İstanbul’da ‘Yenilenebilir Enerji Kooperatifi’ Kurulacak

Yeşil Düşünce Derneği ve Yeryüzü Derneği’nin ‘kendi enerjimizi kendimiz üreteceğiz’ mottosuyla hayata geçirdiği, İstanbul’da Yenilenebilir Enerji Kooperatifi Kurma Girişimi daha adil, temiz ve ucuz bir enerji santrali kurmak amacıyla ilk adımı attı.

Çevre dostu çalışmalarıyla bilinen Yeşil Düşünce Derneği ve Yeryüzü Derneği’nin projelendirdiği ‘İstanbul’da Yenilenebilir Enerji Kooperatifi Kurma Girişimi’nin ilk buluşması, Kadıköy Belediyesi Evlendirme Dairesi Konferans Salonu’nda gerçekleşti. Projeye paydaş olmayı düşünenler, İstanbul’da yurttaşların kendi enerjisini kendilerinin ürettiği ve tükettiği, yerel ve demokratik bir enerji üretim-tüketim modelinin işletildiği bir kooperatif kurmak için bir araya gedi.

Yeşil Düşünce Derneği Genel Koordinatörü Sevil Turan ve Yeryüzü Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Aytaç Tolga Timur’un bilgilendirme konuşmalarıyla başlayan toplantı, katılımcıların sorularıyla devam etti. İstanbul’da yenilenebilir enerji kooperatifi kurmak için neler yapılabileceği odağında gerçekleşen toplantıda; kooperatif kurmak için uygun yerlerin tespiti, kooperatif kurma kriterleri ve süreçleri, yenilenebilir ve çevre dostu enerji kaynaklarının faydaları, enerji kooperatifine nasıl üye olunacağı ve ne kadar pay alınacağı gibi konular konuşuldu.

 

“Daha Adil, Temiz ve Ucuz Bir Enerji Modeli”

Yeşil Düşünce Derneği olarak yaklaşık dört yıldır yenilenebilir enerji kooperatifleri ve yurttaş temelli enerji santralleri konusunda çalıştıklarını belirten Yeşil Düşünce Derneği Genel Koordinatörü Sevil Turan, “Enerjinin demokratikleşmesi, yerelleşmesi; daha adil, temiz ve ucuz bir enerji biçimi haline dönüşmesi konusunda yeni bir model olarak düşündüğümüz için enerji kooperatifleri konusunu önemsiyoruz. Çünkü herkes şirket kurmak istemeyebilir, birbirini tanımayan insanlar şirket kurmayabilir ama kooperatifçilik doğrudan kar amacı gütmeyen bir komşuculuk hareketi.” dedi. Yenilenebilir enerji kooperatifleri neden ve nasıl kurulmalı konuları üzerinde teknik bilgiler veren Turan, Avrupa Yakası ve Anadolu yakasındaki potansiyele ve üye sayısına göre İstanbul’da uygun bir yerde bu yenilenebilir enerji kooperatifini kurup, kendi yerel enerjilerini oluşturmak istediklerini söyledi.

Toplantıya yüzden fazla kişinin katılım sağlamasını çok olumlu bulduklarını belirten Turan, “Birçok insan aktif olarak bu kooperatifte yer almak istiyor. Kooperatifler yedi kişi ile kuruluyor ve yedi kişinin üstündeki sayı enerji kooperatifinin kapasitesini belirliyor. Bu sözleşme gücü oranıyla bağlantılı, bu nedenle ilgi çok önemli bir durum. İstanbul’da diğer bölgelere örnek olacak bir potansiyel var. Çünkü çok fazla insan yaşıyor ve aslında ekolojik bir enerji sistemine dönüşüm için hem güneş sistemi açısından hem de çatıların durumu itibariyle potansiyeli olan bir şehir.” diye konuştu.

Kooperatife kesin üye olmaya olmaya karar veren insanlarla yenilenebilir enerji santralinin yerini ve kapasitesini tespit etmeyi amaçladıklarını dile getiren Turan, “Ortalama olarak öngörülen 200 ya da 300 kilowatt’lık bir enerji santrali olması şartıyla bir yer planlıyoruz. Yer henüz belli değil. Rakamsal terimler de yer belli olduktan sonra netleşecek. Bu daha ilk toplantı ve bu kadar ilgi varsa 6 aya kadar hayata geçirmiş olmayı planlıyoruz ama izin süreçleri biraz uzun sürüyor.” dedi.  Kamu kurumlarının yenilenebilir enerji santralleri kurma konusunda destekçi olduğunu vurgulayan Turan, devlet kurumlarındaki kişilerin değişmesiyle konuyu muhatap alan kişilerin de değiştiğini ve süreci baştan başlatmak gibi bir durumun ortaya çıktığını belirtti.

“Hükümet 31 Ekim 2020’ye Kadar Alım Garantisi Veriyor”

Yenilenebilir enerji kooperatifi kurmak için devletin belirlediği süre hakkında bilgi veren Yeryüzü Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Aytaç Tolga Timur, “Burada buluşmamızın en temel amacı kendi enerjimizi enerjimizi kendimiz üretmek istememiz. Hükümetin alım garantisi verdiği bir tarih var. Bu tarih 31 Ekim 2020. Şimdi üretirsek devlet ben alırım diyor. Belirlenen süreyi geçirirsek alım garantisi olmayabilir. Bu tarihe kadar bu projeyi hayata geçirmezsek işler zorlaşır. Ama güneş enerjisinin şöyle bir güzelliği var; kurulumu 1 hafta sürüyor. Bu yüzden kooperatif kurma sürecini tamamlarsak ve kurulum işin en kolay kısmı olacak.” dedi.

“Doğaya Zarar Vermeden Temiz Enerji Üreteceğiz”

Çanakkale’de kurulan Troya Yenilenebilir Enerji Kooperatifi’nin kurucularından olan ve İstanbul’da kurulacak kooperatifin de paydaşları arasında olmayı düşünen Mahmut Boynudelik, “Enerjide kooperatifleriyle, kendi tükettiğimiz enerjiyi kendimiz üreteceğiz ve doğaya zarar vermeden temiz enerji üreteceğiz. Aynı zamanda enerji kooperatifleri modelini şu açıdan da çok önemsiyorum; bu model büyük şirketlerin enerji piyasasındaki hakimiyetine bir alternatif ve bir başkaldırıdır. Bu kar amacı güden bir yatırım değil, biz bir enerji şirketi kurmuyoruz. Burada karlılık bir yan amaç olabilir ancak. Enerjinin demokratikleşmesiyle vatandaş yerelde ürettiğini, yerelde tüketecek. Enerji tüketicileri aynı zamanda üretici olacaklar ve gelir elde etmek için enerji tasarrufuna ve enerji verimliliğine yönelecekler.” dedi.

 

Yenilenebilir Enerji Hakkında…

Doğada var olan ve sürekliliği bulunan kaynaklardan elde edilebilen ve doğa tarafından daimi olarak takviye edilebilen enerjiye ‘yenilenebilir enerji’ denir. Doğada var olan yenilenebilir enerji kaynakları ise Güneş, Rüzgar, Biyokütle, Jeotermal, Hidrolik, Hidrojen ve Okyanus Enerjisi (Dalga ve Gel-Git) olarak sıralanabilir. Günümüzde küresel enerjinin yüzde 80’i fosil yakıtlardan elde ediliyor. Ayrıca yenilenebilir enerji kaynakları,  dünyada en çok kullanılan enerji kaynakları olan kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltmada en kritik rolü üstlenmektedir. Yenilenebilir enerji kaynakları, fosil enerji kaynakları gibi zamanla bitmez, tükenmez. Fosil yakıtlara bağımlılığı azaltacak iklim dostu çözümlerden biri olan güneş enerjisinden elektrik üretilmesi kamu tarafından da teşvik ediliyor.

Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri

Türkiye’de yenilenebilir enerji kooperatifi kurulabilmesi, 2 Ekim 2013 tarihli ve 28783 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ‘Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik’in 5. maddesi ile olası kılındı. Bu yönetmeliğe 23 Mart 2016’da yapılan ekleme ile;

• 100 kişiye kadar ortağı olan kooperatiflere 1  MW ( 1000 kilowatt )
• 101 ile 500 arasında ortağı olan kooperatiflere 2 MW,
• 500 ile 1000 arasında ortağı olan kooperatiflere 3 MW,
• 1000’den fazla ortağı olan kooperatiflere de 5 MW elektrik üretebilmek için tesis kurma hakkı verilmiştir. 

Türkiye’de ilk yenilenebilir enerji kooperatifi, 2014 yılında Denizli’nin Tavas ilçesinde kuruldu. Diğer kooperatiflerin kurulduğu iller ise; Afyon, Ankara, Antalya, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Elazığ, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Muğla ve Şanlıurfa. 2018 yılı itibariyle de Türkiye’deki kooperatiflerin sayısı 22’ye ulaşmıştır. 

Fotoğraflar: Cihat Demirtaş