1 Aralık’ta öğreniyorum: HIV ve AIDS ile ilgili sıkça sorulan sorular

KAOSGL sitesi 1 Aralık Dünya AIDS günü  vesilesiyle HIV ve AIDS ile ilgili sıkça sorulan soruları sizler için derledi. HIV nedir? HIV, insan bağışıklık yetmezliği virüsüdür. AIDS ise sonradan edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromudur. HIV ve AIDS kesinlikle bir birinden ayrı iki olgudur. HIV, insanın bağışıklık sistemini etkileyen bir retro* virüstür. Yani, bağışıklık sistemini zayıflatarak vücudun direncini […]

KAOSGL sitesi 1 Aralık Dünya AIDS günü  vesilesiyle HIV ve AIDS ile ilgili sıkça sorulan soruları sizler için derledi.

HIV nedir?

HIV, insan bağışıklık yetmezliği virüsüdür. AIDS ise sonradan edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromudur. HIV ve AIDS kesinlikle bir birinden ayrı iki olgudur. HIV, insanın bağışıklık sistemini etkileyen bir retro* virüstür. Yani, bağışıklık sistemini zayıflatarak vücudun direncini farklı enfeksiyonlara karşı güçsüz hale getirir. Bir kişi HIV ile enfekte olmuşsa bu kişiye HIV pozitif (sero pozitif) ya da kronik HIV taşıyıcısı denir.

HIV ölümcül bir virüs müdür?

HAYIR! HIV, günümüzde uygun, etkili ve baskılayıcı tedavi yöntemleri ve düzenli ilaç kullanımı sayesinde kronik hastalıklar statüsündedir. Yani tedaviye düzenli bir şekilde bağlı kalındığında ve etkin bir tedavi ile HIV pozitif her insan sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürdürebilmektedir.

HIV ve AIDS aynı mıdır?

HAYIR! HIV ile enfekte olmak kesinlikle AIDS olmak anlamına gelmez. HIV’in, AIDS’e neden olabilen bir virüs olduğu doğrudur. Ancak HIV pozitif bir kişinin tedavi ve ilaç kullanımı sürecinde hekiminin önerilerine uyması onun AIDS evresine hiç ulaşmadan sağlıklı bir birey olarak yaşamını sürdürmesini sağlar. Böylece HIV kronik bir süreç izler. AIDS evresindeki bir kişi ise uygun ve etkili baskılayıcı tedavi yöntemiyle taşıyıcılığa gerileyebilir. AIDS, sonradan edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromudur. Sonradan edinilen ifadesi, hastalığın irsî olmadığı anlamına gelir. Bağışıklık Sistemi Yetersizliği ifadesi, vücudun bağışıklık sisteminin çökmesi anlamına gelir.

Yani vücudun başta bulaşıcı hastalıklar/enfeksiyonlar olmak üzere diğer birçok hastalıklağa karşı temel savunma ve direncini düşürür. Sendrom kelimesi ise başka hastalıkla(rla) bağlantısı olabilecek çeşitli enfeksiyon türlerinin yarattığı klinik durumu ifade eder. Kişi, uygun, etkili ve virüsü baskılayıcı tedavi almadığı durumda HIV ilerleyen süreçte AIDS’e neden olabilir. Bunun için HIV pozitif bir kişinin gecikmeden uygun, etkili ve virüsü baskılayıcı tedaviye erişimi büyük önem taşır.

HIV nasıl bulaşır?

HIV’in bilinen başlıca bulaşı ihtimalleri şunlardır:

• Korunmasız cinsel ilişki yoluyla bulaşabilir (oral, vajinal ve anal seks)

• Virüs taşıyan kan veya kan ürünlerinin nakli (transfüzyonu) yoluyla bulaşır.

• Virüs taşıyan enjeksiyonun (şırınganın) batması (tıbbi işlem)/paylaşımı (uyuşturucu kulanımı)/uygulanması (dövme) ile bulaşabilir.

• Anneden bebeğe anne karnında, doğumda ve/veya anneden bebeğine emzirme yoluyla bulaşabilir.

• Girişimsel tıbbi uygulamalarla bulaşabilir (enfekte materyallerle diş operasyonları, bronkoskopi, ameliyat vb..)

HIV’in belirtileri nelerdir?

HIV ile enfekte olmanın ayırt edici bir belirtisi yoktur. HIV enfeksiyonu, her insanda aynı belirtileri göstermeyebilir ya da hiç belirti göstermeyebilir. Ancak birtakım klinik bulgular, hekime kişinin HIV ile enfekte olmuş olabileceğini düşündürebilir. Unutulmamalıdır ki kişinin HIV ile enfekte olduğunu düşündürebilen bu belirtilerin birçok farklı sebebi olabilir.

1. Belirli bir nedene bağlı olmaksızın uzun süren derin bitkinlik,

2. İki ay içerisinde tanımlanamayan/nedeni bilinemeyen %10’dan fazla kontrolsüz kilo kaybı,

3. Birkaç haftadan fazla süren ve sebebi açıklanamayan ateş, titreme ve gece terlemeleri

4. İlk bakışta çürüğe benzeyen, ancak kaybolmayan, ağrısız, vücudun her yerinde bulunabilen düzgün, sert ve gittikçe büyüyen pembe-kızıl renkli lekeler,

5. Belirgin bir sebebi olmayan ve iki haftadan uzun süren lenf bezlerinde (koltuk altı, boyun, kasık vb.) şişlik,

6. Solunum güçlüğü ve kuru öksürük,

7. Ağızda devamlı beyaz lekeler (pamukçuk, aft gibi) bulunması, uçuklar,

8. Kronik diyare (ishal) Unutmayınız ki bu belirtilerden hepsini veya en az birini gösterebileceğiniz gibi kısa ya da uzun bir süre hiçbir belirti göstermeyebilirsiniz. Bunun için DÜZENLİ OLARAK HIV TARAMASI YAPTIRMANIZ EN DOĞRU OLANIDIR!

HIV testini nerede yaptırabilirim?

Üniversite hastanelerinde, eğitim ve araştırma hastanelerinde, devlet hastanelerinde, özel hastanelerde ve/ veya kliniklerde ve özel laboratuvarlarda test yaptırmak mümkündür.

HIV testi ücretli midir?

Sosyal güvenceniz varsa devlet hastaneleri ve üniversite hastaneleri, Sosyal Güvenlik Kurumu ile anlaşmalı özel hastanelerde/kliniklerde ücretsiz test yapmaktadır. Özel laboratuarlarda ise fiyatlar değişkenlik göstermektedir.

İstanbul’da Şişli Belediyesi ve Ankara’da Çankaya Belediyesi nerede yaşadığınız önemli olmaksızın herkese periyodik aralıklarla ücretsiz anonim test hizmeti sunmaktadır.

(Ayrıntılı bilgi için Şişli Test Merkezi: 0 (212) 234 48 31 / Çankaya Test Merkezi: 0850 455 02 65)

Test sonucum pozitif çıktı, ne yapmalıyım?

HIV pozitif olduğunuzu öğrendiyseniz, öncelikli olarak yapmanız gereken en doğru şeyin en kısa zamanda tedaviye başlamanızın olacağını unutmayın. Bunun için HIV konusunda tedavi hizmeti sunan bir üniversite hastanesinde, devlet/özel hastanesinde enfeksiyon hastalıkları kliniğine/hekimine başvurmanız gerekir.

Enfeksiyon kliniğinin/hekiminin olmadığı bir küçük yerleşim yerinde yaşıyorsanız, aile hekiminizden veya iç hastalıkları uzmanından bilgi alabilirsiniz. Uygun ve etkili bir tedavi için sizi bilgilendirecek ve yönlendirecek doğru kişinin hekiminiz olduğunu unutmayın.

Sizin için uygun tedavinin (gereken testler, ilaç kombinasyonu gibi) belirlenmesinde ve sürdürülmesinde hekiminizin tavsiyelerine uymanız oldukça önemlidir. HIV pozitif olduğunu öğrenen kişiler psikolojik yardıma ihtiyaç duyabilirler. Bunun için psikolojik destek almaktan kaçınmayın. HIV pozitif olduğunuzu öğrendiyseniz ve bununla başa çıkma yollarını öğrenmek ve/veya bilgilenmek istiyorsanız, Kaos GL Derneği’ne, bu konuda destek sunan sivil toplum kuruluşlarına ve/veya bir uzmana danışabilirsiniz.

HIV’in tedavisi mümkün müdür?

HIV tanısı için tedavi yöntemleri yıllar geçtikçe daha da gelişiyor. HIV’i ortadan kaldıracak kesin bir tedavi hâlen mümkün olmasa da antiretroviral tedavi denilen virüsün çoğalmasını baskılayıcı tedavi yöntemiyle (bir ya da birden fazla ilaç kombinasyonu) kişilerin yaşam süreleri kendi ömür sürelerine uzatılıp yaşam standartları arttırılmaktadır.

Bu içerik hazırlanırken Kaos GL Derneği’nin HIV Hakkında Sıkça Sorulan Sorular broşüründen yararlanılmıştır.