Toplumsal Cinsiyet Algılarını Yüksek Sesle Yıkıyorlar

Ankara Yenimahalle ilçesi; ağır sanayi işlerinin  yapıldığı bir bölge. Genellikle iş derneklerinin olduğu bu bölgede  toplumsal cinsiyet üzerine çalışan hak temelli bir örgüt bulmak pek mümkün değil.Çoğunluğunun erkeklerden oluştuğu bu bölgede kadın odaklı çalışmaların zorluğuna rağmen -sayıca- çok az aktivistiyle birçok iş çıkaran İYADER; toplumsal algıları yıkıp kadınlara kaynakçılık, lojistik, plastik enjeksiyon gibi mesleki eğitimler veriyor. Bunların dışında sığınma evlerindeki kadınların problemlerini çözebilmek için hazırladıkları yasa tasarısını meclise sunup halen lobi faaliyetlerini sürdüren İYADER başkanı Merve Şimşek’le dernekleşme süreçlerini ve beklentilerini konuştuk.

Sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

Merhaba ben Merve ŞİMŞEK. Hacettepe Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın çalışmalarında yüksek lisans yapıyorum. Yaklaşık 10 yıldır farklı sivil toplum örgütlerinde gönüllü çalışmalar ve proje koordinatörlüğü yaptım. 2014 yılında bölgemizde hak temelli çalışmalar yürütmek amacı ile İnsanca Yaşam ve Demokratik Toplum Derneğini kurduk ve hale hazırda da İYADER’in yönetim kurulu başkanıyım. Son 5 yıldır da özellikle kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği üzerine alanda çalışmalar ve aktivizm yürütüyorum. Toplumsal Cinsiyet eşitliğinin yerellerde yaygınlaştırmak amacı ile farklı projeler ve kampanyalar yürütüyorum.

Dernekleşme süreciniz nasıl oldu?

Derneğimiz Ankara Yenimahalle bölgesinde kurulmuş tek hak temelli çalışan dernektir. Yenimahalle bölgesi sanayinin olduğu ve genelde tamamen işadamları derneğin yoğun olarak bulunduğu ve hak temelli çalışan hiç bir derneğin olmadığı bir bölgedir. Bu doğrultuda kadın hakları alanında çalışan 7 arkadaş bir araya gelerek bölgenin ihtiyacı doğrultusunda bu derneği kurduk. Zaten hepimiz alanın ihtiyaçlarını dezavantajlarını ya da fırsatlarını biliyor ve tanıyorduk. Bu ihtiyacı cevaplamak için kuracağımız dernek yapacağımız çalışmalar için bize bir araç oldu. Ve 2014 yılından bu yana da Yenimahalle bölgesinde kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik çalışan tek derneğiz.

Hak temelli bir örgüt olarak siz ne kadar gözetiyorsunuz bu kadın erkek eşitliğini. Yönetim kurulunuzda bu eşitlik mevcut mu?

Yönetim kurulumuzun toplumsal cinsiyet eşitliğine özen göstererek oluşturduk. Hatta özellikle başkan ve saymanımızı kadın yaptık. Çünkü genelde çoğu dernekte bu işleri erkekler yapıyor. Ayrıca aramızda hiçbir hiyerarşi yok tamamen yatay bir örgütlenmeyiz. Bizim herkese kapımız açık o yüzden gönüllü ve aktivistlerimizde sınırlama yapmıyoruz. Çünkü dönüşüme inanan bir örgütlenmeyiz ve insanları özellikle toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik dönüştürebilecek çalışmalar yapıyoruz.

IYADER olarak nasıl çalışmalar yürütüyorsunuz?

Biz İYADER olarak özellikle kadının insan hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik çalışmalar yapıyoruz. Özellikle İYAGENDER Toplumsal Cinsiyet Aktivist programı sayesinde aktivistler yetiştirerek liselerde toplumsal cinsiyet eğitimleri veriyoruz.son 1 yıl da yaklaşık 500 öğrenciye eğitimler verdik.

İYADER olarak sığınmaevlerinden çıkan kadınların barınma haklarına ilişkin yürütüğümüz bir kampanya var. Kadınların barınma hakkı elde etmesi ve istihdam da yer almalarına ilişkin bir yasa tasarısı hazırlayıp meclise sunduk ve bu tasarının lobi ve savunuculuğunu yapıyoruz.

Sığınnma evlerinde kalan ve/veya çıkmış kadınların istihdamda yer almaları için mesleki eğitimler veriyoruz. Özellikle de kaynakçılık, plastik enjeksiyon ve lojistik gibi mesleki eğitmler vererek toplumda cinsiyetleştirilmiş meslek algılarını  yıkmaya çalışıyoruz. Eğitm alan kadınları Yenimahalel bölgesinde bulunan sanayideki iş yerlerinde istihdam ediyoruz. Eş zamanlı olarak bu firmalara toplumsak cinsiyet eşitliği eğitimleri veriyoruz.

İyader denince akla gelen 5 kelime nedir desek?

#eşitlik #toplumsalcinsiyet #kadınbakışaçısı #aktivizm #iyagender

Sivil toplum çalışmaları size ne kattı?

Sivil toplum bana aslında kendimi yapabilecekleri tanıma fırsatı sağladı. Ve yapabileceklerimi gördükçe de aslında daha çok şey yapmak istedim. Hayatımın önemli dönüm noktalarındaki kararlarım da etkisi çok büyüktür. Aslında en önemlisi de mesleğimi belirlemem de bile çok büyük katkısı oldu. Analitik düşünme, insan odaklı düşünme, sosyal etki, farklı bakış açılarından dünyayı görebilme gibi pek çok şey kattı diyebilirim.

Hedef kitleniz kimler (yaş /cinsiyet )

Hedef kitlemiz genelde lise öğrencileri. Çünkü hedefimiz lise öğrencilerinde toplumsal cinsiyet eşitsizliğine ilişkin oluşan kalıp yargılarının yıkılmasının sağlanmasıdır.

Sivil Alanda çalışmanın keyifli /sıkıntılı yanları neler?

Keyifli yanları sürekli yeni bir şeyler keşfedebilirsiniz bu alanda. Farklı öğrenme biçimlerini tanıyabilirsiniz. Öğrenmenin bir sonunun ve bir yaşının olmadığını görebilirsiniz.

Sıkıntılı yanı ise sürekli olarak devam edebilecek iş bulma sıkıntısının olması. Alanda bulunabilecek işler genellikle proje bazlı ve belirli süreli işler olmaktadır.

Hep konuşup durduk sivil alan diye bir kavram var literatürümüzde  siz sivil alan deyince ne anlıyorsunuz?

Sivil alan benim gerçeğim gibi. Her zaman sığınacak bir limanım gibiydi. Normalde profesyonel olarak bir kamu kurumunda çalışıyorum. Bürokrasinin tavan yaptığı insanların hırsları için birbirlerini ezdikleri insanların egolarının yarıştığı bir alandaki mutsuzluğumu giderdiğim ve belki de kendimi tatmin ettiğim kendim olabildiğim tek alan sivil toplumdur. Yaklaşık 15 yıldır sivil toplum alanındayım ve bu alanda kendime çok şeyler kattım aslında ne öğrendiysem de bu alanda öğrendim.

Gelecekte yapmak istedikleriniz ve gençlere tavsiyeleriniz nelerdir?

Bence her gencin bir sivil toplum macerası olmalı. Ben sivil topluma macera diyorum çünkü gerçekten keşfedilecek çok şeyin olduğu bir derya deniz burası. Her alanda pek çok şey öğrenebileceğin, insanın kendini bulabileceği ve tamamlayabileceği bir alan o yüzden her gence mutlaka bir sivil toplum örgütünde gönüllük yapmalarını ve bir gönüllü hikâyelerinin olmasını tavsiye ederim.