Eğitim İzleme Raporu 2019’un Üçüncü Dosyası “Öğrenciler ve Eğitime Erişim” Yayımlandı

Eğitim İzleme Raporu 2019’un üçüncü dosyası olan “Öğrenciler ve Eğitime Erişim” bugün düzenlenen panelle kamuoyuna duyuruldu. Panelde, rapor sunumunun yanı sıra eğitime erişim ile ilgili gelişmeler çocuk hakları ile kapsayıcı eğitim alanlarına odaklanarak tartışıldı. 

Eğitim Reformu Girişimi’nin (ERG) 2007’den bu yana yayımladığı Eğitim İzleme Raporları, bu yıldan başlayarak farklı dosyalar halinde yayımlanıyor. Eğitim İzleme Raporu 2019’un “Öğrenciler ve Eğitime Erişim” başlıklı üçüncü dosyası bugün gerçekleşen panelle kamuoyuna duyuruldu. ERG Eğitim Gözlemevi Koordinatörü Burcu Meltem Arık’ın açış konuşmasıyla başlayan panelde, raporun sunumu ERG Araştırmacısı Gözde Ertekin tarafından gerçekleştirildi. Ardından, Melisa Soran (SEÇBİR) ve Sayın Seda Akço Bilen (Hümanist Büro) eğitime erişimde yaşanan gelişmeleri eğitim ortamında ayrımcılık ve eğitime erişimi çocuk hakları çerçevesinden ele alarak değerlendirdi.

Panelin açış konuşmasını yapan Arık, “Erişilebilirlik, ayrımcılık olmaksızın herkes için eğitim olmasına işaret eder. Eğitim hakkı, eğitimin zorunlu ve ücretsiz olmasının yanında, nitelikli ve kapsayıcı olmasını da içerir.” dedi ve izleme çalışmalarının devamlılığının önemini dile getirdi.  

Raporun sunumunu gerçekleştiren ERG Araştırmacısı Gözde Ertekin ise okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim kademelerinde çocukların eğitime erişimi, öğrencilerin program türlerine göre dağılımı, devamsızlık, sınıf tekrarı, eğitimden erken ayrılma gibi  pek çok veriyi paylaştı. Bunun yanı sıra özel gereksinimli, geçici koruma altındaki ve çalışan çocukların eğitime erişimine de dair de mevcut durumu değerlendirdi. Ertekin, “12 yıl zorunlu eğitimde net okullulaşma oranı yüzde 90. Okul öncesi kademesinde eğitime erişimde son 3 yılda 5 yaş için net okullulaşmaya baktığımızda çok ciddi  artış olduğu görülüyor. Ancak okul öncesi eğitimin parasız ve zorunlu olmadığı düşünüldüğünde okul dışında kalanların kimler olduğu üzerine düşünmek gerekiyor. İlkokul çağındaki çocukların ise  %1,7 si eğitim dışında.” diye konuştu. Ertekin sözlerine, “Ortaöğretim kademesinde net okullulaşma oranı eğitim 12 yıl zorunlu olmasına ve açıköğretim de net okullulaşmaya dahil olmasına rağmen yüzde 84,2. Ortaöğretimde net okullulaşmada kız ve oğlanlar açısından bölgesel farklar var. Bölgeler ayrımında net okulluşma oranına baktığımızda, ülke genelinde 0,6 yüzde puan olan farkın Güneydoğu Anadolu’da 3,7 yüzde puan olduğunu görüyoruz. ” diyerek devam etti.

ERG Eğitim Gözlemevi Koordinatörü Burcu Meltem Arık ise oğlanların ve kızların eğitimden erken ayrılma nedenleri arasında farklar olduğunu vurguladı: “Kızlar aile ile ilgili nedenlerle okuldan ayrılırken oğlanlar için bu neden daha çok çalışma. 15-17 yaş çocuk istihdam oranı oğlanlarda daha fazla, kızlar ise bakım ve hane içi emek faaliyetlerine oğlanlardan daha fazla katılıyor.  Çocuk işçiliği, çocuğun çocukluğunu yaşamasına engel olan; fiziksel, bilişsel ve ruhsal olarak sağlıklı gelişimini zedeleyen her aktiviteyi içerir. BM Kalkınma Programı’nın 2015’te ilan edilen Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nden bir tanesi 2025 yılına kadar çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasıdır.” 

Rapor sunumunun ardından gerçekleşen panelde konuşan Melisa Soran, erişimin yanı sıra kapsayıcı eğitimin önemine değindi. Soran, “ Kapsayıcı eğitim, ayrımcılığı azaltmayı, öğrenmeyi artırmayı sağlar. Engelliler ve mülteciler hangi haklar olursa olsun çok kolay vazgeçtiğimiz grup. Eğitim sistemine tanı ile gelen özel gereksinimli çocuklar için tanı hakkını almayı sağlamıyor, etiket oluyor. Suriyeli olmak da engelli olmak gibi bir etiket okullarda. Roman öğrenci vardı, engelli öğrenci vardı, şimdi de Suriyeli öğrenci var, çok sık duyduğumuz bir söylem.” diye konuştu.

Soran’ın ardından konuşan Seda Akço Bilen, okullulaşmanın dışında kalan çocuklar oransal olarak az görülse de çocuk nüfusu göz önüne alındığında bu oranın hiç de az olmadığını vurgulayarak, “Eğitime erişimin okullulaşma üzerinden tartışılmasını eksik buluyorum. Okullulaşmak demek eğitime erişmek demek mi?” diye sordu.

Eğitim alanındaki önemli gelişmeleri izleyerek değerlendiren Eğitim İzleme Raporu 2019’un “Öğrenciler ve Eğitime Erişim” başlıklı dosyasında, tüm kademelerde çocukların eğitime erişimi ile özel gereksinimli, geçici koruma altındaki ve çalışan çocukların eğitime erişimiyle ilgili yaşanan gelişmelere odaklanılıyor. Son olarak eğitime erişimde çocuk hakları ve kapsayıcı eğitimin önemi vurgulanıyor. 

Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.

ERG’nin tüm Eğitim İzleme Raporlarına ise buradan ulaşabilirsiniz.