Hapisteki Akademisyen Esra Mungan: ‘Yattığım her günü helal ediyorum, yeter ki barış olsun’

Hukukpolitik.com.tr’de tutuklu akademisyen Esra Mungan’la, cezaevindeki günlerini ve tutukluluğuyla ilgili düşüncelerini paylaştığı bir röportaj yer aldı. Bu röportajda Mungan, cezaevine giriş sürecini, tecritteki günleri ve koşulları ‘gülerek’ anlattı. Esra Mungan Barış İçin Akademisyenler metnine imza verdiği için tutuklanan  akademisyenlerden biri. Tutuklandığı günden bu güne şiddetli bir şekilde kendisine tecrit uygulandı. 10 gün hücrede tutulduktan sonra […]

Hukukpolitik.com.tr’de tutuklu akademisyen Esra Mungan’la, cezaevindeki günlerini ve tutukluluğuyla ilgili düşüncelerini paylaştığı bir röportaj yer aldı. Bu röportajda Mungan, cezaevine giriş sürecini, tecritteki günleri ve koşulları ‘gülerek’ anlattı.

Esra Mungan Barış İçin Akademisyenler metnine imza verdiği için tutuklanan  akademisyenlerden biri. Tutuklandığı günden bu güne şiddetli bir şekilde kendisine tecrit uygulandı. 10 gün hücrede tutulduktan sonra dün normal koğuşa alınan Mungan, soruları şöyle cevapladı:

Tutuklama bekliyor muydun?

Hayır. Yaptığımız yaşam hakkını savunmak. Bu nasıl suç olabilir ki? Suç olmayan bir şey için de tutuklanabileceğimizi son ana kadar düşünmedim. Gerçi dosya savcısı İrfan Fidan’ı bir kez bile görmememiz, son ana kadar suç isnadını öğrenemememiz, kendi ayağımızla gittiğimiz emniyette gözaltına alınmamız bir tedirginlik oluşturdu ama ben yine de hakimin doğru olanı yapacağını, adaletten yana hareket edeceğini umuyordum.

Tutuklama kararının verildiğini duyduğun o an?

Hakimliğe kadar suç isnadını öğrenememiştik. Savcıda söylediklerimizi orada da tekrar ettik. Avukatlarımız çok güzel savunmalar yaptılar. Sonunda o hakim tek bir cümlede “tutuklama” dedi. Beklemediğim bir andı ve dondum kaldım. Onlarca insana yaptıklarını bize de yapmışlardı. Tutuklama ile bizi korkutmak istiyorlardı.

Fakat o sadece anlık bir şaşırmaydı. Çevrenizde var olan dayanışma, arkadaşlarınız, haklılığınız, o korkunun çok üstünde bir duvar sağlıyor insana.

Peki, adliyeden cezaevine götürülme sürecinde olumsuz herhangi bir şey yaşadın mı?

Emniyetten adliyeye, oradan da cezaevine kadar olan süreçte aynı kadın polis bana eşlik etti. Aramızda fazla bir diyalog geçmedi ama son ana kadar bana nazik davrandı ve rencide edici hiçbir davranışta bulunmadı. Cezaevine girişte de memurlar sıcak davrandılar. Saygı içeren bir tavır ile yaklaştılar.

Size Söyleyecek Sözüm Yok!

Cezaevindeki ilk günün?

Geçici olarak bir günlüğüne bir odada kaldım. Yatak örtüleri yeni değişmişti. Girdiğimde hemen kitap istediğimi söyledim. Kütüphanedeki kitapların listesini getirdiler. Oldukça zengin bir listeydi. Amin Maalouf’un kitaplarının olduğunu görünce çok heyecanlandım, hemen istedim. O gün kitaplarla birlikte güzel bir uyku uyudum.

Fakat bu olumlu bahsettiğin karşılamanın sonrasında devam etmediğini ve ağırlaştırılmış müebbet cezası alanların konulduğu hücreye konulduğunu gazetelerden okuduk.

Buradaki memurların yaklaşımında değişen hiçbir şey olmadı. Olsa da zaten sorun etmem. Onlar işini yapıyor yalnızca. Hiçbirinin rüyasının cezaevinde infaz memuru olmak olduğunu zannetmiyorum. Bu nedenle onlara karşı bir şey söylemem ve bir tavır beslemem de mümkün değil. Fakat dosya savcısı, tutuklama kararı veren hakim ve cezaevi müdürü için aynı şeyleri söylemem. Onların yaptıkları, görevi yerine getirmek ile açıklanamaz.

Hücreye konulma sürecin nasıl gelişti?

Normal şartlarda usulen yeni gelen tutuklu kadınlar ya doğrudan koğuşa gönderiliyor ya da gönderileceği koğuş belirlenene kadar bir iki gün müşahede altında tutuluyormuş. Ben doğrudan koğuşa gönderilmek yerine müşahede altında tutuldum. Bu arada öğrencim Jülide Yazıcı’nın da burada kaldığını öğrendim. Öğrencim ile aynı koğuşta kalmak istediğimi, kendisinin tutuklanması nedeniyle eğitiminin yarıda kaldığını, bu noktada eğitimini tamamlaması için de destekte bulunmak istediğimi idareye bildirdim. Fakat hiçbir cevap alamadım. Sonrasında buradaki görevliler muhtemelen memurların bulunduğu A1 koğuşuna gönderilebileceğimi söylediler, fakat buna ilişkin de olumlu bir cevap alamadım.

Bu konuda cezaevi müdürü ile doğrudan görüşebildin mi?

Defalarca yazmama ve talep etmeme rağmen bir kez, o da kurul toplantısı nedeniyle görüşebildim. Orada, “Neden koğuşa gönderilmiyorum?” diye sordum ama cevap alamadım. “Biz kararı yazdık” dedi. “Neymiş kararınız?” diye sordum. “Biz size göndereceğiz” dediler. “Size söyleyecek sözüm yok o zaman” dedim ve çıktım. Sonrasında bu karar ile birlikte beni ağırlaştırılmış müebbet cezasından hükümlülerin konulduğu tek kişilik hücreye koydular.

İnsanları ölüme terk etmenin dizaynı

Nedir buradaki en temel sorun?

Günde yalnızca bir saat havalandırmaya çıkmama izin veriliyor. Eskiden iki saatmiş, şimdi bir saate indirmişler. Havalandırmaya tek başınıza çıkabiliyorsunuz, yanınızdaki hücrelerde bulunanlarla çıkmanız mümkün değil. Emin olun yalnızlık, bu havasızlık ve gökyüzünü görememe sorununun yanında önemli değil. Bu hücreler ve uygulamalar insanları yavaş yavaş ölüme terk etmek için dizayn edilmiş ve hayata geçirilmiş.

Kaldığın hücrenin yanındaki hücrelerde kimler kalıyor?

Ben koridorun en sonundaydım. Yan hücrelerde kalan altı ayrı kadın var ve hepsi ağırlaştırılmış müebbet istemiyle yargılanıyor veya hüküm giymişler.

Onlarla iletişim kurabilme imkanın oldu mu?

Evet. Havalandırmamız ortak. Bir saatlik havalandırmaya çıktığımda pencelerinin arkasından yüksek sesle konuşabiliyoruz. Hemen hepsi erkek şiddeti mağduru kadınlar. Şiddeti kendileri yaratmamış, tam tersine kendilerini savunmak ve korumak için zorunlu kalmışlar. İçim acıyor onları dinlediğimde. Yıllarca burada kalacaklar ve her gün yalnızca bir saat gökyüzünü görebilecekler. Hiçbir toplu faaliyete katılamıyorlar. Aralarında Gürcistanlı bir kadın var, konservatuar mezunu bir piyanist. Hepsi ölüme terk edilmiş durumdalar. Geçenlerde ziyaretime gelen milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi’ye anlattım bu insanların sorunlarını. Keşke müzikle uğraşmalarına izin verilse, bir koro oluştursalar ve ilk söyledikleri parça da “Muhyi” olsa.

Tek İsteğim Düzensiz ve Çok Kitap Okumak

Tecrit uygulamaları karşısında özellikle başvurduğun, günlük rutin haline getirdiğin bir şey var mı? Cezaevinde tutulanların birçoğu genelde okuma, uyku, spor saatlerini düzenlemek ve bunu uygulamak için büyük bir çaba sarfediyor?

(Gülüyor) Ben, kitap, sadece ama sadece düzensiz kitap okumak istiyorum. TV istemedim. Tek isteğim kitap okuyabilmek ve gökyüzünü görebilmek. Sadece o an ne istiyorsam, herhangi bir planlama yapmadan sadece o kitabı okumak istiyorum. Bunun için arkadaşlarımın bana kitap göndermesini istemiyorum. O günkü sezgilerime göre kitabı seçiyorum ve bundan da çok büyük bir haz alıyorum. Amin Maalouf’lar ilaç gibi geldi. Hepsini okumuştum ama yeniden okuyorum. Bu kitap bağımlılığı nedeniyle milletvekili görüşleri en zevkli olanı.

Neden?

Çünkü milletvekilleriyle kütüphanede görüşüyoruz Çok güzel kitap kokuyor. Ha, bir de bu görüşmelerde çay ve kurabiye ikramı var (Gülüyor).

Avukat ziyaretleri peki?

Onlarda ne kitap ne çay ne de kurabiye var (Gülüyor). Sağolsunlar, çok sayıda avukat arkadaşım ziyaretime geldiler. Her avukat ziyeretçim olduğunda, “Esra Mungan, avukat ziyaretçin var!” anonsu yapılıyordu. Çok fazla ziyaretçimin gelmiş olmasından ve bunu herkesin duymasından ve bu desteği farketmesinden rahatsız oldular zannedersem, artık gelip kapıda söylüyorlar, anons etmiyorlar.

Dışarıda nöbet tutan arkadaşların?

Onun tarifi yok. İçeride insanın içini ısıtıyor ve tecrit mecrit her şeyi unutturuyor. Tüm arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.

Yemekler nasıl?

Aşçı çok iyi. Üniversitedeki yemeklerimizden daha iyi olduğunu söyleyebilirim.

Sağlık durumun?

İyiyim. Demir haplarımı düzenli alabiliyorum. Geçen ranzanın üst katına çıkmak isterken belimi incittim. Onun için de doktora gittim, önemli bir şey yok.

okulumu seviyorum

Boğaziçi Üniversitesi Rektörü tutuklanmana karşı itirazlarını dile getirdi, Başbakan ve Başsavcıyı ziyaret etti. Rektör bazında böyle bir desteğe pek alışık değiliz, sık karşılaşmıyoruz.

Rektörün tutumuna ben şaşırmadım. Boğaziçi’nde bu bir gelenek; özgür düşüncenin yanında olmak ve iktidarlara göre tutum değiştirmemek. Başörtüsünde de, Ermeni Konferansı’nda da üniversite, bu özgür tutumunu devam ettirdi ve yasaklardan yana tavır almadı. İdari soruşturmaları hiçbir zaman özgür düşünce üzerinde bir tehdit olarak uygulamadı. Üniversitemi seviyorum.

Buradan çıktığında ne değişecek?

Benim açımdan hiçbir şey değişmeyecek ama umarım yaşadığımız bu coğrafya ölümün olmadığı, yaşam hakkının korunduğu ve barışın gerçekleştiği bir coğrafya olur. Bunun için bizim burada yatmamız, tecrit altında tutulmamız gerekiyorsa önemli değil, ben yattığım her günü helal ediyorum, yeter ki barış olsun.

Söyleşen Notu: On yıla yakın süredir cezaevlerine gidiyorum. Daha önce defalarca Express Dergisi için cezaevindekilerle söyleşi yaptım. Her birinin az çok koşulları birbirine yakındı. Hepsi, en temel haklarını kullanırken yargı ve iktidarın bizzat mağdur ettiği insanlardı. Hepsinde direnç ortaktı, haklılıktan olduğuna kanaat getirdim ve bunun doğru olduğunu da her seferinde görerek teyit ettim. Esra Mungan da bunlardan biri. Fakat onu diğerlerinden ayıran iki özellik var. Birincisi, cezaevindeki kalma koşulları. Uzun süredir bu kadar göz göre göre yasaya aykırı bir şekilde olağanüstü infaz rejimine tabi tutulmaya çalışılan birini görmedim. İkincisi ise, cümle sonlarını bile beklemeden neredeyse her kelime arası gülen böylesi bir insana uzun süredir rastlamadım. Hele bunu da tecritte tutulan bir kişi yapıyorsa, daha değerli oluyor o gülümsemeler. Yer yer metinde belirttim bu gülümsemeleri ama emin olun eksik, öbür türlü eksiksiz belirtseydim metni okumak zorlaşacaktı.

Kaynak: Hukuk Politik