasp edildiği ancak her gün yaşanan bu hak ihlallerinin görünmez kılınıp, normalleştirildiği vurgulanıyor. HAKİM’e göre çeşitli tesislerde yaşanan hak ihlallerinin insan merkezci ve türcü zihniyet ile yapılan yasalarla korunuyor, bu fiiller devlet tarafından ve mevzuatlar ile meşrulaştırılıyor.

Raporda öne çıkan tespitler şunlar:

• Yasalar tarafından korunan ve bir nebze de olsa görünür olan hayvanlar için de durum çok farklı değil, çünkü cezalar caydırıcı değil.
• Yıllardır hayvanlar lehine bir Hayvan Hakları Yasası için mücadele ediliyor ancak Meclis Hayvan Hakları Araştırma Komisyonu’nun Tavsiye Raporu’nu yayımlamasının üzerinden bir buçuk sene geçmesine rağmen bu yasa çıkarılmadı.
• 2020 yılı ihlal raporunda medyaya yansıyan haberler, sosyal medyadan alınan ihbarlar, TÜİK, Tarım ve Orman Bakanlığı verileri, bilgi edinme başvurusu ile elde edilen sayılar kullanıldı. Ancak bu veriler tablonun sadece küçük bir kısmını ortaya koyuyor.
• Veriler “en az” vurgusu ile yayınlanıyor ancak bu haliyle bile raporların, insanın hayvanlar üzerinde kurduğu tahakkümü ve bitmek bilmeyen soykırımın korkunçluğunu açık bir şekilde gösteriyor.

TBMM ve Hayvan Hakları

Son aylarda tekrar gündeme gelen yasanın ne zaman meclise geleceği bilinmiyor ancak taslakla ilgili gelen bilgiler hak savunucularını tatmin etmedi.

Meclis’te hayvan haklarının ne kadar gündem olduğu da bizim için önemli bir veri çünkü bu, siyasi partilerin, milletvekillerinin ve dolayısıyla TBMM’nin hayvanlara ve haklarına bakışını ve hak hiyerarşisi gözetmeden hayvanların haklarını ne denli önemsediklerini gösteriyor. Üstelik TBMM’deki tüm gelişmeler ve yasal düzenlemeler de, yerel yönetimleri, yerelde hayvanları ve hayvanlar için mücadele verenleri etkiliyor.

TBMM Kanun Teklifleri

Ocak – Aralık 2020 tarihleri arasında, hayvan haklarıyla ilgili 9 kanun teklifi kaydı bulundu. 2020 yılında hayvan haklarıyla ilgili ilk imzacısı CHP milletvekili olan 6, ilk imzacısı HDP milletvekili olan 1, ilk imzacısı MHP milletvekili olan 2 kanun teklifi verildi.

Bunlardan bazıları:

• Tüm hayvanları kapsayacak şekilde hayvan hak ihlallerinin engellenmesini amaçlayan Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi,
• Hayvana Yönelik Şiddetin Suç Kapsamına Alınmasını İsteyen Türk Ceza Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi,
• Büyükşehirlerde hayvan bakımevleri ve kısırlaştırma merkezlerinin açılmasının zorunlu hale getirilmesini isteyen Büyükşehir Belediyesi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi,
• Hayvana yönelik bazı suçlar için hapis cezası verilmesini isteyen Hayvanları Koruma Kanunu ile Türk Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi.

TBMM Yazılı Soru Önergeleri

2020’nin yılında hayvan hakları ile ilgili CHP’nin 18, HDP’nin 10, İYİ PARTİ’nin 6, MHP’nin 4, Saadet Partisi’nin 1 adet, toplam 39 adet soru önergesi verildi.

Soru önergelerinin konu başlıkları oldukça çeşitlilik gösterdi:

• Avcılık faaliyetleri ve av turizmi kapsamında öldürülen yaban keçilerinden,
• Sokakta yaşayan hayvanların korunmasına,
• 2019 yılında hayvana yönelik şiddet olaylarına dair istatistiklerden,
• Koronavirüs pandemisi sürecinde ithal edilen hayvanlara,
• Geçici hayvan bakımevi ve veteriner sayılarına,
• Mayın patlaması sonucu ölen hayvanlara,
• Sokakta yaşayan hayvanların usulsüzce toplatılmasına.

Yaşam Hakkı Gaspı

2020 yılında “ez az” 1 milyar 211 milyon 375 bin 950 hayvanın yaşam hakkı gasp edildi. Bu veriler Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı, eti için öldürülen tavuk ve hindi sayısı; kurban bayramında öldürülen sığır, koyun, keçi, manda sayısı, avcılık adı altında öldürülen hayvan sayısı ve medyaya yansıyan haberlerden elde edildi.

Raporda yer alan ve medyaya yansıyan 820 bin 14 yaşam hakkı ihlali yaşandı. Bu ihlaller; zehirleme, boğma, yakma, asma, ateşli silahla öldürme, cinsel şiddet, deri yüzme, uzuv kesme, trafik kazaları, avcılık ve ihmal nedeniyle ölümleri içermektedir.

İşkence

2020 yılında “en az” 22 milyon 735 bin 267 hayvan işkenceye maruz bırakıldı. İşkence olarak tanımlanan hak ihlâlleri ise;

• insan menfaati için sömürülen hayvanların yurt içi ve yurt dışı sevkleri;
• hayvan deneyleri; hayvan toplama sırasında uygulanan fiziksel ve psikolojik şiddet;
• ateşli silahla yaralama; yakma; kulak kesme; köpek, horoz dövüştürme;
• darp, kesici ve delici aletlerle saldırılar; arabanın arkasına bağlayıp sürükleme;
• tecavüz; taşla ezme; kafa kesme; deri yüzme;
• pati delerek zincir takma; dövme.

Cinsel Şiddet

• “En az” 3 milyon 36 bin 175 cinsel şiddet vakası raporlandı.
• “En az” 3 milyon 413 bin 857 hayvan “suni tohumlama” yöntemi ile cinsel şiddete maruz bırakıldı.
•  Dişi hayvanların rektumlarına kol, vajinalarına ise demir bir çubuk sokularak yapay olarak hamile bırakılmalarına suni tohumlama deniyor; sunî tohumlama endüstriyel hayvancılığın devamı ve çıkarı için uygulanan, yasal tecavüzdür.
• Medyaya yansıyan haberlerden elde ettiğimiz verilere göre “en az” 20 hayvan cinsel saldırıya maruz kaldı.
• Ancak Türkiye’de tecavüz edilen hayvanlar arasında ineklerin, eşeklerin, koyunların, tavukların, ördeklerin, atların olduğu ve hayvana tecavüzün her gün gerçekleştiği de toplumun tüm kesimlerince biliniyor.

Özgürlüğün Kısıtlanması

• “En az” 1 milyar 280 milyon 153 bin 923 özgürlüğü kısıtlama vakası raporlandı.
•  Hayvanat bahçeleri, tematik akvaryumlar ve yunus parkları ile ilgili güncel ve somut veriye, yetkili olan Tarım ve Orman Bakanlığı üzerinden Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) aracılığıyla yıllardır ulaşmaya çalışılmasına rağmen bu sayılara ulaşamıyor, çünkü bilgi edinme başvurularımız cevapsız bırakılıyor ya da sorularımıza cevap olmayan yanıtlarla geçiştiriliyor.

Beden Dokunulmazlığı İhlali

• En az 53 milyon 563 bin 334 hayvanın beden dokunulmazlığı ihlal edildi.
• Bu sayının 120 bin 709’ı çoğunlukla temel hayvan sağlığı kuralları ve cerrahi prensiplere riayet edilmeden belediyelerce sokakta yaşayan hayvanlara yapılan kısırlaştırma müdahaleleridir.
• “Beden dokunulmazlığını ihlâli” kategorisindeki 53 milyon 233 bin 332 ihlâl ise, yün, tiftik, kıl üretimi için kırkılma esnasında beden dokunulmazlığı ihlâl edilen ve işkence gören koyun-keçi sayısıdır.
• Deney laboratuvarlarında işkence gören “en az” 209 bin 212 hayvanın beden dokunulmazlığı ihlal edildi.