Karton Bilgisayar: Eğitimde Fırsat Eşitsizliğine Sürdürülebilir ve Düşük Maliyetli Çözüm Önerisi

3 Boyutlu Destek Kolektif Üretim Hareketi, pandemi sürecinde uzaktan eğitimle artan fırsat eşitsizliğine çözüm getirmek amacıyla 'Her Çocuğa Bir Bilgisayar" sloganıyla destek kampanyası başlattı. ‘Karton Bilgisayar’, “büyük bilgisayar kasalarının yerini alabilen küçük, ucuz ve yeni nesil bir bilgisayar olan Raspberry Pi markasını” ifade ediyor. Raspberry Pi, içindeki yazılımların ücretsiz olması, robotik ve kodlama yapılabilecek donanımları içermesi nedeniyle bir tablet ya da normal bir bilgisayardan çok daha fazlası. Siz de Karton Bilgisayar’la çocukların bilgisayara erişimine destek olabilirsiniz.

COVID-19 salgını uzaktan eğitim koşullarında eğitimde fırsat eşitsizliğini ve bilgisayara erişimi olmayan çocukların durumunu daha görünür kıldı. Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanı Ziya Selçuk “1.5 milyon öğrencinin bilgisayarı olmadığından uzaktan eğitimde sorun yaşadığını” söyledi. Bu ihtiyacı gidermek için TEGV ve İHH gibi STK’lar tablet bağışı kampanyası başlatırken, 3 Boyutlu Destek Kolektif Üretim Hareketi, Karton Bilgisayar projesini başlattı.

Proje ile ilgili görüştüğümüz 3 Boyutlu Destek Kollektif Üretim Hareketi kurucularından Ramazan Subaşı, Karton Bilgisayar’ın ortaya çıkış hikayesini, Raspberry Pi’nin farkını, sürdürülebilirliğini, fiyat ve donanım açısından avantajlarını anlattı. Subaşı, “Her Çocuğa Bir Bilgisayar” sağlamak ve 3 Boyutlu Destek Hareketi gibi Karton Bilgisayar’ın başarısı temin etmek için işbirliği ve destek çağrısı yapıyor.

3 Boyutlu Destek Hareketi’nin yeni projesi Karton Bilgisayar şahane bir proje, hayırlı olsun! Eğitimde fırsat eşitsizliğini konuştuğumuz bu günlerde çok iyi bir zamanlama ile ortaya çıktı; ne hedefliyorsunuz? İşbirliği yaptığınız kurumlar var mı?

İyi dilekleriniz için teşekkürler öncelikle. Aslında bu gecikmiş bir proje bizim açımızdan. Yıllardır bir şekilde zaten bu işi yapıyorduk. Bu yılın başlarında Diyarbakır’dan gelen bir haber ile tekrar harekete geçme kararı aldık. Çalışmaları yaptığımız sırada pandemi ortaya çıkınca, kendimizi 3 Boyutlu Destek Kolektif Üretim Hareketi’nin içinde bulduk. Yoğunluğumuz biraz azalınca tekrar Karton Bilgisayar Projesine dönüş yapmış olduk.

Amacımız slogan olarak da kullandığımız şekli ile “Her Çocuğa Bir Bilgisayar” sağlamak. Bunun için bu işi önceleyecek kurumların destekleri çok önemli, görüşmeye başladığımız ve görüşeceğimiz kurumlar var. Bu işin başarılı olması gibi 3 Boyutlu Destek’te de olduğu gibi, güzel işbirliği örneği sergilememiz gerekiyor.

Bize projenin ortaya çıkış hikayesini özetler misiniz?  

Projenin ilk temel taşı 2015 yılının sonlarında Hakkâri’de bir köy okuluna gidip kurduğum Raspberry Pi sınıfı ile başladı aslında. O sınıftan sonra Türkiye’nin birçok yerinde okullara, bu sınıflardan kurduk. Son 1-2 yıldır biraz farklı bir iş ile uğraşmaya başlayınca, o konu biraz askıda kaldı. Sene başında bu sefer daha öncekilerine benzer bir hikâye Diyarbakır’dan geldi; Bir köy okulu; bilgisayar sayısı yetersiz, öğretmen çocuklara karton bilgisayar yaptırarak ders işliyor. Bu haberi görünce 2015 yılında yaptığımız çalışmaları anlatan bir tweet attım. Sosyal medyadan gelen tepkiler üzerine bu konunun 2020 Türkiye’sinde halen çözülememiş olması zoruma gitti açıkçası. O yüzden tekrar işe koyulduk. Tam başladığımız dönemde de pandemi patladı, derken şimdi yeniden başladık…

Raspberry Pi: Bir Bilgisayardan Çok Daha Fazlası

Raspberry Pi nedir? Bilgisayar yerine, bilgisayar işlevi görecek bir makine mi?  

Raspberry Pi bilgisayar markası. Bilgisayar işlevi görmesi diye bir şey söz konu olmuyor. Çünkü tam anlamı ile bir bilgisayar. Gelişen teknoloji sayesinde boyutu küçük, az enerji tüketiyor, fiyatı normal bilgisayarlara göre çok uygun.

Masaüstü bir sistem düşünün, Kasa, Monitör, Klavye ve Mouse var. Burada biz kasa yerine Raspberry Pi markalı bir kasa koyuyoruz ama kasa çocukların bilgisayara erişmesi için özel olarak tasarlanmış durumda. Aynı isimle faaliyet yürüten Raspberry Pi Vakfı’nın bir projesi.

Tablet bilgisayar dağıtılmasından daha az maliyetli ve daha sürdürülebilir bir proje mi? Raspberry Pi’nin avantajları neler?

Tablet dağıtımı daha önce denendi ama ne yazık ki bir tüketim aracı olarak çocuklara çok faydalı olmadı biliyorsunuz. Raspberry Pi bir bilgisayar olduğu için kendi sınıfından bir karşılaştırma yapınca, fiyat olarak diğer bilgisayarlara göre çok uygun. 1 bilgisayar fiyatına, 10 Tane Raspberry Pİ Kasası hazırlayabiliyoruz.

Bu proje ile sürdürülebilirlik açısından bir ileri dönüşüm çalışması da başlatmaya hazırlanıyoruz. Eski, atıl durumda bulunan monitör/ekranları Raspberry Pi ile birlikte tekrar kullanıma sokarak elektronik atığın azalmasını sağlamaya çalışacağız.

Burada özellikle şunu vurgulamak isterim; bir tablet ya da normal bir bilgisayardan farklı olarak Raspberry Pi çocuklar için hazırlanmış bir bilgisayar ve içindeki tüm yazılımlar ücretsiz. Çocukların günlük bilgisayar ihtiyaçlarına ek olarak, robotik ve kodlama da yapabilecekleri şekilde özel donanımlara sahip. Bu anlamı ile sadece bir bilgisayar olmaktan fazlasını ifade ediyor.

Raspberry Pi, Standart Bir Bilgisayara Göre Çocuklar İçin Çok Farklı Anlamlar İfade Ediyor.

“Mini kasa” ve “mini bilgisayar” şeklinde bir ayrım yapmışınız, bu ne anlama geliyor?  

Mini Kasa’da herhangi bir ekran bulunmuyor. Çocuklara ulaştıracağımız bu ürünü evlerindeki televizyon ya da herhangi bir ekrana bağlayarak kullanabilecekler. Mini Bilgisayar kısmında ise özel olarak geliştirdiğimiz bir elektronik kart var, bu sayede mini bilgisayarı taşınabilir bilgisayar formuna getirmiş oluyoruz. Bunu çocuklar istedikleri yerde, üzerinde ekranı olan bir laptop gibi kullanabilecekler.

Karton Bilgisayar’ın proje hedeflerinden ve şu anda ulaşılan çıktılardan bahseder misiniz?

Somut bir hedef olarak “Her Çocuğa Bir Bilgisayar” ulaştırmayı düşünüyoruz. Bunun için büyük bir organizasyona giriştik ve devam ediyoruz. Daha önce yaptığımız çalışmalarda da gördüğümüz şu: Raspberry Pi, standart bir bilgisayara göre çocuklar için çok farklı anlamlar ifade ediyor. Daha önce kurulum yaptığımız bir okulda, öğretmenimizin bize aktardığı bir hikâye vardı. Hafta içi okula çeşitli sebepler ile gelmeyen/gelemeyen çocukların hafta sonu kursunda Raspberry Pi öğrenmeye geldiğini aktarmıştı. Bu bizim için çok şey ifade ediyor.

Türkiye genelinde uygulanacak mı? 3 Boyutlu Destek Hareketi ağındakiler Karton Bilgisayar’a nasıl destek olacaklar?

Evet projeyi tüm Türkiye’de yaygın olarak hayata geçireceğiz. Şu an 3 Boyutlu Destek olarak tüm enerjimizi buraya aktarıyoruz ve çocukların bilgisayar ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çalışıyoruz. Süreci Karton Bilgisayar olarak, ilk etapta ihtiyaç sahibi çocukların tespit edilmesi, bunlara ürünlerin ulaştırılması ve çocuklara mentorluk yapılması gibi bir sorumluluk üstlenmiş olduk. Bu konuda da aynı ekipten gelen 3 Boyutlu Destek gönüllüleri ile birlikte çalışmaya devam ediyoruz.

MEB, diğer kamu kurumları, yerel yönetimler ve özel sektör kurumları ile işbirliği yapmayı planlıyor musunuz?

Bu işin gerçek anlamda bir başarıya ulaşması için çok özel işbirlikleri içerisinde olmamız lazım. Bunun bilincinde olarak, ulaşabildiğimiz tüm kurum ve kişiler ile temas halinde olarak süreci yürütmek istiyoruz. Halihazırda görüştüğümüz bazı kurumlar vardı. Sitemizi yayına aldıktan sonra da bize ulaşan kurumlar oldu. Onları da sürecin bir parçası haline getirerek daha fazla çocuğa ulaşmak istiyoruz.

Destek olmak isteyenler Karton Bilgisayar’a nasıl destek olabilirler? Sadece nakdi olarak mı destek olunabilir?

3 Boyutlu Destek projesinden biraz farklı olarak bu projeye destek olan herkesi özel olarak ve tek tek duyurmak istiyoruz. O yüzden geniş bir destek çalışması içinde olacağız. Bir ürün tedariği gerektirdiği için, şu an maddi desteğe ihtiyacı olan projeden bahsediyoruz.

Eklemek istediğiniz başka bir husus var mı?

Konuya dair ilginize çok teşekkür ederim, böyle bir çalışmayı geniş kitlelere ulaştırmak için bize destek oldunuz. Türkiye’de bu sorunu dert edinmiş çok fazla kurum olduğunu biliyorum. Birlikte bu sorunu çok hızlı bir şekilde çözeceğimizi düşünüyorum. O yüzden kurumların bu konuda olabildiğince çok işbirliği içinde olması gerekiyor.

Ek olarak, faaliyetlerimizi Birleşmiş Milletler tarafından belirlenen Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda yürütüyoruz. Özel olarak “Nitelikli Eğitim” konusundaki çalışmalar içinde olacağız.