Bir Toplumsal Cinsiyet Göstergesi Olarak “Üç Milyar Endeksi”

128 ülkedeki liderlerin, kadınların ekonomik aktörler olarak güçlenmesini ne kadar etkin bir şekilde desteklediğini ölçmek ve sıralamak üzere 2012 yılında Booz & Company, Üçüncü Milyar Endeksi’ni (The Third Billion Index) oluşturdu. Endeks, kadınların ekonomik ve sosyal statülerine ilişkin çeşitli verilerden oluşmaktadır. Özellikle iş dünyasındaki kadınlara odaklandığı için diğer endekslerden oldukça farklı. Kısaca endeksten bahsetmek gerekirse […]

128 ülkedeki liderlerin, kadınların ekonomik aktörler olarak güçlenmesini ne kadar etkin bir şekilde desteklediğini ölçmek ve sıralamak üzere 2012 yılında Booz & Company, Üçüncü Milyar Endeksi’ni (The Third Billion Index) oluşturdu. Endeks, kadınların ekonomik ve sosyal statülerine ilişkin çeşitli verilerden oluşmaktadır. Özellikle iş dünyasındaki kadınlara odaklandığı için diğer endekslerden oldukça farklı.

Kısaca endeksten bahsetmek gerekirse iki alt endeksten oluşmakta:

Girdiler: Devletin ve özel sektörün kadınların ekonomik konumunu iyileştirmek için durduğu pozisyonu değerlendirir.

Çıktılar: Kadınların ulusal ekonomiye katılımının gözlemlenebilir yönlerini ifade eder.

Endeksle ilgili en çok paylaşılan bulgu kadınların istihdama katılımıyla ülkelerin gayri safi yurtiçi hasılalarında olabilecek artış idi. Bu bulgu Birleşmiş Milletler ve Global Compact’in Kadının Güçlenmesi Uygulama Rehberi’nde de yer almıştı. Kadınların işgücüne katılımındaki artışın GSYH’yi Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’de %5, Japonya’da %9, Birleşik Arap Emirlikleri’nde %12, Mısır’da ise %34’e kadar yükseltebileceğini bu rapor ileri sürmektedir.

Endeks Türkiye medyasında pek yer almamakla birlikte Türkiye’ye ilişkin ilginç tespitler çıkarmaya müsait.

Raporda yer alan bulgulara göre Türkiye’nin kadınların istihdama katılımı performansını değerlendirecek olursak şu sonuçlara varıyoruz:

• Türkiye 128 ülke arasında 105. Sırada. 100 tam puan üzerinden aldığı skor ise 38,9 ile ortalamanın oldukça altında.
• Endeks kadınların ekonomik olarak güçlenmesi konusunda ülke performansına göre 5 ülke kümesi oluşturmuştur.
  • Bunlar: Başarı yolunda ilerleyenler, Doğru adımları atanlar, Kendi yolunu lehimleyenler, başlangıç aşamasında olanlar ve ortalama ülkeler.
  • Türkiye bu kategorilerden “başlangıç aşamasında olanlar”a Bu grupta olan diğer ülkelerden bazıları: Hindistan, Mısır, Suudi Arabistan, Ürdün, Suriye, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Pakistan.
• Girdilere baktığımızda Türkiye’de hem kamunun hem özel sektörün yeterli düzeyde olmasa da çabaladığını görüyoruz. Özellikle girdiler ortalamaya oldukça yakın olsa da ortalamanın altında kalıyor.
• Girdilerde ortalamayı yakaladığı tek alan girişimcilere verilen destekler konusunda. Bu alt endeks şu kırılımlardan oluşmakta:
  • Teknoloji ve enerjiye erişim
  • Mülkiyet hakları
  • KOBİ’lere verilen eğitim ve destekler
  • Kadınların finansal programlara erişimi
  • Kredi geçmişi oluşturma becerisi
  • Finansal hizmetlerin sunumu

Türkiye’de KOBİ’ler ve girişimcilik destekleniyor ancak bu desteklerin kadınlar açısından çıktısının çok da olumlu olmadığını görüyoruz.

• Çıktılara baktığımızda Eşit işe eşit ücret konusunda (pek çok ülke ile birlikte) ortalamanın altında
• Yine çıktılarda en düşük olduğu alan kadınların istihdama katılımı konusu. Bu değişkenin alt kırılımları:
  • Ücretli çalışanlar arasında kadın-erkek oranı
  • Ücretlerde kadın-erkek oranı
  • İşgücüne katılımda kadın-erkek oranı.

Bu bize ne söylüyor?

Kadınlar işgücüne erkekler kadar katılmıyor, katılsa ve ücretli bir işte çalışsa bile erkekler kadar kazanamıyor.

Endeks güncel olmasa da Türkiye’nin kadın istihdamı politikalarını destekleme ve ekonomik alana kadın katılımı konusundaki performansını diğer araştırmalar ile de destekleyince pek ilerleme kat edemediğini gösteriyor.

Benzer endekslerin bulguları için Birleşmiş Milletler ve Global Compact’in Kadının Güçlenmesi Uygulama Rehberi’ni inceleyebilirsiniz.

http://www.globalcompactturkiye.org/wp-content/uploads/2017/01/WEPs_Rehber.pdf

 

Kaynaklar: 

https://www.strategyand.pwc.com/media/file/Strategyand_Empowering-the-Third-Billion_Full-Report.pdf

https://knoema.com/gjldkyb/third-billion-index-2012