Hempa Derneği’nde Üye Yaşı Sınırı: 18

Ankara'nın ilk ve tek çocuk derneği olduklarını kaydeden Hempa Çocuk Derneği Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Enes Duruay, derneğe üyelikte yaş sınırın on sekiz olduğunu belirtiyor.

Türkiye’nin en genç üyelerinden oluşan sivil toplum kuruluşusunuz. Dernek ne zaman kuruldu?

Kurucu üyelerin tamamı lise öğrencisi olan derneğimiz Nisan 2016’da kuruldu. Bizi genç yapan üyelerimizin 12 /18 yaş olması. Aslında kanun izin verse, daha küçük yaşlardan da istekli arkadaşlar var. En son yaptığımız çalışmada, sekiz, dokuz yaşında çocuklar da vardı ama yaş sınırı var maalesef. 13 yaş ve üzeri üye olunabiliyor. 15 yaş ve üzeri de yönetim kurulunda görev alabiliyor. Derneğimizde 18 yaş sınırı var. Şu an bir kısmımız üniversitede bir kısmımız artık emekli oldu. Özel statülü bir dernek olduğu için 18 yaşından küçükler üye olabiliyor sadece. Bizim de aslında son senelerimiz dernek içerisinde. Ben 19 yaşındayım, görev sürem devam ediyor ama, bir sonraki genel kurul toplantısında artık daha genç bir arkadaşa devredeceğim görevimi. Avrupa uyum sürecinde çocuklara dernek kurma hakkı veriliyor. Bu sene 30. yılını kutladığımız Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde de çocukların bir araya gelip özgürce örgütlenebileceği dernek kurabileceklerine dair bir madde var. Bu da bir hak çocuklar için. O hakkın vücut bulmuş hali aslında Hempa Çocuk Derneği. Hempa aynı yola ayak basan demek. Biz de aynı yolda yürüyen çocuklarız diye böyle bir isim seçtik kendimize.

Kaç üyeniz var?

18 yaşın altında 45 üyemiz var bir de  50 kadar da 18 yaşında büyük olup, çocuk hakları alanında gönüllü olarak çalışan arkadaşlarımız var. Şuan için 100 kişilik bir ekibiz diyebiliriz. Biz niteliksel çalışmak istiyoruz. Tüm çocuklara kapımız açık yalnız velilerin izni olması gerekiyor. Aktif olarak görev almaları durumuna göre biz onları görevlendiriyoruz.

Daha çok  çocuk alanında çalışıyoruz. Hak savunuculuğu yapıyoruz. Çocuk haklarını yaygınlaştırmak için uğraşıyoruz, bu konuda bilinç oluşturmaya çalışıyoruz. 

Çocukların örgütlenmesini desteklemeye çalışıyoruz. Geçtiğimiz hafta Türkiye’nin farklı yerlerinden gençleri Ankara’da toplayıp onlara çocukların örgütlenmesi hakkında bilgi verdik. Bu Türkiye’de çok yaygın olmayan bir şey aslında. 2004 yılında bu hak verildikten sonra kurulan başka dernekler de oldu. Biz Ankara’nın ilk ve tek  çocuk derneğiyiz. Türkiye’de resmi kayıtlarda görünen 11 çocuk derneği vardı. Çalışmalarımız sonucunda aramıza bir dernek daha katıldı, bu sayı 12 oldu. Ancak şu an aktif olarak çalışma yürüten dernek sayısı bir elin parmakları kadar bile etmiyor. 

Yurtdışında da çalışmalar yapıyoruz. Geçtiğimiz Temmuz ayında Srebrenista’nın yıl dönümünde, ‘biz yanınızdayız’ demek için savaşta çocukları katledilmiş Bosnalı annelerin yanına gittik. Türkiye’deki çocuklardan oradaki annelere mektuplar yazdırdık. Mektuplar Boşnakça’ya çevrildi sonra mektupları oradaki annelere, Türkiye’deki çocukların selamını götürdük. Onlara belki çocuklarınız şu an yok ama dünyanın aslında bütün çocukları sizinle birlikte, çocuklarınız için dua ediyoruz dedik. Ankara kültür günleri kapsamında Balkanlardan dört ülkede ve biz de burada Türkiye’de, geleneksel çocuk oyunlarını tanıttık. Karadağ Sırbistan, Makedonya ve Bosna Hersek’te geleneksel çocuk oyunlarımızı tanıtan stant kurduk. Türkiye’deki çocukların oynadığı oyunları anlattık. Bir yandan da aslında daha renkli çalışmalar yapmak istiyoruz. Çocuklara yönelik atölyeler düzenliyoruz, söyleşiler yapıyoruz. ‘Afrika’da çocuk olmak’ adlı söyleşimiz var yakınlarda. Afrika’dan Türkiye’ye gelmiş olan öğrenciler Afrika’daki çocukluk anılarını anlatacaklar. Afrika’da bir çocuk nasıl yaşar, neyle oynar, ne yer, ne içer, ne giyer? Böyle bir tecrübe paylaşımı, anlatı programımız olacak. 

Türkiye’nin Çocuk Hakları Zirvesi temalı bir çalışmanız var. Nedir peki programın içeriği?

Geçtiğimiz yıl bir zirve programı başlattık, bu yıl ikincisi düzenlenecek. Bu alanda çocuklarla ilgili haber yapan, habercilikte duyarlı bir dil kullanan, kişilerle katılımcılarımızı, gençlerimizi, kendi üyelerimizi bir araya getiriyoruz. Bu zirvenin aslında temelinde çocuk hakları alanında duyarlılık gösteren medya mensuplarına ödüller var. En duyarlı gazete ödülü en duyarlı televizyon kanalı, en duyarlı muhabir ödülü. Bu senede bunun ikincisini ATO’da gerçekleştireceğiz.

‘Hedefimiz Azalan Çocuk Derneklerinin Sayılarını Artırmak’

Ne gibi projeleriniz var? Ne yapmak istiyorsunuz? 

Çocukların tamamen bireysel inisiyatiflerini oluşturmalarını istiyoruz. Türkiye’de daha çok çocuk derneklerine ihtiyaç olduğunu söylüyoruz. Sadece Türkiye’de değil Avrupa’da da aslında bu konuda sınıfta kalmışız hepimiz. Velilerin, ailelerin yaklaşımı da önemli. Aileler biraz çekiniyor. Çocukların dernek kurabilmesi ve üye olması için ailelerinden izin kağıdı gerekiyor. Bunu da üzülerek söylemeliyim ki Avrupa’nın gönüllü sistemi var AGH ona bağlı 6 bin 400’e yakın dernek var. 6 bin 400 dernek arasında çocuklar tarafından kurulan tek dernek biziz başka yok. Hem Avrupa birliği ülkeleri hem Avrupa kıta ülkeleri, kıta ülkeleri kara birliğinde olan ülkeler hem de Akdeniz havzasında olan bazı ülkeler var içerisinde. Avrupa birliği gönüllü hizmetinin  koordinasyon kısmını yürütüyor bu dernekler Muhtemelen lokal ölçekte olup bu sisteme kaydolmamış olabilir ama istatiksel görebileceğimiz hususta 6 bin 400 arasında maalesef başka çocuk derneği yok. Bununla ilgili de Avrupa Birliği desteği ile bir çalıştay düzenledik ve adımı attık. Şimdi sıra çocuklarda onlardan bekliyoruz diğer adımı. Çalıştaya katılan çocuklarla iletişim halindeyiz sürekli.

Üye olmak isteyenler size nasıl ulaşıyor?

Sosyal medyadan ulaşıyorlar. Biz de ‘dernek kuruyoruz ne yapabiliriz’ diye soruyorlar. Onlara, çocukların dernek kurma aşamasını, tüzük yazımı resmi evrakların yürütülmesi olsun ve ya kurulum sürecin de kamuyla yaşanacak problemler hususunda hem tecrübe paylaşımı hem de olabildiğince destek olmak istiyoruz. Ben dernekler müdürlüğüne ilk gittiğimde ‘sen 18 yasından küçüksün dernek kuramazsın’ dediler. ‘Hayır kurabilirim bu benim yasal hakkım ve kanunlarda geçiyor’, dedim. Dernekler kanunuyla ilgili sanırım onlarında fazla bilgileri yoktu. Ben kanunda bu madde var dediğim için kanunlara bakıp müdürlerinden teyit alıp tamam olabiliyormuş dediler. Böylece Ankara’nın ilk çocuk derneği olarak kurulmuş oldu. Farklı şehirlerde de çalışmalar devam ediyor. İstanbul’da, Samsun’da , Diyarbakır’da girişimler var ve 2020 içerisinde kurulmasını bekliyoruz. Bize tüzüklerini gönderiyorlar, biz inceliyoruz ve düzenlemeler yapıp onlara tekrar ulaştırıyoruz. Mentorluk vermemizin ana nedeni bizim yaşadığımız sıkıntıları başka çocukların yaşamaması.

Kurulacak çocuk dernekleri sizin şubeleriniz olarak mı görünecek?

Bu konudaki hedefimiz Hempa Derneği olarak şubeler kurup temsilcilikler vermektense o çocuklarda kendi derneklerini kurup sivil toplumda yer almalarını sağlamak. Biz buna teşvik etmeye çalışıyoruz. Bununla birlikte çocuk dernekleri arasında işbirliği de yürüsün. Hep birlikte ortaklaşa bir şeyler yapalım. İsteğimiz dileğimiz bu umarım ilerleyen süreçlerde olur.