Mavi Kalem Derneği: “Türkiye’de -18 Olan Herkes Çocuktur!”

Hayata geçirdikleri “-18 Çocuktur” Kampanyası başta olmak üzere pandemi sürecini faal olarak sürdüren Mavi Kalem Derneği’nden Aybala Arslantürk ile konuştuk. Arslantürk, kampanya ile yerel ve mülteci toplumda çocuk hakları ile ilgili farkındalık yaratmayı amaçladıklarını söylüyor.

Çocuk çalışmalarına kuruluş aşamasında, doğal afetten etkilenmiş çocuklarla başlayan Mavi Kalem Derneği’nin Fatih (Balat), Zeytinburnu, Kocaeli, Esenyurt, Adana’da da ofisleri bulunuyor. Kadınların güçlendirilmesi; kadın sağlığı ve sağlık hakları, çocukların eğitime yönlendirilmesi ve eğitimlerinin desteklenmesi üzerinde de çalışan dernek sahayla birebir ilişki içinde çalışmaya her zaman önem verdi. Mavi Kalem Derneği’nden Aybala Arslantürk ile BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin desteği ile hayata geçirdikleri -18 Projesi ile pandemide yürüttükleri faaliyetleri konuştuk.

Mavi Kalem Derneği olarak hangi çocuk hakları alanında, hangi faaliyetleri yürütüyorsunuz?

2017 yılında Fatih/Balat’ta başladığı Çocuk Koruma Projesi’ne 2019 yılından itibaren İstanbul, Kocaeli ve Adana olmak üzere üç ilde uygulanmayı sürdüren Mavi Kalem Derneği, bu alandaki faaliyetlerini Çocuk Koruma Projesi Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin desteği ile devam ediyor.

Çocuk haklarının yaygınlaştırılması, risk altındaki çocukların desteklenmesi alanlarında yürüttüğü çalışmaların beraberinde, 12-18 yaş kız çocuklarıyla bedensel ve ruhsal sağlık, ergenlik gibi konularda farkındalık ve güçlendirme hedefleriyle geliştirdiği Genç Kızları Güçlendirme Atölye Serisini uyguluyor.

Öncellikle Mülteci çocukların içinde bulundukları risk ve/veya hassasiyetlerinin azaltılması mümkünse ortadan kaldırılması amacıyla, kamu servis ve hizmetlerine ulaşımlarını ve yararlanmalarını destekliyor. Bunun için risk altındaki çocukların bireysel vaka takiplerinin yapılması, bakım verenlerine danışmanlık verilmesi, bilgi oturumları ve psiko-sosyal destek etkinliklerinin yapılmasının yanı sıra, toplumda 18 yaş altının çocuk olduğu algısını yaygınlaştırmak için “-18 Çocuktur” Kampanyası yapılıyor.

Kadına yönelik şiddet, toplumsal cinsiyet eşitliği, ebeveynlik, kadının güçlenmesi için işgücüne katılımı gibi konularda erkeğin desteğini önemseyen Kadının Güçlendirilmesi için Erkek Katılımı farkındalık Atölye Serisi 2019 yılında geliştirildi. İstanbul (Fatih, Zeytinburnu) ve Adana’da uygulanmaya başlandı.

Ayrıca, Kadının Güçlendirilmesi için Erkek Katılımı Atölye Serisi ve Kız Çocuklarını Güçlendirme Atölye serisi eğitici eğitimleri verildi. Toplumsal cinsiyet eşitliği yaklaşımıyla kadınların ve kız çocuklarının güçlenmesini ve bu eşitsizliklere dair farkındalığın desteklenmesini amaçlanıyor. Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddet (TCDŞ) ile mücadele etmek ve sonuçlarının hafifletilebilmesi bu projenin temel hedefleri arasında.

-18 Çocuktur Kampanyası

18 Çocuktur Kampanyanızda neyi hedefliyorsunuz? Hangi faaliyetleri hayata geçirdiniz?

Mavi Kalem, 2017’den beri, Çocuk Koruma Projesi çatısı altında -18 Çocuktur Kampanyası’nı yürütüyor. -18 Çocuktur Kampanyası’nın amacı yerel ve mülteci toplumda on sekiz yaşından küçük bireylerin çocuk olduğu ve haklarının neler olduğu bilincini oluşturmakken, Çocuk Koruma Projesi’nde ise amaç çocukları bu haklara ulaştırmak. -18 Çocuktur Kampanyası’nın amacı çocuk hakları ile ilgili farkındalık yaratmak. Bu sebeple bu kampanya Mavi Kalem’in mülteci çocukların haklarından yararlanmalarının önündeki engelleri ortadan kaldırmayı amaçlayan Çocuk Koruma Projesi’ne destek sağlıyor.

Bu kampanya kapsamında “-18 Çocuktur”, “-18 Çocuktur, Gelin Değil”, “-18 Çocuktur, Anne Değil” ve “-18 Çocuktur, İşçi Değil” sloganları yaygınlaştırılıyor. Bu sloganlar broşür, rozet, defter, bez çanta, kalem, kupa gibi materyaller üzerinde esnaflara, yararlanıcılara, kurum ve kuruluşlara dağıtılıyor. Sloganlar, sosyal medya paylaşımlarıyla da yaygınlaştırılıyor.

Ayrıca ofisteki tüm etkinliklerde de kampanya ile ilgili afişler bulunduruluyor. Bunun dışında çocuk işçiliği, çocuk evlilikleri gibi konularda farkındalık oturumları yapılıyor. Fatih’teki esnaf grubu, Zeytinburnu’ndaki anneler grubu, Mavi Kalem’in Kadının Güçlendirilmesi için Erkek Katılımı Atölye Serisi’ne katılan erkeklerden oluşan destek grubu gibi gönüllü gruplar da kampanyanın nasıl daha etkin ilerletilebileceği ile ilgili fikirleriyle kampanyaya destek oluyorlar.

“-18 Çocuktur” diyoruz çünkü Türkiye’nin de imzalamış olduğu Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde 18 yaşının altındaki bütün bireyler çocuk olarak belirlendi. Aileler, özellikle ekonomik zorluklar sebebiyle çocuklarını eğitimden alma, evlendirme, çalıştırma gibi yollarla çocukları haklarından alıkoyabilirler. Özellikle göç gibi afetler çocukların haklarından yararlanamama riskini artırır. Bu sebeple Mavi Kalem -18 Çocuktur Kampanyası ile yerel ve mülteci toplumda çocuk hakları ile ilgili farkındalık yaratmayı amaçlar.

Temelinde 18 yaşından küçük her bireyin çocuk olduğu bulunan kampanyamızın yaygınlaştırılmasında, mesajlarımızı çocuk korumanın her alanına yayarak geniş kitlelere ulaştırmayı hedefliyoruz. 2017 yılında başlatmış olduğumuz kampanya kapsamında bölgelerimizde gerçekleştirdiğimiz muhtar, esnaf ziyaretlerinde kampanyanın amacını; çocuk koruma yapılarının güçlenmesini destekleyen mesajların yaygınlaştırmalarını sağlıyoruz.

Etkinliklerimizde yararlanıcılarımızla mesajların oluşmasına neden olan sebepleri, ortaya çıkan sonuçlarla ilgili nasıl birlikte ilerleyebileceğimizi tartışıyoruz. 2020 yılının ilk 10 ayında çalıştırılan çocuklara vurgu yapan “- 18 Çocuktur İşçi Değil” ve erken yaşta evliliklere vurgu yapan “-18 Çocuktur Anne Değil” mesajlarımızı 41 binden fazla kişiye ulaştık. Covid-19 pandemisi nedeni ile mesajlarımızı sosyal medya hesaplarımız aracılığı ile de paylaşmaya devam ediyoruz.

Pandemi ile Dijitalleşme Süreci

Pandemi süreci sizi nasıl etkiledi? Hangi faaliyetleri hayata geçirdiniz?

COVID-19 döneminde Türkiye’de ilk vakanın açıklandığı 11 Mart tarihi ile birlikte ofis içi gerçekleştirdiğimiz toplu etkinliklere hemen ara verdik. COVID-19 salgınından korunma sürecine destek olmak için 17 Mart’tan itibaren evlerden çalışmaya başladık. COVID-19 sürecinde yüz yüze iletişimi temel aldığımız sahayı, dijital sisteme uyarlama çalışmalarına başladık. Salgına yönelik alınan önlemler dahilinde sürdürebildiğimiz faaliyetlere ve yeni çalışma düzenine adapte olmaya çalıştık.

COVID-19 korunma sürecini desteklenmesi ve hizmetlerin sürdürülebilirliğini sağlamak için ilgili kamu kurumlarının çalışma şekillerinde değişiklikleri takip ettik. Buna bağlı olarak hizmet haritasını da yeniden güncelledik. Yürüttüğümüz faaliyetlerin birçoğunu dijital sisteme taşıdık. Bazı etkinlikleri iptal ederek bazı etkinlikleri de dijital sisteme uyarladık.

Yararlanıcıların evlerinde normalde etkinliklerde kullandığımız birçok malzemenin bulunmuyor olması ilk önce etkinlik fikri bulmayı zorlaştırdıysa da daha sonra yaratıcı fikirler ortaya çıktı: Sanal müzeler gezildi, gösteriler izlendi, farklı şehirler gezildi, uzaya çıkıldı, çoraptan kukla yapıldı, tabakla bardakla ritim tutuldu.

Çalışma grupları ile sosyal yakınlığı ve dayanışmayı sağlamak için çevrimiçi yapılması uygun olan sosyal uyum, psikososyal destek etkinlikleri, toplantılar vb. çalışmalar devam ettirdik. Bilgi kirliliğinin yoğun olduğu pandeminin ilk aylarında alanında uzman sağlık, iletişim ve danışmanlardan oluşan çalışma ekibi kurduk. Bu çalışma ekibi, korunma önlemlerine yönelik bilgileri değerlendirerek Mavi Kalem’e özgü içerikler oluşturduk. Bilginin daha fazla kişiye erişebilmesi için bu içerikler ile dört dilli (Türkçe, İngilizce, Arapça ve Farsça) oluşturduk.

Sahadan zorunlu olarak ayrı kaldığımız ve yararlanıcılarla fiziksel temasımızı kaybettiğimiz pandemi döneminde; toplum gönüllüsü grupları sayesinde sahadan bilgi alma fırsatımız oldu. Mavi Kalem’in hizmetlerini, etkinliklerini ve materyallerini yaygınlaştırmak için çalışan ve hedef gruptaki kişilerden oluşan toplum gönüllüleri dijitalleşme sürecinde önemli bir rol oynadılar. Kendi üyesi oldukları Whatsapp ve Facebook grupları aracılığıyla COVID-19 ile ilgili bilgileri ve Mavi Kalem’in sağladığı hizmetleri, danışmanlık numaralarını paylaştılar.

Çocuk işçiliği, çocuk evlilikleri ve TCDŞ gibi temalar kapsamında bilgilendirme oturumları gerçekleştirildi. Toplum gönüllüsü erkek ve kadın grupları ile online olarak “Çocuk Yaşta Evliliklere Karşı bilgilendirme serileri’’ Çocuk işçiliği ile mücadele eğitim serileri” gerçekleştirildi.

Mavi Kalem Danışma Hattı

Pandemi sürecinde açtığınız Mavi Kalem hattından nasıl geri dönüşler alıyorsunuz?

Mavi Kalem COVID-19 pandemisinde danışmanlık hizmetlerini telefonla vermeye başlamıştı. Şimdi de bu hizmetleri daha sistemli hale getirmek için Mavi Kalem Danışma Hattı açıldı. Hat ile Mavi Kalem’in sağladığı hizmetlere daha çok kişinin daha kolay ve ücretsiz olarak ulaşabilmesi amaçlanıyor.

Danışma hattına Türkiye’nin her yerinden ulaşabiliyor. Bu hat Türkçe, Arapça ve Farsça olarak hizmet veriyor. Danışma hattına, hafta içi her gün 10.30 – 16.30 saatleri arasında ulaşılabiliyor. Bu saatler dışında arayanlar da mesaj bırakabiliyor ve sonraki ilk iş gününde bu kişilere geri dönüş yapılıyor.

Danışma hattını arayanlar genel danışmanlık, yasal danışmanlık, sağlık danışmanlığı ve psikolojik danışmanlık hizmetlerinden faydalanabiliyorlar. COVİD-19 pandemisi hakkında güncel bilgileri ve korunma yollarını öğrenebiliyorlar. Ayrıca, Mavi Kalem’in verdiği hizmetler hakkında bilgi alabiliyor ve çevrimiçi etkinliklere katılma isteklerini belirterek daha sonra bu etkinliklere katılabiliyorlar.

Mavi Kalem Danışma Hattı: +90 850 441 62 84