Tarihi “Hanım Köprüsü” İhtilafı

Pülümür’deki tarihi Hanım Köprüsü’nün geçen yıl yapılan restorasyonunun aslına uygun olmadığını öne süren Tunceli Barosu konuyu mahkemeye taşıdı ve suç duyurusunda bulundu. Bunun üzerine tarihi köprüde bilirkişi raporu hazırlanması için keşif yapıldı.

Tunceli’nin Pülümür ilçesi sınırları içindeki Pülümür Çayı üzerinde bulunan ve 19.Yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilen tarihi Hanım Köprüsü (Pırde Xanıme*) geçen yıl restore edildi. Restorasyonla ilgili proje bizzat Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından hazırlandı ve restorasyon çalışması Elazığ Müze Müdürlüğü gözetiminde yapıldı. Ancak tarihi köprüde yapılan yenilenme çalışması davalık oldu.  Tunceli Barosu restoran çalışmasının ‘aslına uygun olmadığı’nı belirterek konuyu yargıya taşıdı ve Pülümür Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu.

Bilirkişi Heyeti Köprüde Keşif Yaptı

Tunceli Barosu’nun suç duyurusunu kabul eden Pülümür Cumhuriyet Başsavcılığı köprünün restorasyon çalışması için keşif kararı verdi. Baronun şikâyeti üzerine Pülümür Cumhuriyet Savcılığı’nın başlattığı soruşturma kapsamında, Fırat Üniversitesi’nde görevli sanat tarihi uzmanı ile serbest çalışan bir mimardan oluşan 2 kişilik ‘bilirkişi heyeti’, savcı ve avukatların katılımı ile tarihi köprüde keşif yaptılar. Bilirkişilerin keşfi sırasında köprü üzerinde detaylı bir çalışma yürüttüğü ve hazırlayacakları raporu daha sonra Pülümür Cumhuriyet Başsavcılığı’na sunacakları belirtildi.

“Bölgemizdeki Arkeolojik Araştırmalar Hızlandırılmalı”

Tunceli Barosu Başkanı Av. Barış Yıldırım, suç duyurusu ve yapılan keşfe ilişkin basın mensuplarına bir açıklama yaptı. Yıldırım; “Burada 2017 yılında başlatılan bir restorasyon çalışması oldu. Restorasyon çalışması gerek yöreden yansıyan izlenimler gerekse de bizim yaptığımız araştırmalar sonucu orijinal haline uygun şekilde yürütülmedi. Biz de bunun üzerine 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 65. Maddesi ve Anayasanın 63. Maddesi çerçevesinde kültür ve tabiat varlıkları kanununa muhalefet etmek fiilinden suç duyurusunda bulunduk. Suç duyurusu üzerine Pülümür Cumhuriyet Başsavcılığınca bölgede keşif icra edildi. Bu kapsamda uzman bilirkişiler getirildi. Uzman bilirkişiler hazırladıkları raporları dosyaya sunacaklar. Kültür ve tabiat varlıklarını korumak bizim de görevimiz. Biz de bu çerçevede Tunceli’nin önemli tarihi eserleri arasında yer alan Hanım Köprüsü’nün aslına uygun restore edilmediği kanısına vardık ve yürüttüğümüz araştırma ve çalışmalardan sonra bu konuyu yargıya taşıdık. Şu an konunun uzmanları burada çalışmalarını yürütüyorlar ve umuyoruz ki, bu konuda en doğru karar verilir ve köprü aslına uygun restorasyon çalışmaları tekrar yapılır. Yöremizin kültür ve tabiat varlıkları mevzuatı uyarınca güçlü bir şekilde korunması lazım. Ancak maalesef yörede bugüne kadar çok ciddi arkeolojik inceleme tamamlandığı gibi tespit ve tescil edilen Hanım Köprüsü gibi taşınmaz kültür varlıklarımız da gerekli hassasiyet gösterilerek korunmuyor. Buradan Kültür ve Turizm Bakanlığı’na çağrıda bulunuyoruz. Bölgemizde bir an evvel arkeolojik araştırmalar hızlandırılmalı ve bölgenin kültür mirası dünya kültür mirası envanterine kazandırılmalıdır” dedi.

 

Ne Olmuştu?

Defineciler tarafından tahrip edilen Hanım Köprüsü için Karayolları Genel Müdürlüğü Tarihi Köprüler Daire Başkanlığı, köprünün restore edilmesine karar verdi. 2017 yılı içerisinde gerçekleştirilen restorasyon çalışması aslında uygun yapılmadığı iddiasıyla Tunceli Barosu tarafından yargıya taşındı. Tunceli Barosu Başkanı Av. Barış Yıldırım, Pülümür Cumhuriyet Başsavcılığına “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa Muhalefet” iddiasıyla 22 Kasım 2017’de suç duyurusunda bulundu.

“Restorasyon Aslına Uygun Yapıldı”

Tunceli’deki tarihi mekanlarda yüzeysel araştırmalar yapan Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı Elazığ Temsilcisi Mehmet Balaban ise restorasyonun aslına uygun yapıldığını ve tarihi köprünün ana dokusuna hiç dokunulmadığını iddia etti. Restorasyonda kullanılan taşların özenle seçildiğini belirten Balaban; “köprünün kemeri kesme taşlar ile diğer duvar kısımları moloz taşlar ile yapılmış. Restorasyon çalışması sırasında bu gerçeğe çok dikkat edilerek, kemer bölümünde tahrip olmuş ve çıkan kesme taşların yerine aynı özellikte olan kesme taş, duvarlara ise moloz taş kullanılmıştır. Restorasyon tamamen aslına uygun şekilde yapılıyor.” dedi.

Hanım Köprüsü’nün tarihi

Tarihi Hanım Köprüsü, 19. Yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş. Pülümür ilçe merkezine 3 kilometre uzaklıkta ve Pülümür Çayı üzerinde bulunuyor. 1 adet kemeri bulunan köprünün genişliği 2.7 metre, boyu 18 metre, yüksekliği 5 metre. Tarihi köprü bir süre önce defineciler tarafından tahrip edilmişti.

 

 

*Zazaca ismi