Senex Raporu BM Tarafından Kabul Edildi: Türkiye’deki İklim Değişikliğinin Yaşlı Hakları Üzerine Etkisi

Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği, “Türkiye’deki İklim Değişikliğinin Yaşlı Hakları Üzerine Etkisi” başlıklı raporunu yayınladı. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği tarafından kabul edilen Senex’in Türkiye raporu, İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR)’nin talep ettiği yedi başlıktan oluşan sorulara yanıt vermek üzere Türkiye’de iklim krizi nedeniyle yaşlıların yaşadığı hak ihlallerini tartışıyor. Etkiniz AB Programı tarafından desteklenen rapor, yakında kitap olarak yayınlanacak

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi 44/7 sayılı kararıyla İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR), üye ülkelerden iklim değişikliğinin yaşlı hakları üzerine etkileri konusunda bilgi talep etti. BM’nin 2020 yılının Temmuz ayındaki bu çağrısında raporların 31 Aralık 2020 tarihine kadar İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ne iletilmesini istedi. Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği bu çağrıya yanıt verecek bir rapor hazırlamaya karar verdi ve çalışmalara başladı.

Senex raporu hazırlarken Türkiye’de gerek çevre ve doğa gerek yaşlılık/yaşlanma alanında hak temelli çalışan kurumlar ve sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerini incelediğinde bu alanda herhangi bir çalışmaya rastlayamadığını belirtiyor.

Oysa iklim krizinin olumsuz etkilerine en fazla açık kesimlerinden birisi yaşlılar. Bu süreçte ayrımcılığın çoklu ve kesişen biçimlerine göre yaşlılara karşı hak ihlallerinin arttığını gözlemlediklerini belirten Senex, özellikle yaşlı kadınlar, engelli yaşlılar ve yoksul yaşlıların iklim krizinin olumsuz etkilerine daha fazla maruz kaldıklarını ekliyor.

Senex Raporu’nda Türkiye’de yaşlıların iklim krizinden nasıl etkilendikleri, ne tür hak kayıplarına uğradıkları ele alındı ve iklim krizi nedeniyle işini kaybeden, yaşadığı yerden ayrılmak zorunda kalan yaşlıların nasıl yoksullaştığı paylaşıldı. Hem kırda hem kentte, genel olarak yaşlıların ama özelde engelli yaşlılar ile yaşlı kadınların sağlık, sosyal, bakım ve kapsayıcı sosyal hizmetlere erişemedikleri tespit edildi. İklim krizi nedeniyle temiz havaya, suya ve gıdaya ulaşamayan yaşlıların onurlu ve saygın bir yaşam sürmeleri nasıl engelleniyor sorusu yanıtlanmaya çalışıldı.

Türkiye’nin kalkınma sürecinde çevre üzerinde yarattığı yıkıcı etkilerin iklim kriziyle birlikte yaşlı insanları nasıl etkilediğini ortaya koyan Senex’in Türkiye raporu, OHCHR’nin talep ettiği yedi başlıktan oluşan sorulara yanıt vermek üzere Türkiye’de iklim krizi nedeniyle yaşlıların yaşadığı hak ihlallerine mercek tutuyor.

Rapor 2021 yılı Ocak ayında BM tarafından kabul edildi. Senex, iklim değişikliğin etkileri konusunda BM’in yayınladığı bu çağrıya Türkiye’den yanıt veren tek sivil toplum kuruluşu oldu. Senex Raporu, BM’in 47. Oturumunda 2021 yılı Temmuz ayında gerçekleştirilecek 47. Oturumunda tartışılacak.