“Bir Şeyleri Değiştirmek İçin Bir Yerden Başlamak Lazım”

İstanbul ile başladığımız "Kadın Muhtar Adayları" dosyasına Bursa Ağlaşan köyü, Erzincan Ocakbaşı köyü, Bartın Kırtepe mahallesi ve Diyarbakır Bağcılar mahallesi ile devam ediyoruz. Kadın adaylar sıklıkla "bir şeyleri değiştirmek için bir yerden başlamak lazım” cümlesine vurgu yapıyor.

Bursa Ağlaşan köyü muhtar adayı Nurşen Çakır şu anda muhtar azası ve mahalle başkanı olarak görev yapıyor. 5 sene önce emeklilik hayatını temiz ve doğal bir ortamda geçirmek için kayın validesinin köyü olan Ağlaşan köyüne yerleşmiş ve o günden itibaren köyün ihtiyaçları için çalışmaya başlamış. Organik bahçesinde tarımla uğraşan, çektiği fotoğraflarla yarışmalara katılan, çini seramik sanatı ile ilgilenen ve çeşitli korolara katılan Çakır ayrıca yazar olan eşinin kitaplarının ön editörlüğünü de yapıyor. Aday köyde sürekli elektriklerin kesilmesi sorununa karşı ciddi uğraşlar vermiş ve yetkili birimlerle yazışmalar yaparak kesintisiz elektrik bağlantısı kurulması için harekete geçilmesini sağlamış. Aynı şekilde su kesintileri için de yetkili kurum olan BUSKİ ile çalışmaya devam ediyor.

“Herşey Çocuklar İçin”

Çakır, köye internet bağlantısının ulaşması, çocuklar ve gençler için spor faaliyetlerine Kestel Belediyesi’nin destek sağlaması, köy kütüphanesinin kurulması ve büyütülmesi, tarım için yağmur damlama sulama çalışmaları, hayvancılık için devletten destek bulunması, ücretsiz okuma yazma kursu gibi birçok projede çalışmış ve çalışmaya devam ediyor. Köydeki geri dönüştürülebilir atıkların uygun şekilde toplanmasını ve bu sayede köye gelir sağlanmasını amaçlıyor. Plastik ve pil atıklarını toplayan çocuklara hediyeler ve ödüller verilmesini düşünen Çakır’ın en önemli sloganı “her şey çocuklar için”. Tek başına kurduğu kütüphanede çocuklara ders çalışmalarında destek olması ve 30 kişiyi bulan sınıflarda çeşitli aktiviteler ve oyunlarla çocuklara gösterdiği yakın ilgi köy halkının takdirini kazanmasını sağlamış.

Nurşen Çakır’ın yapmakta oldukları ve yapmayı vaat ettikleri bize köy muhtarlığı hakkında da fikir veriyor. Kentlerde çok atıl bir konum haline gelmiş olan muhtarlık köyde oldukça aktif bir idari pozisyon. Nurşen Çakır her Cuma köyün kadınlarıyla buluşuyor ve bunun dışında da köy halkı ile düzenli toplantılar yaparak ihtiyaçları tespit ediyor, adaylığına giden yol böylece şekillenmiş oluyor: “Geçen seçimde köyden bir gencin adaylığına ön ayak oldum, muhtar olması için oy topladım ve kendimi de aza olarak yazdırdım. Bu 5 sene içerisinde birçok gönüllü hizmet verdim. Muhtarımız artık köyde pek yaşamadığı için muhtarlık yetkisini de alarak daha iyi hizmet etmek için aday olmaya karar verdim.”

Köy için çalışırken yerelde var olanla birlikte bir hayat kurabilmeyi önemseyen Çakır, dede şenlikleri, bebek kınaları, pilav günleri, iftar buluşmaları gibi buluşmalara katılıyor, ayrıca tiyatro, Hacivat Karagöz oyunu gibi etkinlikler düzenlenmesi için çalışıyor. Muhtarlık ofisini 7/24 açık bir yapıya dönüştürmek isteyen Çakır burada tüm köy halkında internet imkanı sağlama, evrak işlerinde destek olma, hastanesi randevusu almak gibi konularda yardımcı olmayı, öğrencilerin dersleri için çıktı alması gibi imkanlar sunmayı hayal ediyor.

Köyde spor sahaları ve piknik alanı, düğün ve mevlitler için uygun bir mekân sağlanması gibi ihtiyaçları programına alan Çakır, köy hamamının restore edilerek faaliyete açılması için de çalışacak. Oldukça kapsamlı bir çalışma programı olan muhtar adayı azalık döneminde bu önerilerin birçoğunu bizzat başlatmış ya da projelerin başlaması için emek vermiş.

Kadın aday olmanın nasıl bir deneyim olduğunu sorduğumuzda “İzmir’den gelen başı açık gelin” olarak kadınlarla kurduğu temaslarla, verdiği hizmetle ve söz sahibi olmasıyla çok büyük zorluklar yaşamadan çalışabildiğini söylüyor. Özellikle kadınlar ve çocuklarla Bursa ve çevresine ücretsiz geziler düzenleyen Çakır, köylülerin hep birlikte dahil olduğu, ihtiyaçlara odaklanan bir anlayışla herkesle iletişim kurabilmiş.

“Mahalle Konseyi Kurulmasını İstiyorum”

Bartın, Kırtepe muhtar adayı Zerrin Küçüktabak aday olmaya iki dönem önce karar verdiğini ve adaylığını açıkladığında çevresinden ve eşinden çok destek aldığını söylüyor:  “Mevcut muhtarla ilgili birçok eleştirim var, zaten olmasa aday olmaya karar vermezdim. ‘Her şey güzel gidiyorsa neden ben aday olayım ki?’ derdim, bu bana düşüncesizlik olarak gelirdi ve koymazdım. Eleştirilecek çok şey var ve eleştiriler maalesef doğru. Kırtepe’de temizlik sorunu, çok fazla yıkık dökük ev olması gibi birçok melese vardı. Ben muhtarın güler yüzlü olması gerektiğine inanıyorum, muhtarlığa gittiğinizde somurtan bir yüzle karşılaştığınızda sormak istediğiniz bir şeyi soramıyorsunuz, yardım isteyecekseniz isteyemiyorsunuz.”

İlk seçimde mevcut muhtara çok destek olduğunu ifade eden Küçüktabak, sonra bir şeylerin ters gittiğini hissettiğini söylüyor. Gayet iyi durumda olan yollarının zamanla çok kötü hale geldiğini, hiçbir arabanın evinin önüne park edemediğini ve bunların Kırtepe’nin gündelik hayatını çok etkileyen ciddi sorunlar olduğunu söyleyen aday, belediye ile işbirliği kurarak bu sorunları rahatlıkla çözebileceğine inanıyor. “Muhtar olduktan sonra yapabileceklerime dair hayallerim gerçekten çok fazla” diyen Küçüktabak daha güler yüzlü, yaşanabilir bir mahalle istiyor.  Küçüktabak; “Nasıl belediyeler kent konseyi kurabiliyorsa ben de mahalle konseyi kurulmasını istiyorum ve seçildiğimde bunu talep edeceğim ve kurulmasına öncü olacağım. Çünkü mahallede bir şeyler yapılacaksa herkese sorularak yapılmalı diye düşünüyorum. Bunun olması uzun sürecek olsa da ben öncülüğünü yapmaktan çok mutlu olacağım.” diye anlatıyor.

Yanlış giden birçok şey gördüğünü ve bunları değiştirmek için bir yerden başlamak gerektiğini söyleyen Küçüktabak şu anda dek sivil toplum örgütlerinde görev aldığını ve hep öncülük yaptığını, buna bundan sonra da devam edeceğini söylüyor:  “Hiçbir şey beni engelleyemeyecek, ters giden bir şeyler varsa yanlışların önünde durmayı bugüne kadar hep becerdim ve buna devam edeceğim.”

Bartın’da termik santral olmaması için yıllardır emek veren Bartın Platformu üyesi de olan Küçüktabak, bu santralin tüm mahallelere, köylere ve çevre şehirlere zarar vereceğini ve termik santralin yapılmamasını çok önemsediğini söylüyor. Mahallede işlerin, herkesle samimi olarak, daha güler yüzlü bir şekilde ve sıkılmadan, yorulmadan yapılması gerektiğini belirten Küçüktabak, kadın aday olmaktan kaynaklanan bir sorun yaşamamış. Bartın’da çok fazla kadın aday olduğunu ve henüz kimseden bir sorun deneyimi duymadığını ifade eden aday, adaylığının çok desteklendiğini, yurtdışında yaşayan Bartınlıların dahi destek ilettiklerini söylüyor:  “Benim mahallemde 3 erkek, 1 kadın aday var, benim için bir avantaj bu. Evlere gittiğimde kapıları kadınlar açıyor daha fazla, onların desteğine ihtiyacım olduğunu söylüyorum, kadınlar da destek vereceklerini söylüyorlar. Benimle beraber çalışıyorlar, benimle beraber yürüyorlar. Mahallemdeki kadınlara güveniyorum. Muhtar olacağıma inanıyorum ve diğer kadın adaylara da seçimde başarılar diliyorum.”

Erzincan Ocakbaşı köyü mahallesi muhtarlık adayı Asuman Akpolat, “Kadın olarak güçlü hissetim ve köye bir kadın eli değsin istedim” diyor ve en büyük hayalinin köyünün çağdaş hizmetlerden yararlanması için çalışabilmek olduğunu belirtiyor. Akpolat geçtiğimiz dönem muhtarlık yapmış, bu seçimde ikinci adaylığı için çalışıyor. Köylülerle beraber hareket etmenin en büyük desteği olduğunu söyleyen aday, sorunları hep beraber tespit edip kamu kurumlarını harekete geçirdiklerini anlatıyor. Yerel yetkililerle çok fazla sorun yaşamadıklarını ifade eden Akpolat, muhtarlık döneminde içme suyu sisteminin yenilenmesinin yapılmasını sağlamış. Bunu dışında sulama arkı, köy mutfağı ve aşevi, ağaçlandırma, yollara kilit parke döşenmesi, ziyarete ihtiyaç duyulan oda, mutfak ve lavabonun yapılması, arazilere ulaşan yolların yapılması, kimsesiz ve yaşlılara hem bakım desteği hem maddi destek sağlanması gibi birçok hizmet sağlamış. Siyaset ve yerel yönetimler üzerine eğitim seminerleri içeren Kadın Muhtarlar Akademisi gibi etkinliklere katılan aday kadın aday olmanın farkına dair sorumuzu şöyle cevaplıyor:

“İşim ve aileme ek olarak muhtarlık görevlerini layıkıyla yapmak biraz yorucu ama görevimi severek yaptığım için çok da güzel.”

Kadınlara Her Cuma Kermes Vaadi…

Diyarbakır Bağcılar mahallesi muhtar adayı Songul Çelik kadın olduğu ve kadınların mağdur olduğunu gördüğü için aday olmaya karar verdiğini söylüyor. Çelik aynı zamanda Diyarbakır Bağlar Semt Pazarı’nda çalışan bir emekçi olan Çelik, “Bir pazartesi pazarında bir kadın yanıma geldi, yumurtanın fiyatını sordu. Fiyatını öğrenince yüzü düştü ben de “al ücretsiz vereyim” deyince boynuma sarılıp ağladı. Ben iki üç gün etkisinden kurtulamadım. Sonra eşimle istişare ettim. O da sağ olsun destekledi beni, aday oldum işte.” diyor.

Her Cuma kadınlara kermes açma projesi olduğunu söyleyen aday yine her Cuma 13.00-17.00 arasını kadınlara ayıracağını söylüyor. Kermeste kadınlar el emeği, ev yemeği ya da istedikleri, ürettikleri herhangi bir şeyi satabilecek. Kadınlar için spor alanı oluşturmayı da hedefleyen Çelik, “Kadınlarla iç içe olmak istiyorum. Elimde not defterim var, her şeyi yazıyorum. Özellikle yalnız olan, eşi olmayan, gücü olmayan kadınlara destek olmak istiyorum.”

Bölgelerinde işsizliğin çok ciddi bir sorun olduğunu dile getiren Çelik, gençlerin ancak büyük şehirlerde iş bulabilmesine, Diyarbakır imkân bulamamalarına çok üzülüyor. İki aydır kapı kapı gezdiğini ve sorunları, mağduriyetleri dinlemekten 9.5 kilo verdiğini söyleyen aday kadınların gençlerin ekonomik güçlenmesini, iş bulabilmelerini çok önemsiyor.

Kadın aday olmaya dair deneyimini “Erkekler görünce bozuluyorlar, kadından muhtar mı olur diyorlar. Kadınlar ise gurur duyuyor. Geçen bir genç kız beni görünce çığlık ayıp boynuma sarıldı, çok mutlu oldum” diye anlatıyor. Kadınların yetkili olmaya aday olması diğer kadınları da güçlendiriyor diğer adayların hikâyelerinde de gördüğümüz gibi. Songül Çelik 56 adayla yarışıyor ve işinin hiç kolay olmadığını söylüyor.

Kadınlar Siyasete Dahil Olunca ‘Gündelik Hayat’ Dahil Oluyor

Yerel yönetim ve siyaset konusunda İstanbul, anlaşılır nedenlerle gündemde çok baskın olan bir şehir. Anca ülkenin her yerinde, yerel ölçekte gündelik hayatı iyileştirmeye yönelik birçok mücadele olduğunu görüyoruz ve görüştüğümüz bütün muhtar adaylarının vurguladığı gibi “bir şeyleri değiştirmek için bir yerden başlamak lazım”. Kadınların gerek yapmış oldukları çalışmalar gerekse yapmaya söz verdikleri çalışmalar hem mahallelerde, hem köylerde çok fazla ihtiyaç olduğunu, özellikle köylülerin birçok çağdaş altyapı hizmetinden faydalanamadıklarını da ortaya koyuyor. Kadınların mahalleleri ya da köyleriyle birlikte tüm bu ihtiyaçları en ince detayına kadar tespit etmesi ve ilgili kurumlardan işlerini yapmalarını talep etmesi, sorunların bu sorunlar çözülene kadar peşine düşmesi, muhtarlığın ne kadar etkin bir kurum olabileceğini gösteriyor. Dosya boyunca en çok ön plana çıkan şeyin siyasete kadınların dâhil olmasıyla beraber gündelik hayatın da dahil olması olduğunu düşünüyorum. Kadın adaylar evlerin kapılarını çaldıkça, o kapıları açan kadınlara güç veriyorlar ve onlara yaşadıkları birçok sıkıntıya razı olmaktan başka seçenekleri olduğunu hatırlatıyorlar. Hepsine başarılar dileyerek dosyaya son veriyorum. Toplam 12 muhtar adayı ile görüşmüş olsak da insana muhteşem bir heyecan verecek kadar çok kadın muhtar adayı var. Kadınlar artık yetki almak, bir şeyler yapmak, gündelik hayatı dönüştürmek istiyorlar ve bu yolda da belli ki çok güçlü ve kararlılar.