Degisen Ders Kitaplarinda Sekulerizm ve Toplumsal Cinsiyet Esitligi

Değişen Ders Kitaplarında Sekülerizm ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Araştırması Sonuç Raporu Sunumu, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (BEPAM) ev sahipliğinde 24 Eylül 2018, Pazartesi günü saat 15:30’da, Boğaziçi Üniversitesi, Güney Kampüs, Natuk Birkan Binası, İbrahim Bodur Salonu’nda yapılacak.

Araştırmayı yürüten Dr. Canan Aratemur Çimen ve Dr. Sezen Bayhan’ın araştırma bulgularını paylaşacağı oturumun ardından, Soner Şimşek moderatörlüğünde Prof. Dr. Fatma Gök’ün ana tartışmacı olacağı forum-tartışma oturumu gerçekleşecek.

Değişen Ders Kitaplarında Sekülerizm ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Araştırması, Özgürlük için Friedrich Naumann Vakfı Türkiye Ofisi’nin desteğiyle Karşılaştırmalı Eğitim Derneği tarafından yürütüldü.

Etkinlikte araştırma sonuç raporu, araştırmaya konu olan ders kitaplarından alıntılar ve imajlar ve araştırma bulgularından üretilmiş infografikler dijital olarak paylaşılacak.

Araştırma ve bulgular ile ilgili özet bilgi aşağıda bulunabilir.

Karşılaştırmalı Eğitim Derneği ked.info.tr / ked@ked.info.tr / karsilastirmaliegitimdernegi@gmail.com

Medya İletişim: Soner Şimşek / 0535 695 95 76 / sonersimsek@gmail.com

Araştırma Hakkında:

Değişen Ders Kitaplarında Sekülerizm ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Araştırması, Özgürlük için Friedrich Naumann Vakfı Türkiye Ofisi’nin desteğiyle Karşılaştırmalı Eğitim Derneği tarafından yürütüldü.

Araştırma, 2017-2018 eğitim öğretim yılında yenilenen müfredat doğrultusunda hazırlanan ders kitapları ile bir önceki eğitim öğretim yılında kullanılan ders kitapları arasında liberal bir değer olarak sekülerizm ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farklılıklar olup olmadığını, varsa bu farklılıkların neler olduğunu anlamayı amaçlıyor. Bu amaç doğrultusunda, 2016 ve 2017 yıllarında basılan kitaplardan analiz edilmek üzere ilkokul için 4 kitap, ortaokul için 6 kitap ve lise için 6 kitap olmak üzere toplam 16 ders kitabı seçildi: 1. Sınıf Türkçe, 1. Sınıf Hayat Bilgisi, 5. Sınıf Türkçe, 5. Sınıf Sosyal Bilgiler, 5. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı, 9. Sınıf Tarih, 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi.

Ders kitapları karşılaştırmalı analizinde toplum ve iktidar teorilerinden, sosyal bilinç teorilerinden, mikro-sosyolojik perspektiflerden ve post-yapısalcı teorilerden alınan araçları ve kavramları içeren çok disiplinli bir yaklaşım olan Eleştirel Söylem Analizi yönteminin kavramsal araçları kullanıldı.

Genel Bulgular:

2016 ve 2017 yılı ders kitaplarının karşılaştırmalı analizi, sekülerizm konusunda 9. Sınıf Tarih ve 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi kitaplarında, toplumsal cinsiyet konusunda ise 1. Sınıf Türkçe, 5. Sınıf Türkçe ve 9. Sınıf Tarih kitaplarında önemli değişikliklerin olduğunu göstermektedir. Bu kavramların ele alınışı ile ilgili farklılıklar, 2017 yılı kitaplarında gerek sekülerizm, gerekse toplumsal cinsiyet eşitliği kavramları ile ilgili çok daha sorunlu içerikler olduğunu göstermektedir. Elde edilen bulgular, 2016 yılı kitaplarının bu kavramlara dair tamamen olumlu örnekleri içerdiğini iddia etmemekle birlikte, yeni kitapların eğitimde daha ayrımcı ve eşitsizlikleri artırıcı bir söylem kullandığına işaret etmektedir. 2016 ve 2017 yılı 9. Sınıf Tarih ders kitaplarının her ikisinde de Türk- İslam sentezi perspektifi belirgin olmakla birlikte, kitaplar araştırma sorusu ışığında incelendiğinde belirgin şekilde iki fark ortaya çıkmaktadır. Yeni kitaptan, toplumsal cinsiyet eşitliğine dair içeriğin neredeyse tamamının ve seküler ögelerin büyük bir bölümünün çıkarıldığı görülmektedir. Kadın kelimesinin 2017 Tarih Öğretim Programları metninden çıkarıldığı görülmekte, Tarih ders kitabından kadınların silinmesinin nedeninin bu olduğu anlaşılmaktadır. Türkmen’in 1995 ve 2007-2008 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi müfredatları üzerine yaptığı karşılaştırmalı içerik analizi çalışması, 2007- 2008 müfredatının Cumhuriyetin dinsel-milli ahlak öğretisini sürdürmekle birlikte, 90’lardan itibaren kamusal alandaki yeniden-İslamileşmenin somutlaştığı bir program olarak 1995 müfredatından ayrıştığını ve Sünni mezhebin temel odak haline geldiğini iddia etmektedir (2009). Bu çalışmada ise 2016 ve 2017 yılı 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi kitaplarının her ikisinde de Sünni mezhep odaklı bir dini anlatı kurulmakla birlikte, 2017 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi kitabında dinin, yani Sünni mezhebin hayatın her alanında etkin olması gereken bir öğreti olarak işlendiği ve bu açıdan 2016 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi kitabından farklılaştığı iddia edilmektedir.

9. Sınıf Tarih kitabında toplumsal cinsiyet eşitliğine dair içeriğin büyük bölümünün çıkarılmış olmasının yanı sıra, toplumsal cinsiyete dair en önemli farklılıkların 1. Sınıf ve 5. Sınıf Türkçe ders kitaplarında olduğu görülmüş, metinler ve görsellerin daha cinsiyetçi bir yaklaşımla hazırlanmış olduğu sonucuna varılmıştır.