Ne Eğitimde Ne İstihdamda: NEET Gençliği Dosyası…
‘Bir Grubu Tanımadan Haklarını Savunmak Mümkün Değil”

Sivil Sayfalar olarak YADA Vakfı işbirliğiyle yeni bir dosyaya başlıyoruz. Eğitim ve istihdam süreçlerinde olmayan gençleri anlamaya ve onların ihtiyaçlarını ortaya koymaya çalışan bu yazı dizisinde, alanda çalışan STK temsilcileri ve uzmanların görüşlerine yer vereceğiz. Dosyamıza, “Sivil Toplumun Konu Bazlı Diyalog ve Savunuculuk Yoluyla Güçlendirilmesi “projesi kapsamında NEET gençlerin mevcut durumu ve ihtiyaçlarını ortaya koymak için bir araştırma yürüten YADA Vakfı’ndan Elif Öztürk ile yaptığımız röportaj ile başlıyoruz.

Proje kapsamında yaptıkları ve planladıkları çalışmalar hakkında bilgi veren Öztürk, “Bir grubu tanımadan, haklarını savunmak mümkün değil. NEET gençliğin görünür kılınması ve haklarının savunulması için kanaat önderlerinin ve sivil toplum temsilcilerinin görüşlerini yansıtacak olan bu dosyanın iyi bir başlangıç sağlayacağını düşünüyoruz.” diyor.

YADA Vakfı bu proje ile ne amaçlıyor?

YADA Vakfı, sivil toplumun sosyal etki kapasitesini artırmak için çalışıyor; araştırmalar ve projeler yürütüyor. Bu alanda yaptığımız araştırmalar gösteriyor ki sivil toplum karar vericilerin ve halkın nezdinde yeterince etkili değil. Bunun temelinde ise sivil toplumun diyalog eksikliği ve uzmanlığını bu paydaşlara anlatamıyor olması yatıyor.

YADA’nın bu alandaki tecrübesi konu bazlı diyalog ve savunuculuk becerilerini artırmanın sivil toplumun sosyal etkisini geliştirme noktasında işlevsel olduğunu gösteriyor. Meydan modeli ile edindiğimiz konu bazlı diyalog deneyimini bu proje ile derinleştirmek istiyoruz, projenin sonunda kanıta dayalı konu bazlı diyalog ve sosyal etki modeli sunmak istiyoruz.

Proje kapsamında hangi adımlar olacak?

Proje kapsamında Ne Eğitimde Ne İstihdamda (NEET) gençlere dair mevcut durumu ve ihtiyaçları ortaya koyacak olan Türkiye geneli bir araştırma yürütüyoruz. Araştırma verilerini uzman görüşleri ve masabaşı çalışmamız ile besleyerek bir ön-rapor oluşturmayı planlıyoruz. Bu rapor ışığında Ne Eğitimde Ne İstihdamda gençlerle çalışan/çalışmayı planlayan 10 STK ile sosyal etki ve iletişim odaklı danışmanlık süreci yürüteceğiz. Danışmanlık süreci sonunda ise tüm sürecin çıktılarını ortaya koyan kanıtı dayalı konu bazlı diyalog rehberi ortaya koymayı planlıyoruz.

Neden Ne Eğitimde Ne İstihdamda gençler üzerine çalışmaya karar verdiniz?

Ne Eğitimde Ne İstihdamda olan gençler görünmez bir kırılgan grup. Bir başlık altında toplanmış olsalar da çok heterojen bir grubu konuşuyoruz aslında. Doğası gereği farklı temalarda, farklı etnik, dini gruplarla çalışan sivil toplum kuruluşlarının katkısı ile bu alandaki çalışmaların güçlenmesi mümkün.

Ne Eğitimde Ne İstihdamda gençlere dair çok az çalışma var. Bugün Türkiye’de 15-29 yaş aralığındaki gençlerin yüzde 27,6’sı ne eğitimde ne istihdamda, bu oran kadınlar da ise 40.2’ye çıkıyor. İşsizlik rakamları her geçen gün artıyor ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı da öyle. Bu sayının azalabilmesi için gençlik, eğitim, istihdam, kadın, engelli, mülteci, şehir, insan hakları vb temalarda çalışan kurumların harekete geçmesine ihtiyaç var.

Az görünen bu grubun sesini sivil toplum diyalogu ve işbirliği yoluyla güçlendirmenin ve ihtiyaçlarına cevap vermenin mümkün olabileceğini düşünüyoruz.

Neden böyle bir dosya çalışması yapmaya karar verdiniz?

Bu dosya ile Ne Eğitimde Ne İstihdamda gençlerin görünürlüğünü artırmak istiyoruz. Sivil toplumun bu heterojen grubu anlamasını kolaylaştırırken, kendi çalışmalarında karşılaştıkları gençleri tanımlayabilmesini ve onların farklı ihtiyaçlarını görebilmesini sağlamak istiyoruz.

Ne Eğitimde Ne İstihdamda tanımı Türkiye için çok yeni bir tanım. İlk defa dünyada 90’lı yılların sonunda kullanılan bu tanım Türkiye sivil toplumunda pek bilinmiyor. İktisadi bir kavram olarak ortaya atılan tanım aslında birbirinden farklı ihtiyaçları olan çok geniş bir kırılgan gruba işaret ediyor. Bu grubun içinde farklı ihtiyaçları olan gençler bulunuyor; genç anneler, uzun zamandır işsiz olan eğitimli gençler, kayıt dışı çalışanlar, göçmenler, engelli gençler… bu liste uzuyor.

Yaptığımız masabaşı çalışmalar gençlerle çalışan STK’ların bu gençlerle neredeyse hiç temasının olmadığını gösteriyor. Ne eğitimde ne istihdamda gençlerle temas eden kurumların da yolu bu gençlerle genelde sahada kesişiyor. Başka bir konu özelinde çalışırken böyle bir grubun olduğunu keşfediyorlar. Sivil toplum ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerle karşılaşıyor fakat tanımlayamıyor. Sivil toplum temsilcileri ve kanaat önderleri ile yapılacak olan bu dosyanın hepimiz için o tanımı kurmaya yardımcı olacağını umuyoruz.

Kanaat önderlerinin görüşleri neden önemli?

Türkiye’deki NEET gençler ile bir başka ülkedeki NEET gençler aynı ihtiyaçlara sahip değil. Genel tanımın altında alt gruplar var. Kanaat önderleri bu alt tanımları yapma konusunda bize yol gösterecekler. Ne eğitimde ne istihdamda gençleri sivil toplumun gündemine taşıma noktasında da bu önderlerin desteğine ihtiyacımız var. Bir grubu tanımadan, haklarını savunmak mümkün değil. NEET gençliğin görünür kılınması ve haklarının savunulması için kanaat önderlerinin ve sivil toplum temsilcilerinin görüşlerini yansıtacak olan bu dosyanın iyi bir başlangıç sağlayacağını düşünüyoruz.

NEET’in Açılımı…

İngilizce açılımı Not in Education, Employment, or Training olan NEET ifadesinin Türkçede en yaygın kullanımı Ne Eğitimde Ne İstihdamda… İfadenin Ne Eğitimde Ne Okulda( NİNO) ve  birebir çevirisi olan Ne Eğitimde Ne İstihdamda Ne yetiştirmede (NEİY) şeklinde kullanımı da mevcut. Biz bu dosyada, kavramı Ne Eğitimde Ne İstihdamda olarak kullanacağız.