Sivil Toplum Kriz Dönemlerine Nasıl Hazırlanmalı?

Sosyal Sorumlulukta Kalite Derneği tarafından hazırlanan “Kriz Dönemlerinde Sivil Toplum için Örgütlenme Prosedürü” her STK’nın kendi kriz yönetmeliğini hazırlaması için yol gösteriyor ve kriz anlarında STK’ların faaliyetlerini kesintisiz olarak sürdürmesini sağlamayı hedefliyor.

Sosyal Sorumlulukta Kalite Derneği, Geleceği Paylaş Sivil İnisiyatifi ve Yaşar Üniversitesi işbirliği ile Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı ‘Bizi Bağlayan Şeyler’ Özel Desteğiyle, sivil toplumu kriz dönemlerine hazırlamak amacıyla, “Kriz Dönemlerinde Sivil Toplum için Örgütlenme Prosedürü” hazırladı. Hazırlanan prosedür sayesinde, her sivil aktörün kriz dönemlerinde kendi özel yol haritasını oluşturabilmesi için dinamik bir yapı sağlaması amaçlandı.

Kriz Dönemlerinde Sivil Toplum için Örgütlenme Prosedürü yayınında, dünyada kriz döneminde sivil toplum örgütlenmeleri; Türkiye’de kriz dönemlerinde sivil toplum örgütlenmeleri ile COVID-19 salgınında Türkiye genelinde oluşan 51 kurumun yer aldığı dayanışma ağları listesi de yer alıyor.

Bu listede yer alan STK’lar şunlar;

350 Türkiye Dayanışma, Acil Korona Mekânları Ağı, Açık İnovasyon Derneği, COVID-19 İşbirliği ve Dayanışma Ağı, AHBAP Avcılar Dayanışma Ağı, Ayvalık Dayanışması, Ayvalık Yerel İnisiyatif, Bahçelievler Day. Ağı, Beşiktaş Dayanışma Ağı, Bursa Dayanışma Ağı, Coranathon Türkiye İnisiyatifi, Corona Günlerinde İyilik, COVID-19 Hasta-Plasma Donörü Buluşturma Amaçlı Sosyal Medya Grupları Listesi , Dayanışma Ağları, Dayanışma Ağları Twitter, Derin Yoksulluk Ağı, Emekçi Kadın Platformu, Esat Dayanışması, Fatih Dayanışması, Gazeteci Dayanışma Ağı (GDA), Gazi Dayanışma Ağı , Gazi İmece Ağı, Heybeliada Dayanışması, İzmit Dayanışma Ağı, Kadıköy Dayanışma Ağı, Kadın Savunma Ağı, Kartal Dayanışması, Komşu Meclisi, Kurtuluş/Tatavla Day. Ağı, LGBTİ+ Dayanışma Ağı, Maltepe Dayanışma Ağı , Mersin Dayanışma Ağı,  Nurtepe-Güzeltepe D. Ağı,  Okmeydanı Dayanış. Ağı, Okmeydanı Dayanış. Meclisi, Rasimpaşa Mh. Meclisi, Sancaktepe Dayanışması, Sarıgazi Dayanışma Ağı, Sarıyer Dayanışma Ağı, Şişli Dayanışma Ağı, Tarlabaşı Dayanışma, Tavşantepe Dayanışma Ağı, Tuzluçayır Dayanışma Ağı, Tuzluçayır Dayanışması, Tüm Çalışanlar İçin Sağlık Platformu, Üsküdar Dayanışma Ağı, Yeşilkent Dayanışma Meclisi, Yurttaş Dayanışma Ağı, Zeytinburnu Dayanışma Ağı, Bi’ Komşu, Askıda Gıda Projesi.

Kriz dönemlerinde sivil toplum için örgütlenme için yol gösterici prosedürler hazırlanırken, olası senaryo çalışmaları ve planlar, potansiyel kriz kaynakları ve süreçler dikkate alınması gerektiği;  bunun yanı sıra, zamanla değişen koşullar ve ihtiyaçların da tekrar değerlendirilmesi ve yönetmeliklerin güncellenmesinin önemli olduğu, yayında vurgulanan hususlar.

Kriz Dönemlerinde Sivil Toplum için Örgütlenme Prosedürü’ne göre, kriz öncesi, kriz sırası ve sonrası olmak üzere bütün süreç şu aşamaları kapsıyor :

1- Prosedürün İncelenmesi: Prosedür uygulama yönetmeliği hazırlanması için yol haritasıdır. İlk aşamada prosedür maddelerinin incelenmesinin gerekiyor.

2- Durum Analizi: Her sivil kurum, kendi yönetmeliğini hazırlanmadan önce organizasyonunun durum analizini yapması öneriliyor.

3- Yönetmelik Hazırlama: Durum analizinin ardından, Kriz Dönemlerinde Sivil Toplum İçin Örgütlenme Prosedürü’nde yer alan maddeleri takip ederek, her kurum farklı kriz dönemleri için kendi yönetmeliklerini hazırlar. Örneğin Sosyal Sorumlulukta Kalite Derneği tarafından hazırlanan yönetmelik, kriz yönetmeliğini salgın hastalıkları esas alarak hazırlamıştır. Başka bir kriz anı için farklı bir kriz yönetmeliği hazırlanabilir. Ya da tek bir yönetmelik farklı kriz dönemlerini kapsayacak şekilde hazırlanabilir.

4- Güncel Tutma: Sivil kurumlar, hazırladıkları kriz dönemi yönetmeliklerini, organizasyonların ve çevrenin değişen koşullarına göre yılda en az 1 kez güncelleyebilir.

Kriz Dönemi Yönetmeliğinde Dikkat Edilmesi Gerekli Hususlar

Kriz dönemlerinin koşulları dikkate alınarak sivil toplum aktörleri tarafından hazırlanacak olan yönetmelikler;

• Net, açık ve somut olmalı
• Ulaşılabilir olmalı
• Uygulanabilirliği test edilmeli
• Eğitimler ile geliştirilmeli
• Kapsayıcı olmalı
• Değişik kriz türlerine yönelik uygulamalara yer vermeli
• Kriz anında görevli ekibin görev ve sorumlulukları net tanımlamalı,
• Kriz yönetiminin zarar azaltma, önceden hazırlık, acil müdahale, iyileştirme ve yeniden yapılandırma aşamalarına yer verilmelidir.

Kriz Dönemlerinde Sivil Toplum için Örgütlenme Prosedürü’nün Sosyal Sorumlulukta Kalite Derneği tarafından hazırlanan yönetmeliğine buradan ulaşabilirsiniz.