“Çocukların Anadiline Yönelmesi En Büyük Motivasyonumuz’’

Tiyatroların kapanmasının ardından sosyal medya fenomeni Deniz Özer’in çağrısıyla bir araya gelen grubun çektiği Kürtçe internet dizisinin ilk bölümü 1 milyon 400 bin izlendi. 21 Şubat Dünya Anadili Günü vesilesiyle konuştuğumuz Îşev dizisinin yönetmeni Veysel Seçen ve oyuncu Erdal Kaya, çocukların ana diline yönelmesinin en büyük motivasyonları olduğunu belirtiyor.  

Îşev dizisini çekme fikri nerden çıktı? Nasıl bir motivasyonla çektiniz?

Erdal Kaya: Bu Deniz’in fikriydi. O’nun çağrısıyla toplandık. Pandemi süreciyle oluşmuş bir proje. Biz zaten farklı farklı yerlerde oynayan oyuncularız Ben Batman Yeni Sahne’de oynuyorum.  Onların Nisk Performans diye bir sahneleri var.  Ayrıca Denizler internet için de içerik üretiyordu. Pandemi sürecinde tiyatro yapamaz hale geldiğimiz için eksiklik hissediyordum. Tiyatrolar kapandıktan sonra. Deniz bizi davet etti “Bir  skecimiz var bizimle oynar mısın?” diye. Açıkçası ben tiyatrolardan uzak kalmak istemiyordum hemen kabul ettim oynamak da keyifli geldi başladık. Kafamızda bir dizi projesi yoktu. Bir skeç olarak başladık, başka skeçler yapacaktık. Kız isteme olarak çektiğimiz ilk bölümün devamını ne çekeceksiniz diye çok soran çok  talep eden oldu. Oturup konuştuk devamını çekme kararı aldık.

Gündemleri nasıl belirliyorsunuz.  İçerikleri oluştururken genelde gündelik olayları izliyor izleyiciler…

Veysel Seçen: Senarist grubumuz var. Erdal, Deniz ve Bahoz yazıyor genelde senaryoları. Diğer arkadaşlar da denk geldikleri ya da diziye dair kıymetli buldukları öyküleri getiriyorlar. Kolektif bir şekilde yazıyoruz. Gündemi özellikle takip ediyoruz. Bizim için kültürümüz için önemli konuları varolan haberlerden ve yaşanan olaylardan mutlaka eklemeler yapıyoruz.

Xaltiya Sose (Sose Teyze) karakteri var hiç görünmüyor ama dizi de sürekli kamu spotu veriyor. Az önce bahsettiğiniz gibi gündemden bağımsız spotlar değil. Biraz medyanın politikaya etkisi ya da politikanın medyaya etkisi üzerine konuşmak isterim.

Veysel Seçen: Xaltiya Sose aslında gündemi takip eden tek karakter olarak görünüyor.  Spotlarıyla meşhur. Gündemde olan bitene tepkisini ortaya koyuyor göndermeleri aslında biraz çoğumuzun dünya görüşünü. Perspektifimizi de ortaya koyuyor. Sanatın, sporun, medyanın siyasetin ülke gündeminden bağımsız olmadığını savunuyoruz. Sanat toplum içindir diyoruz kendi toplumumuz için özellikle bu sıkışmışlık duygusundan birazİşev sıyrılabilmeleri için dizimizin güldürmesini tercih ediyoruz. Bunu yaparken de toplumun karakteristik yapısını hicivlerle beraber sunuyoruz.

Erdal Kaya: Xaltiya Sose ekonomiden, insan haklarından, kadın haklarından geri kalmayan   bir karakter. Bu karakter için ayrıca çalışıyoruz. Xaltiya Sose bölgenin kadınlarına benziyor… Politik güçlü Kürt kadınları için iyi bir temsil aslında…

Çekildiği döneme dair bir belge oluşturma gibi bir derdiniz de var anladığım kadarıyla.

Veysel Seçen: Yerelden büyüyen karakterler aslında bizim oyuncularımız, hikayemiz. Yereli arkasına alarak dünyaya açılıyor. Her mahallede gördüğümüz karakterler. Çekerken o döneme ayna tutuyor. Tarihe şerhimiz de düşsün istiyoruz. Mahalle gündeminden ülke ve dünya gündemini de takip eden karakterin özellikle kadın olması burada asıl amaçlarımızdan. Bir anlamda insan haklarına duyarlı , kadın haklarına duyarlı sansüre karşı , ifade özgürlüğünü savunan bir dizi de diyebiliriz aynı zamanda…

Dizi Batman’da başlamasına rağmen Kürt coğrafyasından ve ve farklı ülkelerden de izlenen bir milyon izlenme rekoru kıran bir dizi oldu. Bekliyor muydunuz böyle bir reaksiyon? Anadilde dizi yapmanın ne gibi getirisi/götürüsü oldu…

Erdal Kaya: Açık konuşmak gerekirse böyle bir izlenme rekor kıracağını bu kadar ses getireceğini bilmiyorduk farklı yerlerde yaşayan Kürtlerin buluştuğu bir dizi olduğu için çok mutluyuz. Özellikle çocukların izlediğini duyunca daha çok mutlu oluyoruz. Çocukların izlerken eğlenmesi, bizi taklit etmesi anadillerine ısınması ve mizahı kendi dillerinde yapması bunda bizim az da olsa payımızın olması bizi motive eden en önemli geri dönüş… İnsanların bir sürü sorunu var bu dönemde dizinizi izlerken nefes alabiliyoruz diyorlar. Bunun Kürtçe olması bireyin özüyle benliğiyle de çok paralel. İzleyen herkes ailesinden ve yakın çevresinden birini bulduğunu ifade ediyor. Mesela benim oynadığım karakter babam ve taziye ekibi. Ekibimizde ilk defa oyunculuk yapan var sadece oyunculuk yapıp hayatını idame ettirmeye çalışanlar var. Para kazanıyorlar demek isterdik ama maalesef henüz kazanamıyorlar.

Kullandığımız repliklerin dile yerleştiğini duyunca çok mutlu oluyoruz en büyük kazanımlarımızdan biri de bu. Mesela bir akrabamız geçen uzun zamandır kullanmadığı bir deyimi duyunca çok keyiflendiğini ifade etti.

Dilin kaybolmaya müsait ve baskı altında olduğunu görüyoruz. Dili yaşatmak ve korumaya çalışmak nihai hedefimiz. Kendi kendimize sansür uygulamaktan da çekiniyoruz… Bu işin teknik ve kaliteli olması için elbette destek bekliyoruz

Veysel Seçen: Anadili merak edip öğrenmeye çalışmaları bile en önemli reaksiyon bizim için. Örneğin İstanbul’da yaşayan kuzenim Kürtçe bilmiyor beniz dizi çektiğimi görünce kuzenim acaba ne anlatıyor diye merak ettiği için dil öğrenmeye başlamış. Anadil meselesi bizim kırmızı çizgimiz (gülüyorlar). Manevi geri dönüşler çok fazla henüz maddi dönüşler olmadı. Herhangi bir sponsorluk ya da destek henüz yok. Arkadaşlar kendi sofralarından, maaşlarından kısıp veriyorlar. Bütçesi tamamen imece usulü… Açıkçası destek istemek de istiyoruz ama bunun bizim özgürlük alanımızı daraltacağından da çekiniyoruz. Tabiki her türlü desteğe açığız yalnız kendi içeriğimizi kendimiz üretecek ve dışardan gelecek her türlü iradeye kapalı olacak şekilde…

Erdal Kaya: Dilin kaybolmaya müsait ve baskı altında olduğunu görüyoruz. Dili yaşatmak ve korumaya çalışmak nihai hedefimiz. Kendi kendimize sansür uygulamaktan da çekiniyoruz… Bu işin teknik ve kaliteli olması için elbette destek bekliyoruz… Bölgede bu tarz faaliyetlerin olmaması da insanların buna dair ne yapacaklarını bilmediğini de aslında ortaya koyuyor. Pandemiden sonra özellikle dijital hayata geçmenin şöyle bir faydası oldu anadilimizde dizi, mizah meselesini çok daha fazla kişiye görünür kıldık, ulaştık.