Rakamlarla Türkiye’de İş Kazaları ve İşçi Ölümleri

Dünyada her yıl ortalama 270 milyon iş kazası meydana geliyor 1, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre her gün ortalama 5 bin yılda ise 2 milyon işçi ölüyor ve 160 milyon işçi meslek hastalığına yakalanıyor.2 Türkiye’de ise iş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölümlere yönelik veriler üzerinde tartışma sürmekle birlikte SGK verilerine göre 2014 yılında iş […]

Dünyada her yıl ortalama 270 milyon iş kazası meydana geliyor ¹, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre her gün ortalama 5 bin yılda ise 2 milyon işçi ölüyor ve 160 milyon işçi meslek hastalığına yakalanıyor.² Türkiye’de ise iş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölümlere yönelik veriler üzerinde tartışma sürmekle birlikte SGK verilerine göre 2014 yılında iş kazası sonucu ölen sigortalı sayısı 1626.

 

Türkiye’de kaç işyeri, kaç işçi var?

Türkiye’de 2014 yılı için bir veya daha fazla sigortalı işçi çalıştıran işyeri sayısı 1.679.990 sigortalı işçi sayısı ise 13.967.837. ³

2014 yılında Türkiye’de kaç işçi iş kazası/meslek hastalığı sonucu hayatını kaybetti?

2014 yılında meydana gelen iş kazası sayısı 221.366 ⁴, iş kazası/meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı sayısı 1.626.⁵

İşçi Sağlığı ve Güvenliği Meclisi’nin yazılı, görsel, dijital basından takip ettiği ve emek-meslek örgütlerinden gelen bilgiler ile işçiler, işçi yakınlarının bildirimleri ışığında derlediği bilgilere göre ise 2014 yılında işçi, memur statüsünde çalışan ücretliler, çiftçiler/küçük toprak sahipleri, esnaf ve kendi hesabına çalışanlar dahil 1886 işçi yaşamını yitirdi. ⁶ 2014 yılında bir önceki seneye göre işçi ölümlerinde %53 artış var.

2015’de iş kazalarında hayatını kaybedenlerin ise %7’si kadın, %4’ü göçmen, %3’ü ise çocuk işçiler.

2014 yılında her 100 kişiden 1.47’si iş kazası geçirdi

İş kazasına yönelik değerlendirmelerde kullanılan kavramlardan birisi “iş kazası sıklık hızı” her 1.000.000 çalışma saatinde meydana gelen iş kazası sayısını vermektedir. SGK İstatistiklerine göre; 2014 yılında çalışan her 100 kişiden 1.47’ si iş kazası geçirdi. ⁸ 2013 yılında çalışan her 100 kişiden 1.32’si iş kazası geçirdi.

Veriler üzerinde tartışma sürüyor

Türkiye’de iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu ölen işçi sayısına ilişkin verilere yönelik tartışmalar sürüyor. İş güvenliği uzmanları, işçi sendikaları verilerin toplanması, derlenmesi ve yayınlanması yönünde eksik ve yanlış uygulamalara vurgu yapıyor.
Verilere yönelik tartışmalar;

• denetlemelerin kayıtdışı işyerlerini kapsamamadığı ve bu nedenle iş kazaları ve ölüm sayılarının resmi rakamların üzerinde olduğu, ⁹
• iş kazası ve meslek hastalığı sonuncu ölenlerin sayısının açılan dosya sayısını kapsamadığı ve bu nedenle ölüm sayılarının resmi rakamların üzerinde olduğu,¹⁰
• hangi hastalıkların meslek hastalığı altında kabul edileceği ve bu vakaların takibinin zorluğu nedeniyle meslek hastalığı sayılarının resmi rakamların üzerinde olduğu konusunda yoğunlaşıyor. ¹¹

 

[1] ILO 2003, sayfa 9, ayrıca Hämäläinen et al. 95 2006

[2] ILO 2003, sayfa 1, 8

[3] Sosyal Güvenlik Kurumu her sene “İstatistik Yıllıkları”nı yayınlıyor. İş kazası ve meslek hastalıklarına yönelik istatistikler bu yıllıklar içerisinde yer alıyor. 2015 verileri henüz yayınlanmamıştır.  SGK 2014, Tablo 1.2 – 5510 Sayılı Kanunun 4-1/a Maddesi Kapsamındaki Sigortalı Sayıları ve Sosyal Güvenlik Kapsamı, 2012-2014

[4] SGK 2014, Tablo 3.33 – 5510 Sayılı Kanunun 4-1/a Maddesi Kapsamında İş Kazası Geçiren Sigortalıların Çalıştıkları Ortama ve Cinsiyete Göre Dağılımı, 2014

[5] SGK 2014 Tablo 3.19 – 5510 Sayılı Kanunun 4-1/a Maddesi Kapsamındaki Sigortalılardan Yıl İçinde İş Kazası/Meslek Hastalığı Sonucu Ölenlerin İllere Ve Cinsiyete Göre Dağılımı, 2014

[6] http://www.guvenlicalisma.org/icerik/haber/dosyalar/2014.pdf

[7] http://guvenlicalisma.org/index.php?option=com_content&view=article&id=17174:mart-ayinda-en-az-157-yilin-ilk-uc-ayinda-ise-en-az-415-isci-yasamini-yitirdi&catid=149:is-cinayetleri-raporlari&Itemid=236

[8] http://www.istanbulvizyonosgb.com/blog/2014-yili-sgk-istatistik-bilgilerine-gore-is-kazalari.html

[9] http://arsiv.ntv.com.tr/news/212905.asp

[10] http://www.birgun.net/haber-detay/isci-olumleri-bilinenin-iki-kati-80120.html

[11] http://guvenlicalisma.org/index.php?option=com_content&view=article&id=12826:2014-yili-is-cinayetleri-raporu-en-az-1886-isci-yasamini-yitirdi&catid=149:is-cinayetleri-raporlari&Itemid=236