Otizmli Çocuklar ve Uzaktan Eğitim

Bu yıl 2 Nisan Otizm Farkındalık Günü, COVID-19 salgını nedeniyle özel eğitim alan çocukların da aileleriyle evlerinde bulunmak zorunda olduğu bir döneme denk geldi. Farkındalık günü vesilesiyle konuştuğumuz Tohum Otizm Vakfı Eğitim Direktörü Nergiz Koçarslan, “Aileler çocuklarının en önemli öğretmeni rolünü üstlenmelidir” diyerek, rutin bir düzen oluşturulmasının önemine işaret ediyor.

2020 yılında 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü’nde bir durum muhasebesini yapmanızı istesem, küresel örneklerle kıyaslayarak, Türkiye’de otizmli bireylerin sahip oldukları olanakları (eğitim, sosyal haklar v.b) geçmişten bu güne nasıl değerlendirirsiniz? 

Otizmin görülme sıklığı günümüzde çok büyük bir hızla artmaktadır. 1985 yılında her 2 bin 500 çocuktan birine konan otizm tanısı, 2001 yılında 250, 2013 yılında ise 88 çocuktan birine denk gelirken, günümüzde doğan her 59 çocuktan biri otizmli olarak dünyaya gelmektedir. Dünyada her 20 dakika da bir çocuk otizm tanısı almaktadır. 

Ülkemizde, 0-19 yaş grubu arasında yer alan 434.010 otizmli çocuk ve gencin 42.461’i okullaşabilmiş ve eğitime ulaşabilmiştir. Nüfusa projeksiyon yaptığımızda ülkemizde yaklaşık 1.387.580 otizmli birey olduğu ve bu durumdan etkilenen 5.550.320 aile ferdi bulunduğu tahmin edilmektedir.

Otizmin bilinen tek tedavisi eğitimdir. Bu sebeple verilen eğitim hizmetlerinin niteliğinin ve yoğunluğunun arttırılması büyük önem taşımaktadır. Biz Tohum Otizm Vakfı olarak, Türkiye’de verilen eğitimin nasıl olması gerektiği ile ilgili bakanlıklar ve üniversite işbirlikleri ile çalışmalarımızı sürdürüyoruz. 

Eğitimin kalitesinin geliştirilmesinin yanında en önemli hedeflerimizden bir diğeri de ailelere verilen hizmetlerin geliştirilmesidir. Ailelere otizmi anlatmak, çocuklarına nasıl destek olacaklarını göstermek ve onların sürecin içerisinde aktif bir şekilde rol almalarını sağlamak büyük önem taşımaktadır. Aileler çocuklarının en önemli öğretmeni rolünü üstlenmelidir. Bu konuda aileye gereken tüm destek sağlanıyor olmalıdır. 

Otizmi, “bir hastalık değil insan olmanın farklı bir hali” olarak tanımlıyoruz; bu konuda bilimsel çalışmalar ışığında geldiğimiz aşamayı nasıl özetlersiniz? Çocuklarının geleceğinden endişe duyan ebeveynlere, ümitvar bir tablo çizebilir miyiz? 

Erken yoğun özel eğitim ile otizmli bireylerin yaklaşık yarısının toplumda bağımsız birer birey olarak yer alabileceği bilimsel araştırmalar ile desteklenmektedir.  Otizmin belirtilerinin toplum tarafından bilinirliği bu konuda önem taşımaktadır. Aileler çocuklarında yolunda gitmeyen farklılıkları gördüklerinde ve bu durumu otizm ile ilişkilendirdiklerinde hızlı hareket edebileceklerdir. Ne kadar erken ve yoğun eğitime başlanırsa, otizmli bireylerin kendi akranlarının performanslarına yaklaşma ihtimalleri de artmış olacaktır. 

Otizmde Online Eğitim Olanakları 

Otizmde eğitimin kesintisiz ve sürekli olmasının önemini dikkate aldığımızda, korona günlerinde sizin vakıf olarak,  kamu otoritelerine tavsiyeniz neler?

Tüm dünyayı etkileyen bu salgın her sektörün çalışma sürecini olumsuz etkiledi. Eğitim alanı, bu konuda en çok etkilenenlerden oldu. Uzaktan online eğitimler yapılmaya başlandı. Normal gelişim gösteren bireylere eğitim veren kurumlar kendi imkânları doğrultusunda eğitim süreçlerine başladılar. Milli Eğitim Bakanlığı da EBA TV uygulaması ile bu sürecin temelini oluşturmaktadır. 

EBA TV’de özel eğitime devam eden öğrenciler için de içerikler mevcuttur. Özel gereksinimli bireylerin her birinin çok farklı ihtiyaçları olduğu için, içeriklerin çocukların öğretmenleri tarafından geliştirilerek öğrencilere ulaştırılması gerekmektedir. Bu uzaktan eğitim süreci özel eğitimde yaşadığımız bir sorunu daha gün yüzüne çıkarmış oldu. Aileler bu eğitimi sunan kişiler olmak zorunda kaldılar. Eğitim süreçlerine dâhil olmuş aileler, öğretmenlerinin de desteği ile bu süreci diğer ailelere kıyasla daha başarılı geçirmektedir. Ancak eğitim süreçlerine dâhil olamayan ailelerin daha çok desteğe ihtiyaç duydukları söylenebilir.

Biz Tohum Otizm Vakfı olarak bu dönemde online eğitim kaynaklarımızı ailelerin kolayca erişebilmesi & ulaşabilmesi için her mecradan var gücümüz ile duyuyoruz:

1- Otizmli bireylere beceri kazandırmak için hazırlanan kapsamlı bir eğitim portalımız var. 

 2- APP Store ve Google Play’dan ücretsiz olarak indirebileceğiniz uygulamalarımız var. Bu uygulamalar aracılığı ile otizmli çocuklarda beceri kazanımı hedeflenebilir. 

3-Hafta içi her gün saat 20:00’de otizm alanından bir uzman ile online seminer gerçekleştiriyoruz. Seminerlerin konularını belirlerken ailelerin önceliklerine önem veriyoruz. Semimerler Zoom ve Facebook hesabımız üzerinden ücretsiz olarak yayınlanıyor. Kayıtlar, ertesi gün YouTube kanalımıza ekleniyor.  Oradan da takip etmek mümkün olabilir.  

 4- Otizmli bireylerin okulda eğitime ara verilen şu dönemde, eğitime aktif olarak devam edebilmelerini kolaylaştırmak ve imkân yaratmak için Türkiye’deki tüm kaynakları tek bir dokümanda topladık. 

5- Otizmli Çocuklara Beceri Kazandırma Setimiz web sitemizde aktif durumda. Tuvalet becerisinden, nesne tanımaya kadar 10 farklı içerikten oluşan bu eğitim kitine de ücretsiz olarak ulaşılabilir. 

 6- Bildiğiniz gibi 150 öğrencimizin eğitim aldığı bir okulumuz var. Okulumuzun eğitimcileri günlük olarak evdeki öğrencilerimize canlı yayın programları üzerinden eğitsel faaliyetlerimize ara vermeden devam ediyoruz. 

Evlerde Rutin Bir Düzen Oturtmanın Önemi 

Otizmde birebir eğitimin önemi büyük; COVID-19 gibi çeşitli nedenlerle evlerde otizmli bireylerin eğitimini kolaylaştırmada, dijital olanaklar ne ölçüde verimli? Çeşitli uygulamalar, otizmli bireylerin eğitimine ne ölçüde katkı sunuyor? 

Teknoloji, artık eğitim uygulamalarının geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Akıllı telefon ve tabletler çoğu kişi tarafından aktif kullanıyor. Otizmli bireylerin özellikleri göz önünde bulundurularak geliştirilmiş uygulamalarımız mevcut. Bu uygulamaların günümüz ihtiyaçları göz önünde bulundurularak geliştirilmesine de bir yandan devam ediyoruz.  Tohum 1, Tohum 2, Kavram Öğretimi, Dinle Anla ve Tohum Otizm Mobil uygulamalarına kolaylıkla erişim sağlanabilir.

Korona günlerinde evlerinde Otizmli bireylere eğitim vermeye gayret eden ebeveynlere ne öneriyorsunuz?

Otizmli çocukları ile evde olan ailelerin yaşadıkları sürecin ne kadar zor olduğunu biliyor ve yakından takip ediyoruz. Burada önemli olan çocuğun rutinin belli bir düzene oturtularak belirsizliğin en aza indirilmeye çalışılmasıdır. Otizmli çocuklar için rutin büyük önem taşımaktadır. Bu konuda aileler çocuklarının öğretmenleri ile iletişim halinde olarak destek almalılar. Online eğitim ortamlarında faydalanmak ve online eğitimlerdeki etkililiği de arttırmak önemli bir konu…