Ankara “Kadın Dostu Belediye” Olma Yolunda İlerliyor

Kadın Çalışmaları Birimi Şefi Şenay Yılmaz ile Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin ‘kadın dostu belediye’ olma yolundaki çalışmalarını konuştuk.

Sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

10 yıldır, Ankara Büyükşehir Belediyesi Kadın çalışmaları birim şefi olarak çalışmaktayım. Kadın sığınma evleri, kadın projeleri ve kadın danışma merkezlerinden sorumluyum. Aynı zamanda Kadın Dostu Kentler Projesinin koordinatörlüğünü de yürütmekteyim. Lisans eğitimim sosyoloji, yüksek lisans uzmanlık alanım ise kadın çalışmaları. Doktora özel öğrenciliği tamamladım. Aynı alanda ulusal ve uluslararası makalelerim ve derleme kitapta bölümlerim var. 

Ankara Büyükşehir Belediyesi neden ‘kadın dostu belediye’ olmaya karar verdi?

Ankara Büyükşehir Belediyesi olarak 2007 yılından bu yana kadın çalışmaları yapıyoruz ancak bu çalışmaların tüm kurumda yerleşmesi ve kurumsallaşması gerekiyordu. Kadınlara dönük çalışmalar çok yönlü işbirliği ve kurumsal alt yapı gerektirir. Başkanımız Mansur Yavaş’ın bir felsefesi var “güçlü kadınlar güçlü yarınlar” bu hedefe ulaşmak için öncelikle kurumsal alt yapımızı hazırladık ve ‘Yerel Eşitlik Eylem Planı’ımızı hayata geçirerek ‘kadın dostu kent’ olmaya karar verdik.

Projenin hayata geçmesiyle Ankara, 14. kadın dostu kent unvanını da alacak. ‘Yerel Eşitlik Eylem Planı’ kapsamında metro istasyonlarında ve parklarda açılan bebek bakım odaları, kız yurtlarının olduğu yerlerde güvenli durak sistemine geçilmesi, kadınların siyasette daha aktif olması ve özellikle belediyelerde kadın yöneticilerin sayısının artırılması, şiddetle mücadele ve bu konuda erkeklerin daha da bilinçlendirilmesi, kadınların hayatını kolaylaştıracaktır. 

Kadınların ihtiyaçlarına yönelik anketten hangi talepler ortaya çıktı bunlar nasıl değerlendirilecek?

Başkanımız Mansur Yavaş, kadınlara dönük hizmetlerin onlar tarafından belirlenmesine önem veriyor. Biz de kadınların kentsel ihtiyaçlarına yönelik ihtiyaçlarını belirlemek için 2019 yılında geniş kapsamlı anket çalışması yaptık. 8 bin kadına yönelik anket düzenledik, sonuçlara baktığımızda kadınlardan en çok “Bebek Bakım Odaları”nın açılması talebi ortaya çıktı ve hemen konuya ilişkin Belediye Meclisimizde karar alındı. 25 Kasım 2019 tarihinde eş zamanlı olarak metro altında 4 bebek bakım odası açtık. (Sincan, Batıkent, Keçiören,Kızılay metroları) Parklarda açılacak olan 4 bebek bakım odası için çalışmalar başlatıldı. Ağustos ayı içerisinde açılması planlanıyor. 

Hanım lokallerinin adının değiştirilmesi istedi kadınlar, başkanımız da hayata geçirdi, “kadınlar lokali” yaptık, özellikle çalışan kadınlar akşamları da lokalleri kullanmak istedi mesai saatlerini uzattık. Katılımcıların belediye bünyesinde kadınlar için sunduğu; girişimcilik kursları, Kadın Danışma Merkezi, Kadın Sağlığı Eğitimleri, kadınlar için düzenlenen etkinliklerden yeterince haberdar olmadığı görülmüştür. Bu sonuçtan sonra kadın danışma merkezinin kent genelinde tanıtımı yapılmıştır.

“Saat 19:00’dan Sonra Kız Öğrencilerin Yurt Binaları Önünde İnmesi” Güvenli Durak Uygulaması hakkında neredeyse hiç haberdar olmadığı, uygulamanın kapsamı olan 18-24 yaş aralığının konu hakkında bilgisinin olmadığı görüldü. Bu nedenle 2500 otobüs şoförüne eğitim verilmiştir. Büyükşehir Belediyesi’nin Çocuk Kulüplerinin ve Kreş hizmetlerinin yetersiz olduğu; yeşil alan ve parklarda kadınlar için sunulan imkanların yetersiz olduğu; yine yeşil alan ve parklarda aydınlatmanın ve güvenliğin yetersiz olduğu; sosyo-aktif alanlarda bebek bakım odalarının eksik olduğu; saat 19:00’dan sonra şehir içinde güvenli ulaşımın sağlanamadığı; üst-alt geçitlerde ya da kaldırımlarda bebek arabaları ile rahat hareket edilemediği görülmüştür. Anket sonrasında alt üst geçitler ve kaldırımlar yenilenmiştir. 

Kadınların el emeğini sergileyebilmesi için imkanların yetersiz olduğu ve kadınların emeklerinin kazanca dönüştürmesi için yeterli olanakların oluşturulmadığı görülmüştür. Başkent Market açılarak kadın kooperatiflerinin ürünleri satışa sunulmuştur. Belediye hizmetlerinden haberdar olamadıkları için hizmetlerden faydalanamadıklarını, hizmetlerin veya etkinliklerin özellikle sosyal medya aracılığı ile bilgilendirilmek istedikleri gözlemlenmiştir. Mor buton hayata geçirilmiştir. Son olarak kadınlara bu anket çalışmalarını sıkça yapacağız, sayfamıza giren herkes tüm anketlere, çalışma ve raporlarımıza erişebiliyor, izlenebilir olmaya önem veriyoruz. 

Mor Buton uygulaması nasıl çalışıyor?

Mor buton en yeni çalışmamız. Buton aracılığıyla Büyükşehir Belediyesinden psikolojik destek, sosyal yardım ve barınma talebinde bulunabilecek olan kadınlar, taleplerini fotoğraf ekleyerek de iletebilecek. Mor buton sayesinde şiddet gören ve ihbarda bulunmak isteyen kadınlar kendilerine ulaşılmasını sağlamak için cep telefonlarının konum bilgisini de paylaşabilecekler. Kadın Danışma Merkezinin 7/24 takip edeceği ihbarlar değerlendirilerek en yakın ekip, kadınların bulunduğu adrese sevk edilecek. Yardım talebinde bulunan şiddet mağduru kadınlar, başvurularının takibini ise sistem üzerinden gönderilen başvuru numarası ile sorgulayabilecek. Büyükşehir belediyesi bilgi işlem daire başkanlığı tarafından oluşturulan mor buton ekranına acil durumlar için ayrıca alo 155 polis’e bildirilmesi yönünde uyarı mesajı da eklenecektir. Uygulamanın verisel alt yapısı hazırlanıyor.

Başkentte yeterli sayıda sığınak var mı?

Ankara’da 4’ü belediyenin 4’ü Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na ait toplamda 8 sığınma evi bulunmaktadır. 6 milyon insanın yaşadığı bu kentte kadın ve çocuk nüfusuna baktığımızda ve dahası Türkiye’de aile içi şiddet oranını dikkate alırsak elbette yeterli değil.

Özellikle içinde bulunduğumuz pandemi sürecinde kadına yönelik şiddetin artmasıyla var olan sığınma evlerinde kapasite sorunu da yaşanmıştır. Ayrıca bu dönemde diğer belediyelerle yapılan çevrimiçi toplantılarda da geçici bir sığınak ihtiyacı olduğu raporlanmıştır. Bununla ilgili olarak da temmuz meclisinde salgın, afet gibi durumlarda geçici olarak kullanılmak üzere sığınma evi kiralanması için Meclis Kararı hazırladık. Fakat arzumuz kadına yönelik şiddetle mücadele etmekte koruyucu ve önleyici tedbirleri çoğaltmak olmalı, bu noktada sığınma evlerine ihtiyaç duymadığımız bir şehir için çalışmak çok daha değerli.

İlçe belediyeleri ile toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin ortak çalışmanız var mı?

Pek çok ilçe belediyesi ile kadın çalışmalarında hem paydaş hem ortak olarak çalışıyoruz. Kadın ve çocuk alanı çok özel bir alandır ve belediyeler arası iletişim şarttır bu nedenle birlikte hareket etmeye özen gösteriyoruz.

Belediyenin kadın istihdamına katkı sağlamaya ilişkin hangi politikaları hayata geçirecek?

2019 yılı haziran ayında Belediye Meclisinde alınan karar ile kadın işçi kotası kararını hayata geçirdik. Bu karar ile kadın sığınma evinde kalan kadınların desteklenmesi için belediye şirketlerinde istihdam olanağı sağlanmaya başlandı. Öncelikle belediye şirketlerine Kadın İşçi Kotası hakkında bilgilendirme çalışması yapıldı. Kadın sürücülerimizi işe başlatacağız. Kadın kooperatiflerine desteğimizi artırdık.

EGO’larda kadın sürücüler çalışmaya başlayacak? Bilgi alabilir miyiz?

EGO Genel Müdürlüğü, toplu taşıma araçlarında istihdam edilmek üzere 10 kadın şoför alımı yaptı. Sınavla işe giren ve eğitimleri tamamlanan kadın şoförler trafiğe çıkacaklar. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın talimatıyla toplu taşıma araçlarında görevlendirmek üzere bir ilke imza attı ve sınav açarak 10 kadın şoför alımı yaptı. İlk olarak sözlü sınava tabi tutulan kadın adaylar, manevra ve sürüş teknikleri konusunda da uygulamalı sınavdan geçirildiler. EGO Komisyonu tarafından yapılan inceleme sonucu başarılı olan adayların ileri sürüş teknikleriyle eğitimleri tamamlandı. Bundan sonra Ankara’nın her yerinde vatandaşlarımıza hizmet vermek için çalışacaklar.

Kadın Dayanışma Merkezleri hakkında bilgi veriniz?

Kadın Danışma Merkezleri, kadına yönelik şiddete maruz kalan kadınlara, bu şiddetle mücadele edebilmek için ihtiyaç duyabilecekleri destekleri sağlayan merkezlerdir. Kadınların, yaşadıklarını yargılanmadan paylaşabilecekleri, kadına yönelik şiddete, bununla mücadele yollarına ve yasal haklarına dair bilgi alabilecekleri ilk başvuru noktalarıdır. Ankara Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki Kadın Danışma Merkezi’nde şiddete maruz kalan kadınların, bu şiddetle mücadele ederken ihtiyaç duyabilecekleri sosyal, hukuki ve psikolojik desteği kadının beyanını esas alarak ücretsiz olarak sağlıyor ve 5 ilçede faaliyetlerimizi yürütüyoruz. (Kazan, Çubuk, Ayaş, Hasanoğlan, Kızılcahamam)

Kadın Danışma Merkezi Hizmetlerimiz şu konularda faaliyet gösteriyor:

Kadının Güçlendirilmesi, barınma hizmetinden yararlandırma, nakdi yardımdan yararlandırma, doğrudan ayni yardım (Eşya, gıda ve yakacak desteği)

Bilgilendirme ve Yönlendirme (Fiziksel, psikolojik, cinsel ve ekonomik şiddete uğrayan ya da uğrama riski altında bulunan kadınlara, ücretsiz danışmanlık hizmeti)

Psiko-sosyal destek; Psikolojik Destek (Hem Sığınma Evinden ayrılan hem Kadın Danışma Merkezine başvuran danışanlara ücretsiz psikolojik danışmanlık hizmeti)

Hukuksal sürecin başlatılması ve takibi; Hukuksal Danışmanlık (Hem Sığınma Evinden ayrılan hem Kadın Danışma Merkezine başvuran danışanlara Hukuksal Yönlendirme (Ankara Barosu iş birliğinde)

İstihdama yönelik kurslarından yararlandırma; Eğitim İşkur İşbirliği ile Meslek Edindirme Kursları (Kadın Sığınma Evinde kalan konuklar ve Kadın Danışma Merkezinde iş desteğine ihtiyacı olan danışanlara İŞKUR kursları ve iş arama becerileri) verilmektedir. Böylece söz konusu olan şiddetle mücadelede, kadının da kendisinin bir birey olduğu güvenini sağlar ve kendi kimliğinin farkına varır. Ayrıca bu destek bağımsız hayata geçebilmesinde önemli bir adım olarak görülür.

Merkezlerimiz tüm bu hizmetlerin yanında, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve şiddetle mücadele çalışmaları yürütürken, aynı zamanda kadına yönelik şiddetin önlenmesini sağlayacak yasal düzenlemelerin yapılması için savunuculuk çalışmaları yapmaktadır. Son olarak Kadın Danışma Merkezi; Eşya Bankası Projesi, Mülteci Kız Çocuklarının Okullaştırılması Projesi, Gezici Kadın sağlığı Aracı projesi, Kadın Dostu Kentler Projelerini yürütmektedir.

Öldürülen 474 kadının anısına hatıra ormanı oluşturulması fikri nasıl ortaya çıktı?

Başkanımız kadın cinayetleri konusunda çok ciddi caba sarf ediyor bu nedenle hem baro hem federasyon ile protokoller imzaladı. Kadın cinayetlerine dikkat çekmek için sık sık soysal medyadan da tepkisini gösteriyor. Bu duyarlılıkla Büyükşehir bu yıl 8 Mart’ta Türkiye Soroptimist Kulüpleri Federasyonu iş birliğinde kadınlar gününde farkındalık yaratmak, şiddet sonucu hayatını kaybeden kadınları unutmamak ve unutturmamak için yaşamını yitiren 474 kadının anısına Batıkent Çakırlar Mahallesinde ağaç fidanı dikilerek, hatıra ormanı oluşturduk. Böylece kadın cinayetlerinde öldürülen kadınların adını yaşatmak istedik. 25 Kasım’da da öldürülen kadınların isimlerini kent ekranlarına taşımıştık.

Kadın üreticileri destekleme projesi ile ilgili bilgi verir misiniz?

Yerel Eşitlik Eylem Planı kapsamında 5 Ağustos 2019 tarihinde Kadın kooperatifleri ile ilk kez çalıştay düzenlendi, kooperatiflerin sorunları, çözüm önerileri ve belediyelerden beklentileri tespit edildi. Bu çalıştaydan sonra Ankara’daki tüm kadın kooperatiflerine destek olmaya başladık. Özellikle kırsal alanlarda bu desteği artırdık. Kadın girişimcilerin ve kadın pazarcıların görünürlüğünü arttırmak için 8 Mart’ta kısa film çektik, açtığımız kermeslerde ücretsiz stant desteği verdik. Bugünlerde ise Başkent Market’te kadın kooperatiflerinin ürünleri satışa çıkardık.

Kadınların belediyede temsil oranları nasıl kaç tane üst düzey yönetici var?

2018 yılında 3271 Belediye personelinin 793’ü kadın (% 25) 2478’i (%75) erkek iken 2019 yılında bu rakam; 3248 Belediye personelinin 785’i (%24) kadın 2463’ü (%76) erkek olarak tespit edildi. Belediyeye bağlı 15 şirketin 12 sinden alınan verilere göre şirketlerde çalışan erkek sayısı 17973 (%85) kadın sayısı 2759 (%15) dur. Şu anda Hukuk Müşavirimiz İmren Duygu Şimşek. Belediye şirketlerimizde de kadın üst düzey yöneticilerimiz var. Belediye meclisinde 147 üyeden 13’ü kadın.

Kadınlarla ilgili başka hangi projeleri yürüteceksiniz?

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) ile Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin ortaklaşa yürütmeyi planladığı Mülteci Kadınlar Ve Gençlerin Güçlenmesi, Sosyal Uyumlarının Ve Çalışma Hayatına Katılımlarının Desteklenmesi Projesini çok yakında başlatacağız. Ankara’da yaşayan risk altındaki kadınlar için sosyal risk haritasını hayata geçireceğiz. Gezici kadın danışma merkezi aracı sahada olacak. Kadın kooperatifleri için e-ticaret yapabilecekleri bir platform üzerinde çalışıyoruz. Avrupa Yerel Yaşamda Eşitlik şartını imzalama sürecindeyiz.2021 yılında açacağımız barınmaevi ise yurtdışından alınan model ile hizmet verecek.