‘Velespit’ şehri Konya

Konya’da bisiklet sporunun 1920’lerden itibaren başladığı ve 1923’den itibaren  de bisiklet yarışlarının yapıldığı belirtiliyor.’Bisikletin başkentinde’ her yaştan ve cinsiyetten 600 binin üzerinde bisiklet sürücüsü var.  Konya Bisiklet Sporunu Kalkındırma Derneği’nin tarihçesinde, Konya’da bisiklet sporunun 1920’lerden itibaren başladığı ve 1923’den itibaren  de bisiklet yarışlarının yapıldığı belirtiliyor. İlk veledrom (pist bisikleti yarışı için yapılan tesis), 1949’da Konya’da […]

Konya’da bisiklet sporunun 1920’lerden itibaren başladığı ve 1923’den itibaren  de bisiklet yarışlarının yapıldığı belirtiliyor.’Bisikletin başkentinde’ her yaştan ve cinsiyetten 600 binin üzerinde bisiklet sürücüsü var. 

Konya Bisiklet Sporunu Kalkındırma Derneği’nin tarihçesinde, Konya’da bisiklet sporunun 1920’lerden itibaren başladığı ve 1923’den itibaren  de bisiklet yarışlarının yapıldığı belirtiliyor. İlk veledrom (pist bisikleti yarışı için yapılan tesis), 1949’da Konya’da yapılmış. (Konya Şeker İşletmeleri bünyesinde kurulan Şekerspor Bisiklet Takımı şimdilerde TORKU bünyesinde halen yaşıyor)

Eski zamanlarda kullanılan “Velospit” kelimesinden değişime uğrayarak gelen “velespit” kelimesi de şehrin daha çok yaşlıları tarafından bisiklet için kullanılıyor.

Şehrin hemen her müsait noktasında belediye geniş bisiklet parkları oluşturmuş. Kullanıcılar bu parklardaki özel düzeneğe bisikletlerini bağlayıp, işlerine ya da alışverişlerine gidiyor. Hatta bisiklet parkları yetersiz bile kalıyor şehirdeki bisikletli sayısına oranla. Öyle ki şehrin birçok noktasında zincirlenmiş bisikletler görebiliyorsunuz.  Konya Büyükşehir Belediyesi de, yeni yapılan tüm yollar ile onarımı gerçekleştirilen caddelere bisiklet yolları yapıyor. Yoğun trafikte bisikletle ulaşımı emniyetli hale getirmek amacıyla belediye tarafından bugüne kadar 447 kilometre ayrılmış bisiklet yoluyla çok sayıda bisiklet parkı oluşturulmuş durumda.

Bisikleti olmayan Konyalılar ve turistler için belediyenin kurduğu bisiklet istasyonlarından bisiklet kiralanarak şehir turu yapılabiliyor. Konya merkezde 40 ayrı istasyonda bulunan 500 akıllı bisikleti kullanmak isteyenler nereden bisiklet alabileceklerini, nereye teslim edebileceklerini, istasyonda bisiklet ya da boş kilitleme alanı olup olmadığını Mobil Konya Uygulaması’ndan öğrenebiliyor, kiralama ücretini bankamatik kartları ya da ‘elkart’ ile yapabiliyor.

Bisiklet geleneğinin nesilden nesile aktarıldığı Konya’da gençlere bisiklet kullanımına dair sorular sorduk.

“Bisiklet bize kendi gücümüz ve imkânlarımız ile yolculuk yapma olanağı sağlıyor. Egzoz gazı, trafik stresi gibi araçların dayattığı sinir harbinden kurtulmamıza vesile Konya’da bisiklet kullanmak”

Konyalı bir öğrenci olan Hilal Akgül’in en büyük isteği şehrin erkeklerinin merkezi yerlerinde kadınların bisiklet sürmelerine dair eleştirilerin bitmesi ve rahatça şehrin her yerini bisikletiyle keşfetmek. Hilal’e göre bisikletin makam aracı olarak kullanıldığı hayalini kurmak hepimizi gülümsetiyor: “Konya yer şekilleri bakımından bisiklet sürmeye uygun bir şehir gerçekten. Kadınlar için sadece piknik ve kısır konseptli gezilerde kullanılıyor ama bir de onu makam aracı olarak düşünsenize! Konya Valiliği’ni bisikletiyle ziyarete gelen bir cumhurbaşkanı görmek, çok güzel bir tablo olmaz mıydı hepimiz için? Bisiklet bize kendi gücümüz ve imkânlarımız ile yolculuk yapma imkânı sağlıyor. Egzoz gazı, trafik stresi gibi araçların dayattığı sinir harbinden kurtulmamıza vesile Konya’da bisiklet kullanmak.” Hilal, daha yeşil ve sağlıklı bir Konya için farkındalık oluşturmak amaçlı bisiklet turlarının düzenlenmesini arzu ediyor.

 

“Trafik kuralları uygulaması disiplinli olmalı. Kadınlar için bu şehirde bisiklet sürmek zor. Genelde kısa turlar yapan kadınlar var yani en fazla beş-on kilometre dayanıyor ve sürekli şehir içi kullanıyorlar”

Sarı Gelin isimli bisikletiyle meşhur olan Konya Bisiklet Topluluğu üyesi Beyza Acun ise “Konya’yı her mevsimde bisikletle gezmelisiniz ve her mevsimde farklı bir huzuru olan bir şehir. Hem spora hem de doğaya karşı uyumlu bir memleket” diye anlatıyor ve Hilal gibi o da kadınlar için şehirde bisiklet sürmenin zorluklarından bahsediyor: “Konya’da bisikletliye saygısızlık hem yaşlısı hem de gencinde çok fazla… Trafik kuralları uygulaması disiplinli olmalı. Kadınlar için bu şehirde bisiklet sürmek zor. Genelde kısa turlar yapan kadınlar var yani en fazla beş-on kilometre dayanıyor ve sürekli şehir içi sürüyorlar fakat genelde saygısızlık ve yobazlık var”.  Konya’da bisiklet sürücüsü olarak talep ettikleri ise; bisiklet yolları ve bisiklet sürücüleri ile alakalı bilgilendirici kamu spotlarıyla bilbort afişleri ve gece bisiklet yollarının ışıklandırılması, oluyor.

“Bisiklet kullanımının iki farklı şekli var: Birincisi daha çok gençler arasında yaygın olan spor; ikincisi ise ilçe içi ulaşımı sağlamak amaçlı.”

Konya’nın Beyşehir ilçesinde yaşayan bir memur ve öykücü olan Yunus Meşe bisikleti profesyonel bir spor olarak kullanıyor daha çok. İlçesindeki bisiklet kullanımını ise şöyle anlatıyor: “Beyşehir ilçesinde bisiklet kullanımı açısından Konya merkeze benzer bir yoğunluk var. Özellikle gençler ve yaşlılar yoğun şekilde bisiklet kullanıyor. Burada bisiklet kullanımının iki farklı şekli var: Birincisi daha çok gençler arasında yaygın olan spor amaçlı; ikincisi ise ilçe içi ulaşımı sağlamak amaçlı. Her iki amaç için de Beyşehir uygun bir yapıya sahip. Kültürel olarak da ilçe insanları bisiklete ve bisikletliye alışmış durumda ama tam anlamıyla bir sıcaklık da sağlanmış değil. İlçenin bisiklet kulübü tarafından yapılan organizasyonlar (kamplı göl turu vb. ) bisikletin kullanımının yaygınlaşmasına olumlu katkı sağlıyor.”

Beyşehir’de yoğun bir bisiklet kullanımın olmasına rağmen ilçede bisiklet yollarının olmayışı Yunus gibi bisiklet sürücüleri için en temel problemlerden biri. “Araç sahiplerinin de taşıt yolu üzerinde bisikletlileri görmemesi ve saygı duymaması bisiklet kullanıcılarının can güvenliğini tehlikeye atan ikinci bir olumsuz durum.  İlçe kültür yapısının uygun ekipmanlar kullanılarak yapılan bisiklet sporuna yabancı kalması, zaman zaman bisikletlilerin sözlü ve fiili tacizlere maruz kalmasına da neden oluyor.  Olumlu anlamda söyleyebileceğim en güzel ve en önemli faaliyet ise Beyşehir bisiklet kulübünün bisiklet sporunu tanıtmak, sevdirmek ve yaygınlaşmasını sağlamak için yaptığı çalışmalar. Geziler, turlar, ilkokul ve ortaokul öğrencilerine yönelik yapılan projeler…  Bu çalışmalar sayesinde ilçe kültürü günden güne bisikletliyi biraz daha kabul edebilir hale geliyor.”

Tezhip sanatçısı Zeynep Özaltun da diğer bisiklet sürücüsü kadınlar gibi biraz şikâyetçi rahatça bisiklet sürememekten dolayı; “Benim Konya’dan beklediğim bisiklet süren bayanlara daha saygılı yaklaşılması. Toplum olarak bisiklet sürmeye çok farklı tanımlar yüklenmiş ve bu aşılmaz bir durum haline gelmiş. İstemeyene zorla diretilen bir durum değil elbet. Konya düz ova olduğu için bence her yere bisikletle gidilmeli. Aslında Konya bir tık ilerledi bu anlamda benim gözlemlediğim daha da değişeceğini düşünüyorum en azından temennim bu yönde; mesela bir keresinde posta dağıtıcısı bir bayan görmüştüm bisikletiyle bu çok hoş sevindiriciydi.”

“Konya’da genellikle bildiğimiz şey bir ailenin birden hatta ikiden fazla arabaya sahip olması, bu şartlar altında kimse bisiklet sürene bir şey diyemez”

Selçuk Üniversitesi öğrencilerinden Rukiye Nur Aydoğan ise bisikleti kiralayarak gezi ve eğlence amaçlı kullananlardan. “Konya’da genellikle bildiğimiz şey bir ailenin birden hatta ikiden fazla arabaya sahip olması, bu şartlar altında kimse bisiklet sürene bir şey diyemez zaten bisikletle her yerde rahatça dolaşıyorum. Bu kadar bisiklet yolu, bisiklet imkanına rağmen üniversite derslerine bisikletle gelene çok rastladığımı söyleyemem. Konya’da mesafeler uzak insanlara araba yerine bisiklet kullanmalarını sunmak pek mümkün değil. Ama kısa mesafelerde bisiklet istasyonları mevcut ve tabi ki alternatif bir dünya için tercih edilebilir.”

 

Konya’da büyüyen ve profesyonel olarak bisiklet yarışlarına katılan Mustafa Fak ise Konya dışında bisiklet sürmenin şaşkınlıkla karşılandığını söylüyor: “Konya halkı yıllardan beri gelen bisiklet kültüründen dolayı bisiklet kullanıcılarına alışmış durumdalar. Diğer şehirlerde de bisiklet kullanan bir bisikletsever olarak Konya’da bisiklet kullanmak birçok açıdan daha rahat olduğunu gördüm. Halk daha duyarlı ve bir bisikletli gördüğünde trafikte nasıl bir reaksiyon göstereceğini bilmektedir. Konya’ya bir sporcu olarak bakarsak antrenman yolu olarak birçok seçenek var. Uzun yıllar Konya’da yaşadım ve bisiklet kullandım. Bir süredir de farklı ve kalabalık bir şehirde yaşıyorum ve Konya’ya göre trafikte birçok sorunla karşılaşıyorum diğer sürücüler bir bisikletli gördüğünde uzaylı görmüş gibi tepki veriyorlar.”