Yeni Zelanda’daki bir nehir “canlı varlık” olarak tanındı

Yeni Zelanda Parlamentosu Kuzey Adası’ndaki Whanganui Nehri’ni “canlı varlık” olarak tanıdı ve nehre hukuki statü verdi. Yeni Zelanda’nın yerli halkı Maoriler tarafından kutsal sayılan ve ülkenin en uzun üçüncü ırmağı olan Whanganui’nin hakları Maori kabilesinden ve kraliyetten birer kişi tarafından mahkemelerde temsil edilecek. Anlaşma Görüşmeleri Bakanı Chris Finlayson yaptığı açıklamada, Maorilerin 1870’li tıllardan bu yana, […]

Yeni Zelanda Parlamentosu Kuzey Adası’ndaki Whanganui Nehri’ni “canlı varlık” olarak tanıdı ve nehre hukuki statü verdi.

Yeni Zelanda’nın yerli halkı Maoriler tarafından kutsal sayılan ve ülkenin en uzun üçüncü ırmağı olan Whanganui’nin hakları Maori kabilesinden ve kraliyetten birer kişi tarafından mahkemelerde temsil edilecek.

Anlaşma Görüşmeleri Bakanı Chris Finlayson yaptığı açıklamada, Maorilerin 1870’li tıllardan bu yana, uzun süredir nehre bu statüyü kazandırmak için mücadele ettiğini belirtti.

Finlayson, “Biliyorum ki insanların hissettiği ilk şey doğal bir kaynağa hukuki şahsiyet kazandırmanın oldukça garip olacağıdır ancak bu, şirketlerden ya da anonim topluluklardan daha garip değildir” ifadesini kullandı.

Parlamentoda Maori kabilesini temsil eden milletvekili Adrian Rurawhe, Whanganui’nin, etrafında yaşayanlar için önemini vurguladı. Rurawhe, nehrin “iyiliğinin” insanların iyiliğiyle doğrudan alakalı olduğunu bu nedenle nehrin kimliğinin tanınmasının oldukça önemli olduğunu savundu.

Ayrıca, nehir için 80 milyon dolar tazminat ve nehrin temizlenmesi için 30 milyon dolar fon verilecek.

Parlamentonun kararı kabile tarafından gözyaşları ve müzikle karşılandı.

Boğulma vakaları ya da su taşkınları olduğunda cezalandırılacak mı ?

Prensip olarak böyle bir şey söz konusu olamaz zira ‘öznelere’ kendi kapasitelerinin üzerinde ödev ve sorumluluk yüklenemiyor. Başka bir deyişle Whanganui Nehri, boğulma vakalarını ya da sel gibi doğal afetleri kendi başına önleyemediği için cezai yaptırıma uğrayamıyor. Söz konusu nehir ‘yaşayan varlık’ olarak tanınsa da, hukuksal olarak ergin olmayan veya vesayet altındaki kişilerinWhanganui NehriWhanganui Nehri haklarına sahip. Bu nedenle Whanganui nehrinin hakları Maori kabilesinden ve kraliyetten birer kişi tarafından mahkemelerde temsil edilecek.

 Dünya’da bir ilk mi ?

Whanganui Nehri’ni “canlı varlık” olarak tanınması dünyada bir ilki temsil etse, buna benzer başka örnekler de var. Güney Amerika’da yer alan Ekvador  2008’de, ülkedeki toprakların, nehirlerin ve dağların yasal hakları olduğunu tanımıştı.  Arjantin yargısı da aynı şekilde 2014’de bir orangutanı ‘insan dışı kişi’ olarak tanıyarak özgür bir yaşama hakkına sahip olduğuna hükmetmişti.

*Söz konusu haber BBC ve Geo.fr’den derlenmiştir.